• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 3

Iª-IIae q. 96 a. 3 arg. 1

Ad tertium sic proceditur. Videtur quod lex humana non praecipiat actus omnium virtutum. Actibus enim virtutum opponuntur actus vitiosi. Sed lex humana non prohibet omnia vitia, ut dictum est. Ergo etiam non praecipit actus omnium virtutum.

Iª-IIae q. 96 a. 3 arg. 2

Praeterea, actus virtutis a virtute procedit. Sed virtus est finis legis, et ita quod est ex virtute, sub praecepto legis cadere non potest. Ergo lex humana non praecipit actus omnium virtutum.

Iª-IIae q. 96 a. 3 arg. 3

Praeterea, lex ordinatur ad bonum commune, ut dictum est. Sed quidam actus virtutum non ordinantur ad bonum commune, sed ad bonum privatum. Ergo lex non praecipit actus omnium virtutum.

Iª-IIae q. 96 a. 3 s. c.

Sed contra est quod philosophus dicit, in V Ethic., quod praecipit lex fortis opera facere, et quae temperati, et quae mansueti; similiter autem secundum alias virtutes et malitias, haec quidem iubens, haec autem prohibens.

Iª-IIae q. 96 a. 3 co.

Respondeo dicendum quod species virtutum distinguuntur secundum obiecta, ut ex supradictis patet. Omnia autem obiecta virtutum referri possunt vel ad bonum privatum alicuius personae, vel ad bonum commune multitudinis, sicut ea quae sunt fortitudinis potest aliquis exequi vel propter conservationem civitatis, vel ad conservandum ius amici sui; et simile est in aliis. Lex autem, ut dictum est, ordinatur ad bonum commune. Et ideo nulla virtus est de cuius actibus lex praecipere non possit. Non tamen de omnibus actibus omnium virtutum lex humana praecipit, sed solum de illis qui sunt ordinabiles ad bonum commune, vel immediate, sicut cum aliqua directe propter bonum commune fiunt; vel mediate, sicut cum aliqua ordinantur a legislatore pertinentia ad bonam disciplinam, per quam cives informantur ut commune bonum iustitiae et pacis conservent.

Iª-IIae q. 96 a. 3 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod lex humana non prohibet omnes actus vitiosos, secundum obligationem praecepti, sicut nec praecipit omnes actus virtuosos. Prohibet tamen aliquos actus singulorum vitiorum, sicut etiam praecipit quosdam actus singularum virtutum.

Iª-IIae q. 96 a. 3 ad 2

Ad secundum dicendum quod aliquis actus dicitur esse virtutis dupliciter. Uno modo, ex eo quod homo operatur virtuosa, sicut actus iustitiae est facere recta, et actus fortitudinis facere fortia. Et sic lex praecipit aliquos actus virtutum. Alio modo dicitur actus virtutis, quia aliquis operatur virtuosa eo modo quo virtuosus operatur. Et talis actus semper procedit a virtute, nec cadit sub praecepto legis, sed est finis ad quem legislator ducere intendit.

Iª-IIae q. 96 a. 3 ad 3

Ad tertium dicendum quod non est aliqua virtus cuius actus non sint ordinabiles ad bonum commune, ut dictum est, vel mediate vel immediate.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Dritter Artikel. Das menschliche Gesetz richtet sich auf die Thätigkeiten aller Tugenden.

a) Das Gegenteil wird klar gemacht. Denn: I. Das menschliche Gesetz verbietet nicht alle Laster; also schreibt es nicht alle Tugenden vor. II. Der Tugendakt geht von der Tugend aus. Die Tugend aber ist der Zweck des Gesetzes; und so kann, was von der Tugend herrührt, nicht unter die Vorschrift des Gesetzes fallen. III. Das menschliche Gesetz richtet sich auf das Gemeinbeste. Dazu aber tragen so manche Tugendakte nichts bei, die nur den Privatvorteil besorgen. Also. Auf der anderen Seite sagt Aristoteles (5 Ethic. 1.): „Das Gesetz schreibt vor, die Werke des Starken zu thun und des Mäßigen und des Sanftmütigen; und ähnlich verhält es sich zu den anderen Tugenden und Bosheiten; jene befehlend, diese verbietend.“

b) Ich antworte, die Gattungen der Tugenden werden unterschieden gemäß den Gegenständen. Alle Gegenstände der Tugenden aber können bezogen werden auf den Privatvorteil einer Person oder auf das Gemeinbeste; wie jemand die Werke der Stärke thun kann auf Grund der Rettung des Staates oder für einen Freund. Das Gesetz nun hat Beziehung zum Gemeinbesten. Also keine Tugend besteht, über deren Thätigkeit ein Gesetz nicht Vorschriften geben könnte. Freilich schreibt es nicht alle Akte aller Tugenden vor; jedoch jene, welche entweder unmittelbar Beziehung haben zum Gemeinbesten, wie wenn jemand etwas thut direkt wegen des allgemeinen Besten, oder welche mittelbar diese Beziehung haben, wie wenn der Gesetzgeber Verordnungen macht, die zum guten Unterricht gehören, wodurch die Bürger veranlaßt werden, daß sie das Gut des Friedens bewahren.

c) I. Das Gesetz verbietet nicht alle lasterhaften Akte gemäß strenger Verpflichtung; und es schreibt nicht alle tugendhaften Akte vor. Es verbietet aber gewisse Akte der einzelnen Laster und es schreibt vor gewisse Akte der einzelnen Tugenden. II. Das Tugendhafte, was die Tugend wirkt, wie z. B. Starkes zu thun, Gerechtes zu thun; das schreibt bei gewissen Akten das Gesetz vor. Aber es schreibt nicht vor, daß dies in tugendhafter Weise geschehen soll. So jedoch, in letzterer Weise, geht das Tugendhafte von der Tugend aus; und dies fällt nicht unter die Vorschrift des Gesetzes, sondern ist der Zweck, den der Gesetzgeber beabsichtigt. III. Es giebt keine Tugend, deren Thätigkeit nicht dem allgemeinen Besten dienen kann entweder mittelbar oder unmittelbar.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité