• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 5

Iª-IIae q. 74 a. 5 arg. 1

Ad quintum sic proceditur. Videtur quod peccatum non possit esse in ratione. Cuiuslibet enim potentiae peccatum est aliquis defectus ipsius. Sed defectus rationis non est peccatum, sed magis excusat peccatum, excusatur enim aliquis a peccato propter ignorantiam. Ergo in ratione non potest esse peccatum.

Iª-IIae q. 74 a. 5 arg. 2

Praeterea, primum subiectum peccati est voluntas, ut dictum est. Sed ratio praecedit voluntatem, cum sit directiva ipsius. Ergo peccatum esse non potest in ratione.

Iª-IIae q. 74 a. 5 arg. 3

Praeterea, non potest esse peccatum nisi circa ea quae sunt in nobis. Sed perfectio et defectus rationis non est eorum quae sunt in nobis, quidam enim sunt naturaliter ratione deficientes, vel ratione solertes. Ergo in ratione non est peccatum.

Iª-IIae q. 74 a. 5 s. c.

Sed contra est quod Augustinus dicit, in libro XII de Trin., quod peccatum est in ratione inferiori et in ratione superiori.

Iª-IIae q. 74 a. 5 co.

Respondeo dicendum quod peccatum cuiuslibet potentiae consistit in actu ipsius, sicut ex dictis patet. Habet autem ratio duplicem actum, unum quidem secundum se, in comparatione ad proprium obiectum, quod est cognoscere aliquod verum; alius autem actus rationis est inquantum est directiva aliarum virium. Utroque igitur modo contingit esse peccatum in ratione. Et primo quidem, inquantum errat in cognitione veri, quod quidem tunc imputatur ei ad peccatum, quando habet ignorantiam vel errorem circa id quod potest et debet scire. Secundo, quando inordinatos actus inferiorum virium vel imperat, vel etiam post deliberationem non coercet.

Iª-IIae q. 74 a. 5 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ratio illa procedit de defectu rationis qui pertinet ad actum proprium respectu proprii obiecti, et hoc quando est defectus cognitionis eius quod quis non potest scire. Tunc enim talis defectus rationis non est peccatum, sed excusat a peccato, sicut patet in his quae per furiosos committuntur. Si vero sit defectus rationis circa id quod homo potest et debet scire, non omnino homo excusatur a peccato, sed ipse defectus imputatur ei ad peccatum. Defectus autem qui est solum in dirigendo alias vires, semper imputatur ei ad peccatum, quia huic defectui occurrere potest per proprium actum.

Iª-IIae q. 74 a. 5 ad 2

Ad secundum dicendum quod, sicut supra dictum est, cum de actibus voluntatis et rationis ageretur, voluntas quodammodo movet et praecedit rationem, et ratio quodammodo voluntatem, unde et motus voluntatis dici potest rationalis, et actus rationis potest dici voluntarius. Et secundum hoc in ratione invenitur peccatum, vel prout est defectus eius voluntarius, vel prout actus rationis est principium actus voluntatis.

Iª-IIae q. 74 a. 5 ad 3

Ad tertium patet responsio ex dictis.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Fünfter Artikel. Die Sünde kann ihren Sitz haben in der Vernunft.

a) Dies scheint nicht. Denn: I. Die Sünde in einem Vermögen ist ein Mangel in demselben. Der Mangel in der Vernunft aber entschuldigt vielmehr die Sünde als daß er selber Sünde wäre. Also ist in der Vernunft keine Sünde. II. Der erste Sitz der Sünde ist der Wille. Die Thätigkeit der Vernunft aber geht vorher der des Willens, da sie diesen leitet. III. Die Sünde kann nur in dem sein, was in unserer Gewalt ist. Das ist aber nicht der Fall mit der Vollendung und dem Mangel in der Vernunft; denn vielen fehlt von Natur die Schärfe der vernünftigen Unterscheidungskraft. Auf der anderen Seite sagt Augustin (12. de Trin. 12.): „Die Sünde ist sowohl in der niedrigen, d. h. in der auf das Niedrige gerichteten Vernunft, als auch in der höheren, die sich mit Göttlichem beschäftigt.“

b) Ich antworte, die Sünde in irgend welchem Vermögen bestehe in dessen Thätigkeit. Nun hat die Vernunft eine doppelte Thätigkeit: die eine ist die ihrer Natur eigens entsprechende, im Verhältnisse zu ihrem eigenen Gegenstande befindliche, die da ist „das Wahre erkennen.“ Die andere ist, die anderen Kräfte zu leiten in deren Thätigsein. Mit Bezug auf die erstere Thätigkeit ist Sünde in der Vernunft, wenn sie das Wahre, was sie kann und soll erkennen, thatsächlich nichr weiß; — mit Bezug auf die zweite, wenn sie die ungeregelten Bewegungen der niederen Kräfte befiehlt oder nach stattgefundener Überlegung nicht zurückweist.

c) I. Dies betrifft die Erkenntnis des Wahren seitens der Vernunft, soweit diese es nicht erkennen kann; und solcher Mangel entschuldigt von Sünde, wie bei den Wahnsinnigen. Betrifft aber ein derartiger Mangel das, was der Mensch wissen kann und soll; dann ist da, anstatt Entschuldigung, Sünde. II. Nach einer Seite hin geht die Thätigkeit der Vernunft der des Willens voran und nach einer anderen Seite hin die des Willens dem Thätigsein der Vernunft (vgl. Kap. 17, Art. 1.), so daß die Thätigkeit der Vernunft eine freiwillige genannt wird und die des Willens eine vernünftige. Und danach ist die Vernunft Sitz von Sünden entweder weil der Mangel in ihr ein freiwilliger ist oder insofern sie das Princip für den Willensakt ist. III. Ist damit beantwortet.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung