Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 1
Iª-IIae q. 30 a. 1 arg. 1
Ad primum sic proceditur. Videtur quod concupiscentia non solum sit in appetitu sensitivo. Est enim quaedam concupiscentia sapientiae, ut dicitur Sap. VI, concupiscentia sapientiae deducit ad regnum perpetuum. Sed appetitus sensitivus non potest ferri in sapientiam. Ergo concupiscentia non est in solo appetitu sensitivo.
Iª-IIae q. 30 a. 1 arg. 2
Praeterea, desiderium mandatorum Dei non est in appetitu sensitivo, immo apostolus dicit, Rom. VII, non habitat in me, hoc est in carne mea, bonum. Sed desiderium mandatorum Dei sub concupiscentia cadit, secundum illud Psalmi CXVIII, concupivit anima mea desiderare iustificationes tuas. Ergo concupiscentia non est solum in appetitu sensitivo.
Iª-IIae q. 30 a. 1 arg. 3
Praeterea, cuilibet potentiae est concupiscibile proprium bonum. Ergo concupiscentia est in qualibet potentiae animae, et non solum in appetitu sensitivo.
Iª-IIae q. 30 a. 1 s. c.
Sed contra est quod Damascenus dicit, quod irrationale obediens et persuasibile rationi, dividitur in concupiscentiam et iram. Haec autem est irrationalis pars animae, passiva et appetitiva. Ergo concupiscentia est in appetitu sensitivo.
Iª-IIae q. 30 a. 1 co.
Respondeo dicendum quod, sicut philosophus dicit in I Rhetoric., concupiscentia est appetitus delectabilis. Est autem duplex delectatio, ut infra dicetur, una quae est in bono intelligibili, quod est bonum rationis; alia quae est in bono secundum sensum. Prima quidem delectatio videtur esse animae tantum. Secunda autem est animae et corporis, quia sensus est virtus in organo corporeo; unde et bonum secundum sensum est bonum totius coniuncti. Talis autem delectationis appetitus videtur esse concupiscentia, quae simul pertineat et ad animam et ad corpus, ut ipsum nomen concupiscentiae sonat. Unde concupiscentia, proprie loquendo, est in appetitu sensitivo; et in vi concupiscibili, quae ab ea denominatur.
Iª-IIae q. 30 a. 1 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod appetitus sapientiae, vel aliorum spiritualium bonorum, interdum concupiscentia nominatur, vel propter similitudinem quandam, vel propter intensionem appetitus superioris partis, ex quo fit redundantia in inferiorem appetitum, ut simul etiam ipse inferior appetitus suo modo tendat in spirituale bonum consequens appetitum superiorem, et etiam ipsum corpus spiritualibus deserviat; sicut in Psalmo LXXXIII, dicitur, cor meum et caro mea exultaverunt in Deum vivum.
Iª-IIae q. 30 a. 1 ad 2
Ad secundum dicendum quod desiderium magis pertinere potest, proprie loquendo, non solum ad inferiorem appetitum, sed etiam ad superiorem. Non enim importat aliquam consociationem in cupiendo, sicut concupiscentia; sed simplicem motum in rem desideratam.
Iª-IIae q. 30 a. 1 ad 3
Ad tertium dicendum quod unicuique potentiae animae competit appetere proprium bonum appetitu naturali, qui non sequitur apprehensionem. Sed appetere bonum appetitu animali, qui sequitur apprehensionem, pertinet solum ad vim appetitivam. Appetere autem aliquid sub ratione boni delectabilis secundum sensum, quod proprie est concupiscere, pertinet ad vim concupiscibilem.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Erster Artikel. Die Begierlichkeit ist nur im sinnlichen begehrenden Teile.
a) Dem steht entgegen: I. Sap. 6.: „Die Begierde nach Weisheit führt zur Herrschaft“; denn die Weisheit ist in der Vernunft. II. Ebenso Ps. 118.: „Es begehrte meine Seele zu verlangen nach Deinen Rechtfertigungen.“ Im sinnlichen Teile aber findet sich nicht das Begehren nach den Geboten Gottes, wie Röm. 7. es heißt: „Es wohnt nicht in mir, d. h. in meinem Fleische, das Gute.“ III. Jedes Vermögen begehrt nach dem ihm eigenen Gute. Also die Begierlichkeit ist in jedem Vermögen. Auf der anderen Seite sagt Damascenus (2. de orth. fide): „Das Vernunftlose wird, soweit es der Vernunft gehorcht und ihrer Überredung zugänglich ist, geteilt in die Begierlichkeit und in den Zorn. Das ist aber der die Eindrücke von außen her aufnehmende, sie erleidende, der begehrende Teil der vernunftlosen Seele.“ Also ist die Begierlichkeit im sinnlichen begehrenden Teile.
b) Ich antworte, die Begierlichkeit sei nach Aristoteles (1 Rhet. 11.) das Begehren nach Ergötzlichem. Nun giebt es ein doppeltes Ergötzen (Kap. 31.): Das eine ist im rein geistigen, also in dem der Vernunft entsprechenden Gute; das andere ist in dem Gute, das den Sinnen zugänglich ist. Das erstgenannte ist allein der (geistigen) Seele eigen; das zweite umfaßt Leib und Seele, denn der Sinn ist eine Kraft in einem stofflichen Organe. Deshalb ist auch das dem Sinne entsprechende Gute das des Ganzen, welches aus der Verbindung von Leib und Seele ersteht. Das Begehren nach einem solchen Gute scheint die Begierlichkeit zu sein, welche zugleich Leib und Seele umfaßt. Die Begierlichkeit also ist im sinnlichen begehrenden Teile; und zwar in der Begehrkraft, die von ihr benannt wird.
c) I. Das Verlangen nach Weisheit wird als „Begierde“, concupiscentia, bezeichnet zuvörderst auf Grund einer gewissen Ähnlichkeit oder auf Grund des Übermaßes im Verlangen des höheren Teiles, aus welchem ein Überfließen stattfindet in den sinnlichen Teil, so daß dieser auch dem höheren Teile folgt und das Seinige thut zu gunsten des rein geistigen Gutes, wie Ps. 83. es heißt: „Mein Herz und mein Fleisch haben gefrohlockt zum lebendigen Gotte hin.“ II. „Verlangen“ bezieht sich, in eigentlicher Sprachweise, nicht nur auf das Begehren des niederen Teiles, sondern auch auf das des höheren. III. Jedem Vermögen der Seele kommt es zu, das ihm eigene Gut zu begehren, gemäß dem rein natürlichen Begehren, das da nicht derAuffassung folgt, soweit diese im Begehrenden selbst sich findet. Das Begehren des sinnlich Guten aber, welches der Auffassung innerhalb des Subjektes selber folgt, gehört nur der begehrenden Kraft an. Das Begehren nun nach etwas unter dem Gesichtspunkte des Ergötzlichen gemäß den Sinnen ist eigen der Begierlichkeit.