• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 4

Iª-IIae q. 111 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod gratia gratis data inconvenienter ab apostolo distinguatur. Omne enim donum quod nobis a Deo gratis datur, potest dici gratia gratis data. Sed infinita sunt dona quae nobis gratis a Deo conceduntur, tam in bonis animae quam in bonis corporis, quae tamen nos Deo gratos non faciunt. Ergo gratiae gratis datae non possunt comprehendi sub aliqua certa divisione.

Iª-IIae q. 111 a. 4 arg. 2

Praeterea, gratia gratis data distinguitur contra gratiam gratum facientem. Sed fides pertinet ad gratiam gratum facientem, quia per ipsam iustificamur, secundum illud Rom. V, iustificati ergo ex fide, et cetera. Ergo inconvenienter fides ponitur inter gratias gratis datas, praesertim cum aliae virtutes ibi non ponantur, ut spes et caritas.

Iª-IIae q. 111 a. 4 arg. 3

Praeterea, operatio sanitatum, et loqui diversa genera linguarum, miracula quaedam sunt. Interpretatio etiam sermonum ad sapientiam vel scientiam pertinet; secundum illud Dan. I, pueris his dedit Deus scientiam et disciplinam in omni libro et sapientia. Ergo inconvenienter dividitur gratia sanitatum, et genera linguarum, contra operationem virtutum; et interpretatio sermonum contra sermonem sapientiae et scientiae.

Iª-IIae q. 111 a. 4 arg. 4

Praeterea, sicut sapientia et scientia sunt quaedam dona spiritus sancti, ita etiam intellectus et consilium, pietas, fortitudo et timor, ut supra dictum est. Ergo haec etiam deberent poni inter gratias gratis datas.

Iª-IIae q. 111 a. 4 s. c.

Sed contra est quod apostolus dicit, I ad Cor. XII, alii per spiritum datur sermo sapientiae, alii autem sermo scientiae secundum eundem spiritum, alteri fides in eodem spiritu, alii gratia sanitatum, alii operatio virtutum, alii prophetia, alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio sermonum.

Iª-IIae q. 111 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, gratia gratis data ordinatur ad hoc quod homo alteri cooperetur ut reducatur ad Deum. Homo autem ad hoc operari non potest interius movendo, hoc enim solius Dei est; sed solum exterius docendo vel persuadendo. Et ideo gratia gratis data illa sub se continet quibus homo indiget ad hoc quod alterum instruat in rebus divinis, quae sunt supra rationem. Ad hoc autem tria requiruntur. Primo quidem, quod homo sit sortitus plenitudinem cognitionis divinorum, ut ex hoc possit alios instruere. Secundo, ut possit confirmare vel probare ea quae dicit, alias non esset efficax eius doctrina. Tertio, ut ea quae concipit, possit convenienter auditoribus proferre. Quantum igitur ad primum, tria sunt necessaria, sicut etiam apparet in magisterio humano. Oportet enim quod ille qui debet alium instruere in aliqua scientia, primo quidem, ut principia illius scientiae sint ei certissima. Et quantum ad hoc ponitur fides, quae est certitudo de rebus invisibilibus, quae supponuntur ut principia in Catholica doctrina. Secundo, oportet quod doctor recte se habeat circa principales conclusiones scientiae. Et sic ponitur sermo sapientiae, quae est cognitio divinorum. Tertio, oportet ut etiam abundet exemplis et cognitione effectuum, per quos interdum oportet manifestare causas. Et quantum ad hoc ponitur sermo scientiae, quae est cognitio rerum humanarum, quia invisibilia Dei per ea quae facta sunt, conspiciuntur. Confirmatio autem in his quae subduntur rationi, est per argumenta. In his autem quae sunt supra rationem divinitus revelata, confirmatio est per ea quae sunt divinae virtuti propria. Et hoc dupliciter. Uno quidem modo, ut doctor sacrae doctrinae faciat quae solus Deus facere potest, in operibus miraculosis, sive sint ad salutem corporum, et quantum ad hoc ponitur gratia sanitatum; sive ordinentur ad solam divinae potestatis manifestationem, sicut quod sol stet aut tenebrescat, quod mare dividatur; et quantum ad hoc ponitur operatio virtutum. Secundo, ut possit manifestare ea quae solius Dei est scire. Et haec sunt contingentia futura, et quantum ad hoc ponitur prophetia; et etiam occulta cordium, et quantum ad hoc ponitur discretio spirituum. Facultas autem pronuntiandi potest attendi vel quantum ad idioma in quo aliquis intelligi possit, et secundum hoc ponuntur genera linguarum, vel quantum ad sensum eorum quae sunt proferenda, et quantum ad hoc ponitur interpretatio sermonum.

Iª-IIae q. 111 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod, sicut supra dictum est, non omnia beneficia quae nobis divinitus conceduntur, gratiae gratis datae dicuntur, sed solum illa quae excedunt facultatem naturae, sicut quod piscator abundet sermone sapientiae et scientiae et aliis huiusmodi. Et talia ponuntur hic sub gratia gratis data.

Iª-IIae q. 111 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod fides non numeratur hic inter gratias gratis datas secundum quod est quaedam virtus iustificans hominem in seipso, sed secundum quod importat quandam supereminentem certitudinem fidei, ex qua homo sit idoneus ad instruendum alios de his quae ad fidem pertinent. Spes autem et caritas pertinent ad vim appetitivam, secundum quod per eam homo in Deum ordinatur.

Iª-IIae q. 111 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod gratia sanitatum distinguitur a generali operatione virtutum, quia habet specialem rationem inducendi ad fidem; ad quam aliquis magis promptus redditur per beneficium corporalis sanitatis quam per fidei virtutem assequitur. Similiter etiam loqui variis linguis, et interpretari sermones, habent speciales quasdam rationes movendi ad fidem, et ideo ponuntur speciales gratiae gratis datae.

Iª-IIae q. 111 a. 4 ad 4

Ad quartum dicendum quod sapientia et scientia non computantur inter gratias gratis datas secundum quod enumerantur inter dona spiritus sancti, prout scilicet mens hominis est bene mobilis per spiritum sanctum ad ea quae sunt sapientiae vel scientiae, sic enim sunt dona spiritus sancti, ut supra dictum est. Sed computantur inter gratias gratis datas secundum quod important quandam abundantiam scientiae et sapientiae, ut homo possit non solum in seipso recte sapere de divinis, sed etiam alios instruere et contradicentes revincere. Et ideo inter gratias gratis datas signanter ponitur sermo sapientiae, et sermo scientiae, quia ut Augustinus dicit, XIV de Trin., aliud est scire tantummodo quid homo credere debeat propter adipiscendam vitam beatam; aliud, scire quemadmodum hoc ipsum et piis opituletur, et contra impios defendatur.

Translation Hide
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Die Einteilung der „unverdienten“ Gnade zum Besten anderer.

a) Die Einteilung in 1. Kor. 12, 8. 9. 10. scheint unzureichend. Denn: I. Was wir unverdienterweise von Gott erhalten haben, dessen ist, sowohl was den Körper wie was die Seele anbelangt, ohne Ende viel; obgleich es uns nicht zugleich Gott wohlgefällig macht. Also giebt es gar keine bestimmte Einteilung. II. Der Glaube ist eine „unverdiente“ Gnade, zugleich aber wohlgefällig machend; denn „wir werden gerechtfertigt aus dem Glauben.“ (Röm. 5.) Also steht mit Unrecht der Glaube unter den bloß unverdienten. III. Die Sprachengabe und die Bewirkung der Gesundheit sind Wunderwerke; ebenso gehört die Erklärung der Schrift zur Weisheit oder Wissenschaft, nach Dan. 1.: „Diesen Knaben gab Gott Wissenschaft und Gelehrsamkeit in jedem Buche und in jeder Weisheit.“ Also wird das Alles unzulässigerweise voneinander unterschieden. IV. Wie Weisheit und Wissenschaft mußte auch Verständnis, Rat, Frömmigkeit und die anderen Gaben des heiligen Geistes aufgezählt werden. Auf der anderen Seite sagt Paulus (I. c.): „Dem einen wird durch den Geist gegeben, die Rede der Weisheit, dem anderen die Rede der Wissenschaft, dem dritten gemäß dem nämlichen Geiste der Glaube, dem vierten die Gnade Krankheiten zu heilen, dem fünften die Gabe Wunder zu wirken, dem sechsten Weissagung, dem siebenten Unterscheidung der Geister, dem achten die Sprachengabe und endlich dem letzten die Schrifterklärung.“

b) Ich antworte, diese Gnaden werden zum Besten anderer jemandem gegeben. Nicht aber kann der eine Mensch dem anderen dadurch beistehen, daß er innerlich dessen Willen bestimmt, wie dies Gott und zwar Er allein vermag. Also kann dies nur in der Weise geschehen, daß der eine Mensch den anderen unterrichtet in göttlichen Dingen. Dazu sind nun drei Bedingungen erforderlich: 1. daß er selbst die Fülle der Kenntnis göttlicher Dinge erlangt hat; 2. daß er beweisen kann, was er behauptet; 3. daß er, was er weiß, in zukömmlicher Weise vortragen kann. Mit Rücksicht auf 1. muß jemand

a) die Gewißheit der Principien jener Wissenschaft in sich besitzen, die er anderen lehren will; und mit Rücksicht darauf steht hier der Glaube, der da ist Gewißheit über die unsichtbaren Dinge, die wie Principien sind in der Heilswissenschaft; —

b) muß er im rechten Besitze der hauptsächlichsten Schlußfolgerungen der betreffenden Wissenschaft sein; und da steht hier die Rede der Weisheit, als der Kenntnis des Göttlichen; —

c) muß er Überfluß haben an Beispielen und an Kenntnis der Wirkungen, wodurch manchmal die Ursachen erläutert werden und das ist die Rede der Wissenschaft. Bekräftigt aber wird 2. die vorgetragene Lehre durch Beweise. Da ist nun im rein Göttlichen das, was göttlicher Kraft allein eigen ist; und zwar

a) die Wunder mit Bezug auf die vergänglichen Körper; und dafür steht die Gnade der Heilungen; —

b) mit Bezug auf die Elemente und Himmelskörper; dafür wird gesetzt das Wirken der Kräfte, nämlich das Wunderbare; —

c) wird bekräftigt der Unterricht durch die Offenbarung dessen, was nur Gott wissen kann, nämlich durch die Prophetie und

d) durch die Kenntnis der Herzen oder die Unterscheidung der Geister. Das Vortragen der Wahrheit nun 3. betrifft

a) die Sprache selber; und mit Rücksicht darauf steht die Sprachengabe; —

b) den Sinn oder die Klarmachung dessen, was vorgetragen wird; und das ist die Schrifterklärung.

c) I. Nur was die Kraft der Natur übersteigt, wird als „unverdiente“ Gnade bezeichnet; wie wenn ein Fischer im Überflüsse die Gabe der Weisheit besitzt. II. Der Glaube bedeutet hier nicht die Rechtfertigung, sondern eine hervorragende persönliche Gewißheit von dem was geglaubt wird, wonach der Mensch geeignet wird andere zu unterrichten. Hoffnung und Liebe regeln das Begehren des einzelnen Menschen, soweit dasselbe auf Gott sich richtet. III. Das wunderbare Heilen hat eine besondere Beziehung, um jemanden bereitwillig zu machen, daß er auf Grund der erwiesenen Wohlthat die Tugend des Glaubens empfange. So auch haben die Sprachengabe und Schrifterklärung eine besondere Kraft, jemanden zum Glauben zu führen. IV. Nicht als Gaben des heiligen Geistes, insoweit sie den menschlichen Geist geeignet machen, vom heiligen Geiste in Thätigkeit gesetzt zu werden, sind hier Weisheit und Wissenschaft genannt; sondern insoweit sie einen gewissen Überfluß an Weisheit und Wissen einschließen, wonach der eine den anderen belehren kann. Deshalb wird bezeichnenderweise gesagt: „Rede der Weisheit,“ „Rede der Wissenschaft;“ und Augustin (14. de Trin. 1.) schreibt: „Ein Anderes ist es, selbst nur zu wissen, was zum ewigen Leben führt; ein Anderes es so zu wissen, daß es den Frommen helfe, und gegen die Gottlosen verteidigt werde.“

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy