Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 5
Iª-IIae q. 114 a. 5 arg. 1
Ad quintum sic proceditur. Videtur quod homo possit sibi mereri primam gratiam. Quia ut Augustinus dicit, fides meretur iustificationem. Iustificatur autem homo per primam gratiam. Ergo homo potest sibi mereri primam gratiam.
Iª-IIae q. 114 a. 5 arg. 2
Praeterea, Deus non dat gratiam nisi dignis. Sed non dicitur aliquis dignus aliquo dono, nisi qui ipsum promeruit ex condigno. Ergo aliquis ex condigno potest mereri primam gratiam.
Iª-IIae q. 114 a. 5 arg. 3
Praeterea, apud homines aliquis potest promereri donum iam acceptum, sicut qui accepit equum a domino, meretur ipsum bene utendo eo in servitio domini. Sed Deus est liberalior quam homo. Ergo multo magis primam gratiam iam susceptam potest homo promereri a Deo per subsequentia opera.
Iª-IIae q. 114 a. 5 s. c.
Sed contra est quod ratio gratiae repugnat mercedi operum; secundum illud Rom. IV, ei qui operatur, merces non imputatur secundum gratiam, sed secundum debitum. Sed illud meretur homo quod imputatur quasi merces operis eius. Ergo primam gratiam non potest homo mereri.
Iª-IIae q. 114 a. 5 co.
Respondeo dicendum quod donum gratiae considerari potest dupliciter. Uno modo, secundum rationem gratuiti doni. Et sic manifestum est quod omne meritum repugnat gratiae, quia ut ad Rom. XI apostolus dicit, si ex operibus, iam non ex gratia. Alio modo potest considerari secundum naturam ipsius rei quae donatur. Et sic etiam non potest cadere sub merito non habentis gratiam, tum quia excedit proportionem naturae; tum etiam quia ante gratiam, in statu peccati, homo habet impedimentum promerendi gratiam, scilicet ipsum peccatum. Postquam autem iam aliquis habet gratiam, non potest gratia iam habita sub merito cadere, quia merces est terminus operis, gratia vero est principium cuiuslibet boni operis in nobis, ut supra dictum est. Si vero aliud donum gratuitum aliquis mereatur virtute gratiae praecedentis, iam non erit prima. Unde manifestum est quod nullus potest sibi mereri primam gratiam.
Iª-IIae q. 114 a. 5 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod, sicut Augustinus dicit in libro Retract., ipse aliquando in hoc fuit deceptus, quod credidit initium fidei esse ex nobis, sed consummationem nobis dari ex Deo, quod ipse ibidem retractat. Et ad hunc sensum videtur pertinere quod fides iustificationem mereatur. Sed si supponamus, sicut fidei veritas habet, quod initium fidei sit in nobis a Deo; iam etiam ipse actus fidei consequitur primam gratiam, et ita non potest esse meritorius primae gratiae. Per fidem igitur iustificatur homo, non quasi homo credendo mereatur iustificationem, sed quia, dum iustificatur, credit; eo quod motus fidei requiritur ad iustificationem impii, ut supra dictum est.
Iª-IIae q. 114 a. 5 ad 2
Ad secundum dicendum quod Deus non dat gratiam nisi dignis. Non tamen ita quod prius digni fuerint, sed quia ipse per gratiam eos facit dignos, qui solus potest facere mundum de immundo conceptum semine.
Iª-IIae q. 114 a. 5 ad 3
Ad tertium dicendum quod omne bonum opus hominis procedit a prima gratia sicut a principio. Non autem procedit a quocumque humano dono. Et ideo non est similis ratio de dono gratiae et de dono humano.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Fünfter Artikel. Der Mensch kann sich nicht die erste Gnade verdienen.
a) Dagegen läßt sich geltend machen:. I. Augustin (praef. ad ps. 31.) sagt: „Der Glaube verdient die Rechtfertigung.“ Der Mensch wird aber gerechtfertigt durch die erste Gnade. Also kann der Mensch verdienen die erste Gnade. II. Die Gnade wird nur Würdigen verliehen. Würdig aber eines Gutes wird einzig jener genannt, der es allseitig (gleichwertig) verdient hat. III. Bei den Menschen kann jemand eine schon verliehene Gnade verdienen; wie jemand, der vom Herrn ein Pferd erhalten hat, es in dem Falle noch dazu verdient, wenn er es im Dienste des Herrn gut gebraucht. Gott aber ist freigebiger wie der Mensch. Also kann jemand um so mehr die erste bereits empfangene Gnade von Gott verdienen durch den nachfolgenden guten Gebrauch, den er davon macht. Auf der anderen Seite ist nach Röm. 4, 4. das nicht mehr Gnade, was geschuldet wird. Also kann niemand die erste Gnade verdienen.
b) Ich antworte, die Gabe der Gnade kann betrachtet werden einmal unter dem Charakter eines unverdienten Geschenkes; und so widerstreitet es offenbar dem Wesen der Gnade, daß sie verdient wird, wie auch Rom. 11, 9. bestätigt wird; — dann kann sie betrachtet werden gemäß der Natur der Sache selber, die gegeben wird; und so kann sie ebenfalls nicht unter das Verdienst dessen fallen, der die Gnade nicht hat; sowohl weil sie das Verhältnis der Natur übersteigt als auch weil im Stande der gefallenen Natur der Mensch in sich sogar ein Hindernis dafür hat, die Gnade zu verdienen; nämlich die Sünde. Nachdem aber jemand die Gnade bereits erhalten hat, kann die erhaltene Gnade nicht mehr unter das Verdienst fallen; denn der Abschluß des Werkes ist der Lohn, die Gnade ist das Princip des guten Werkes in uns; vgl. Kap. 109. Verdient jemand aber eine Gnade kraft der vorhergehenden, so handelt es sich schon nicht mehr um die erste. Niemand also kann sich die erste Gnade verdienen.
c) I. Nach 1 Retr. 23. hat Augustin früher darin geirrt, daß er meinte, der Anfang des Glaubens sei von uns und Gott gebe die Vollendung; dies zieht er da zurück. Dazu scheint der obige Text zu gehören. Setzen wir aber, wie das der geoffenbarte Glaube sagt, voraus, daß der erste Glaubensakt bereits der ersten Gnade folgt, so ist er offenbar nicht ein solcher, dem die erste Gnade geschuldet wird. Durch den Glauben also wird der Mensch gerechtfertigt; nicht als ob er dadurch daß er glaubt die Rechtfertigung verdiente, sondern weil er, während er gerechtfertigt wird, glaubt; denn der Akt des Glaubens wird erfordert für die Rechtfertigung des Sünders. II. Gott macht durch seine Gnade erst jemanden würdig für den Zustand der Gnade: „Er allein kann rein machen denjenigen, der empfangen ist von unreinem Samen;“ Job 14. III. Jedes gute Werk in uns geht aus wie vom Princip von der ersten Gnade; nicht aber von einem beliebigen menschlichen Geschenke. Es fehlt da die Ähnlichkeit.