• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 2

Iª-IIae q. 43 a. 2 arg. 1

Ad secundum sic proceditur. Videtur quod defectus non sit causa timoris. Illi enim qui potentiam habent, maxime timentur. Sed defectus contrariatur potentiae. Ergo defectus non est causa timoris.

Iª-IIae q. 43 a. 2 arg. 2

Praeterea, illi qui iam decapitantur, maxime sunt in defectu. Sed tales non timent. Ut dicitur in II Rhetoric. Ergo defectus non est causa timoris.

Iª-IIae q. 43 a. 2 arg. 3

Praeterea, decertare ex fortitudine provenit, non ex defectu. Sed decertantes timent eos qui pro eisdem decertant, ut dicitur in II Rhetoric. Ergo defectus non est causa timoris.

Iª-IIae q. 43 a. 2 s. c.

Sed contra, contrariorum contrariae sunt causae. Sed divitiae, et robur, et multitudo amicorum, et potestas, excludunt timorem, ut dicitur in II Rhetoric. Ergo ex defectu horum timor causatur.

Iª-IIae q. 43 a. 2 co.

Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, duplex causa timoris accipi potest, una quidem per modum materialis dispositionis, ex parte eius qui timet; alia per modum causae efficientis, ex parte eius qui timetur. Quantum igitur ad primum, defectus, per se loquendo, est causa timoris, ex aliquo enim defectu virtutis contingit quod non possit aliquis de facili repellere imminens malum. Sed tamen ad causandum timorem requiritur defectus cum aliqua mensura. Minor enim est defectus qui causat timorem futuri mali, quam defectus consequens malum praesens, de quo est tristitia. Et adhuc esset maior defectus, si totaliter sensus mali auferretur, vel amor boni cuius contrarium timetur. Quantum vero ad secundum, virtus et robur, per se loquendo, est causa timoris, ex hoc enim quod aliquid quod apprehenditur ut nocivum, est virtuosum, contingit quod eius effectus repelli non potest. Contingit tamen per accidens quod aliquis defectus ex ista parte causat timorem, inquantum ex aliquo defectu contingit quod aliquis velit nocumentum inferre, puta propter iniustitiam, vel quia ante laesus fuit, vel quia timet laedi.

Iª-IIae q. 43 a. 2 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ratio illa procedit de causa timoris ex parte causae efficientis.

Iª-IIae q. 43 a. 2 ad 2

Ad secundum dicendum quod illi qui iam decapitantur, sunt in passione praesentis mali. Et ideo iste defectus excedit mensuram timoris.

Iª-IIae q. 43 a. 2 ad 3

Ad tertium dicendum quod decertantes timent non propter potentiam, qua decertare possunt, sed propter defectum potentiae, ex quo contingit quod se superaturos non confidunt.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Zweiter Artikel. Der Mangel ist Ursache der Furcht.

a) Dies scheint nicht. Denn: I. Wer Macht hat, wird am meisten gefürchtet. Der Mangel aber steht entgegen der Macht. II. Die bereits geköpft werden, befinden sich im größten Mangel; sie fürchten aber nicht. (2 Rhet. 4.) III. Kämpfen kommt von der Kraft, nicht vom Mangel. Die aber streiten, fürchten jene, mit denen sie streiten. Auf der anderen Seite ist das Entgegengesetzte Ursache vom Entgegengesetzten. Reichtum, Kraft, eine Menge von Freunden und große Macht schließen nun Furcht aus; wie l. c. es heißt. Also vom Mangel rührt die Furcht her.

b) Ich antworte; soweit es die eben erwähnte in der Weise der materialen das Vermögen subjektiv vorbereitende Ursache angeht, so ist von vornherein selbstverständlich der Mangel Ursache für die Furcht. Denneben deshalb hat man Furcht, weil man dem drohenden schweren Übel nicht mit Leichtigkeit Widerstand leisten kann. Jedoch wird für diesen Mangel ein gewisses Maß erfordert, damit er Ursache der Furcht sei. Denn geringer ist der Mangel, welcher verursacht die Furcht vor dem zukünftigen Übel wie jener, welcher folgt dem gegenwärtigen Übel, worüber Trauer besteht; und noch größer würde der Mangel sein, wenn die Empfindung des Übels vollständig fortgenommen würde oder die Liebe jenes Guten, was dem Übel entgegensteht. Wird aber die wirkende Ursache berücksichtigt, so ist Reichtum, Macht etc. am meisten Ursache der Furcht. Denn deshalb weil etwas als verderblich Aufgefaßtes kraftvoll ist, geschieht es, daß dessen Wirkung nicht abgewiesen werden kann. Nebensächlich aber kann auch hier ein Mangel Ursache der Furcht sein, inwieweit nämlich infolge eines Mangels es sich trifft, daß jemand Schaden jemandem anthun will, z. B. wegen Ungerechtigkeit oder weil er vorher verletzt worden ist oder weil er fürchtet, verletzt zu werden.

c) I. Das wird gesagt von seiten der einwirkenden Ursache. II. Die enthauptet werden, leiden unter dem gegenwärtigen Übel; und deshalb ragt dieser Mangel über das Maß der Furcht hervor. III. Nicht auf Grund ihrer Macht fürchten die Kämpfenden, sondern weil ihnen an Macht etwas mangelt.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung