• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 4

Iª-IIae q. 38 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod contemplatio veritatis non mitiget dolorem. Dicitur enim Eccle. I, qui addit scientiam, addit et dolorem. Sed scientia ad contemplationem veritatis pertinet. Non ergo contemplatio veritatis mitigat dolorem.

Iª-IIae q. 38 a. 4 arg. 2

Praeterea, contemplatio veritatis ad intellectum speculativum pertinet. Sed intellectus speculativus non movet, ut dicitur in III de anima. Cum igitur gaudium et dolor sint quidam motus animi, videtur quod contemplatio veritatis nihil faciat ad mitigationem doloris.

Iª-IIae q. 38 a. 4 arg. 3

Praeterea, remedium aegritudinis apponendum est ubi est aegritudo. Sed contemplatio veritatis est in intellectu. Non ergo mitigat dolorem corporalem, qui est in sensu.

Iª-IIae q. 38 a. 4 s. c.

Sed contra est quod Augustinus dicit, in I Soliloq., videbatur mihi, si se ille mentibus nostris veritatis fulgor aperiret, aut non me sensurum fuisse illum dolorem, aut certe pro nihilo toleraturum.

Iª-IIae q. 38 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, in contemplatione veritatis maxima delectatio consistit. Omnis autem delectatio dolorem mitigat, ut supra dictum est. Et ideo contemplatio veritatis mitigat tristitiam vel dolorem, et tanto magis, quanto perfectius aliquis est amator sapientiae. Et ideo homines ex contemplatione divina et futurae beatitudinis, in tribulationibus gaudent; secundum illud Iacobi I, omne gaudium existimate, fratres mei, cum in tentationes varias incideritis. Et quod est amplius, etiam inter corporis cruciatus huiusmodi gaudium invenitur, sicut Tiburtius martyr, cum nudatis plantis super ardentes prunas incederet, dixit, videtur mihi quod super roseos flores incedam, in nomine Iesu Christi.

Iª-IIae q. 38 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod qui addit scientiam, addit dolorem, vel propter difficultatem et defectum inveniendae veritatis, vel propter hoc, quod per scientiam homo cognoscit multa quae voluntati contrariantur. Et sic ex parte rerum cognitarum, scientia dolorem causat, ex parte autem contemplationis veritatis, delectationem.

Iª-IIae q. 38 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod intellectus speculativus non movet animum ex parte rei speculatae, movet tamen animum ex parte ipsius speculationis, quae est quoddam bonum hominis, et naturaliter delectabilis.

Iª-IIae q. 38 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod in viribus animae fit redundantia a superiori ad inferius. Et secundum hoc, delectatio contemplationis, quae est in superiori parte, redundat ad mitigandum etiam dolorem qui est in sensu.

Translation Hide
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Die Betrachtung der Wahrheit mildert den Schmerz.

a) Das Gegenteil sagt: I. Ekkle. 1, 18.: „Wer Wissenschaft hinzufügt, fügt Schmerz hinzu.“ II. Die Betrachtung der Wahrheit gehört der beschaulichen, spekulativen Vernunft an. Dieser aber ist es nicht eigen, zu bewegen. Da nun Freude und Schmerz gewisse Bewegungen der Seele sind, so trägt die Betrachtung der Wahrheit weder zum einen noch zum anderen bei. III. Da muß das Heilmittel angewandt werden, wo die Krankheit ist. Die Betrachtung der Wahrheit nun ist in der Vernunft. Der Schmerz aber, zum mindesten der körperliche, ist im Sinne. Also geht von der Betrachtung der Wahrheit keine Linderung des Schmerzes aus, wenigstens nicht des körperlichen. Auf der anderen Seite sagt Augustin (1 Soliloq. 12.): „Es schien mir, wenn sich jener Glanz der Wahrheit unserer Vernunft offen vorlegte, daß ich dann jenen Schmerz gar nicht fühlen würde oder doch ihn so betrachten, als ob er nicht wäre.“

b) Ich antworte; in der Betrachtung der Wahrheit sei das größte Ergötzen. Jedes Ergötzen aber mildert den Schmerz; also auch die Betrachtung der Wahrheit und zwar um so mehr, je vollkommener sie geschaut und geliebt wird. Deshalb freuen sich die Menschen, die an der Wahrheit und der künftigen Herrlichkeit sich ergötzen, mitten in ihren Trübsalen nach Jakob. 1.: „Für alle Freude erachtet, Brüder, es, wenn ihr in mannigfache Trübsal fallt.“ Und auch inmitten der gröbsten körperlichen Schmerzen wird solche Freude gefunden, wie der Märtyrer Tiburtius, als er mit nackten Füßen auf glühenden Kohlen umherging, sagte: „Es scheint mir, ich ginge im Namen Jesu Christi auf blühenden Rosen.“

c) I. Diese Stelle weist entweder auf die Schwierigkeiten hin, die es hat, wenn man eine Wissenschaft erlernen will; oder sie deutet an, wie vermittelst der Wissenschaft der Mensch viel von dem kennen lernt, was ihmentgegensteht. So verursacht also die Wissenschaft Schmerz von seiten der Gegenstände der Kenntnis her; sie verursacht Ergötzen von seiten des Betrachtens selber der Wahrheit. II. Von seiten des Gegenstandes her bewegt die beschauliche Vernunft nicht, denn ihr Gegenstand ist nicht etwas Thubares; wohl aber bewegt sie von seiten des Betrachtens, was ja ein Gut ist und von Natur ergötzlich. III. In den Kräften der Seele fließt es über von den höheren in die niederen; und so fließt das Ergötzen der Betrachtung der Wahrheit, was in der Vernunft ist, über in den Sinn und mildert den Schmerz.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy