• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 2

Iª-IIae q. 84 a. 2 arg. 1

Ad secundum sic proceditur. Videtur quod superbia non sit initium omnis peccati. Radix enim est quoddam principium arboris, et ita videtur idem esse radix peccati et initium peccati. Sed cupiditas est radix omnis peccati, ut dictum est. Ergo ipsa etiam est initium omnis peccati, non autem superbia.

Iª-IIae q. 84 a. 2 arg. 2

Praeterea, Eccli. X dicitur, initium superbiae hominis apostatare a Deo. Sed apostasia a Deo est quoddam peccatum. Ergo aliquod peccatum est initium superbiae, et ipsa non est initium omnis peccati.

Iª-IIae q. 84 a. 2 arg. 3

Praeterea, illud videtur esse initium omnis peccati, quod facit omnia peccata. Sed hoc est inordinatus amor sui, qui facit civitatem Babylonis, ut Augustinus dicit, in XIV de Civ. Dei. Ergo amor sui est initium omnis peccati, non autem superbia.

Iª-IIae q. 84 a. 2 s. c.

Sed contra est quod dicitur Eccli. X, initium omnis peccati superbia.

Iª-IIae q. 84 a. 2 co.

Respondeo dicendum quod quidam dicunt superbiam dici tripliciter. Uno modo, secundum quod superbia significat inordinatum appetitum propriae excellentiae. Et sic est speciale peccatum. Alio modo, secundum quod importat quendam actualem contemptum Dei, quantum ad hunc effectum qui est non subdi eius praecepto. Et sic dicunt quod est generale peccatum. Tertio modo, secundum quod importat quandam inclinationem ad huiusmodi contemptum, ex corruptione naturae. Et sic dicunt quod est initium omnis peccati. Et differt a cupiditate, quia cupiditas respicit peccatum ex parte conversionis ad bonum commutabile, ex quo peccatum quodammodo nutritur et fovetur, et propter hoc cupiditas dicitur radix, sed superbia respicit peccatum ex parte aversionis a Deo, cuius praecepto homo subdi recusat; et ideo vocatur initium, quia ex parte aversionis incipit ratio mali. Et haec quidem quamvis vera sint, tamen non sunt secundum intentionem sapientis, qui dixit, initium omnis peccati est superbia. Manifeste enim loquitur de superbia secundum quod est inordinatus appetitus propriae excellentiae, ut patet per hoc quod subdit, sedes ducum superborum destruxit Deus. Et de hac materia fere loquitur in toto capitulo. Et ideo dicendum est quod superbia, etiam secundum quod est speciale peccatum, est initium omnis peccati. Considerandum est enim quod in actibus voluntariis, cuiusmodi sunt peccata, duplex ordo invenitur, scilicet intentionis, et executionis. In primo quidem ordine, habet rationem principii finis, ut supra multoties dictum est. Finis autem in omnibus bonis temporalibus acquirendis, est ut homo per illa quandam perfectionem et excellentiam habeat. Et ideo ex hac parte superbia, quae est appetitus excellentiae, ponitur initium omnis peccati. Sed ex parte executionis, est primum id quod praebet opportunitatem adimplendi omnia desideria peccati, quod habet rationem radicis, scilicet divitiae. Et ideo ex hac parte avaritia ponitur esse radix omnium malorum, ut dictum est.

Iª-IIae q. 84 a. 2 ad 1

Et per hoc patet responsio ad primum.

Iª-IIae q. 84 a. 2 ad 2

Ad secundum dicendum quod apostatare a Deo dicitur esse initium superbiae ex parte aversionis, ex hoc enim quod homo non vult subdi Deo, sequitur quod inordinate velit propriam excellentiam in rebus temporalibus. Et sic apostasia a Deo non sumitur ibi quasi speciale peccatum, sed magis ut quaedam conditio generalis omnis peccati, quae est aversio ab incommutabili bono. Vel potest dici quod apostatare a Deo dicitur esse initium superbiae, quia est prima superbiae species. Ad superbiam enim pertinet cuicumque superiori nolle subiici, et praecipue nolle subdi Deo; ex quo contingit quod homo supra seipsum indebite extollatur, quantum ad alias superbiae species.

Iª-IIae q. 84 a. 2 ad 3

Ad tertium dicendum quod in hoc homo se amat, quod sui excellentiam vult, idem enim est se amare quod sibi velle bonum. Unde ad idem pertinet quod ponatur initium omnis peccati superbia, vel amor proprius.

Translation Hide
Summe der Theologie

Zweiter Artikel. Der Stolz ist der Anfang aller Sünde.

a) Das scheint zu sein: I. Gegen den obigen Text bei Paulus. Denn Wurzel und Anfang bedeutet wohl das Gleiche. II. Gegen Ekkli. 10.: „Der Anfang des menschlichen Hochmutes ist das Abfallen von Gott;“ was eine besondere Sünde ist. III. Gegen Augustin (14. de civ. Dei ult.), der die ungeregelte Selbstliebe als den Baumeister des Babels der Sünde bezeichnet. Auf der anderen Seite steht Ekkli. 10, 15.: „Der Anfang aller Sünde ist der Stolz.“

b) Ich antworte, nach einigen werde der Stolz in dreifacher Weise ausgesagt: 1) als ungeregelte Begierde nach Auszeichnung der eigenen Person; und so sei er eine besondere Sünde; — 2. als eine thatsächliche Verachtung Gottes, dessen Gebot man geringschätzt; und so sei er gemein allen Sünden; — 3) und als Hinneigung zu dieser Verachtung auf Grund der verdorbenen Natur; und so sei er der Anfang aller Sünde. Und danach ist der Stolz verschieden von der Geldgier; denn diese ist die Wurzel aller Sünde von seiten der Zuwendung zu einem vergänglichen Gute, von dem aus die Sünde genährt und gepflegt wird, was der „Wurzel“ zukommt; — der Stolz aber ist der Anfang der Sünde von seiten der Abwendung von Gott, dessen Gebote sich zu unterwerfen der Mensch vernachlässigt; und deshalb heißt er Anfang aller Sünde, weil von der Abwendung aus die Natur des Übels beginnt. Dies Alles ist wohl wahr; entspricht jedoch nicht der Absicht des heiligen Geistes, der da sagt: „Der Anfang jeder Sünde ist der Stolz.“ Denn offenbar ist hier die Rede vom Stolze als einer besonderen Sünde, die da ist das ungeregelte Begehren nach Auszeichnung der eigenen Person; wie aus dem Folgenden hervorgeht: „Die Sitze der hochmütigen Anführer hat Gott zerstört;“ und in diesem Sinne wird im ganzen Kapitel gesprochen. Offenbar also ist der Stolz als solcher der Anfang der Sünde. Denn man muß erwägen, daß bei der Sünde unterschieden werden muß die Absicht von der Ausführung. Die Absicht nämlich und was ihr folgt richtet sich zuerst auf das Princip als den Zweck. Der Zweck aber für den Erwerb zeitlicher Güter ist der, daß der Mensch dadurch eine besondere hervorragende Stellung erhält. Von dieser Seite also her ist der Stolz als besondere Sünde der Anfang für alle Sünden. Bei der Ausführung aber ist das Erste das Geld, welches ja die Mittel gewährt, um den Zweck wirklich zu erreichen,

c) I. Ist beantwortet. II. „Abfallen von Gott,“ Apostasie, ist der Anfang der Sünde von seiten der Abwendung her. Denn weil der Mensch nicht sich Gott unterwerfen will, folgt er der Begier nach veränderlichen Gütern; und so ist da „Abfall von Gott“ keine besondere Sünde, sondern etwas Gemeinschaftliches für jede Sünde. Oder „Abfallen von Gott“ wird gesetzt als erste Untergattung des Stolzes, dem es zukommt, zu allererst Gott nicht unterworfen sein zu wollen; und auf Grund dessen will dann der Stolze über sich selbst in ungeregelter Weise erhoben werden gemäß den anderen Gattungen von Stolz. III. Darin liebt eben der Mensch sich selbst, daß er seine eigene Auszeichnung will; denn „sich lieben“ heißt „sich selber Gutes wollen“. Also ist es dasselbe, als Anfang der Sünde zu setzen den Stolz oder die ungeregelte Selbstliebe.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy