• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 1

IIª-IIae q. 24 a. 1 arg. 1

Ad primum sic proceditur. Videtur quod voluntas non sit subiectum caritatis. Caritas enim amor quidam est. Sed amor, secundum philosophum, est in concupiscibili. Ergo et caritas est in concupiscibili, et non in voluntate.

IIª-IIae q. 24 a. 1 arg. 2

Praeterea, caritas est principalissima virtutum, ut supra dictum est. Sed subiectum virtutis est ratio. Ergo videtur quod caritas sit in ratione, et non in voluntate.

IIª-IIae q. 24 a. 1 arg. 3

Praeterea, caritas se extendit ad omnes actus humanos, secundum illud I ad Cor. ult., omnia vestra in caritate fiant. Sed principium humanorum actuum est liberum arbitrium. Ergo videtur quod caritas maxime sit in libero arbitrio sicut in subiecto, et non in voluntate.

IIª-IIae q. 24 a. 1 s. c.

Sed contra est quod obiectum caritatis est bonum, quod etiam est obiectum voluntatis. Ergo caritas est in voluntate sicut in subiecto.

IIª-IIae q. 24 a. 1 co.

Respondeo dicendum quod, cum duplex sit appetitus, scilicet sensitivus et intellectivus, qui dicitur voluntas, ut in primo habitum est; utriusque obiectum est bonum, sed diversimode. Nam obiectum appetitus sensitivi est bonum per sensum apprehensum, obiectum vero appetitus intellectivi, vel voluntatis, est bonum sub communi ratione boni, prout est apprehensibile ab intellectu. Caritatis autem obiectum non est aliquod bonum sensibile, sed bonum divinum, quod solo intellectu cognoscitur. Et ideo caritatis subiectum non est appetitus sensitivus, sed appetitus intellectivus, idest voluntas.

IIª-IIae q. 24 a. 1 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod concupiscibilis est pars appetitus sensitivi, non autem appetitus intellectivi, ut in primo ostensum est. Unde amor qui est in concupiscibili est amor sensitivi boni. Ad bonum autem divinum, quod est intelligibile, concupiscibilis se extendere non potest, sed sola voluntas. Et ideo concupiscibilis subiectum caritatis esse non potest.

IIª-IIae q. 24 a. 1 ad 2

Ad secundum dicendum quod voluntas etiam, secundum philosophum, in III de anima, in ratione est. Et ideo per hoc quod caritas est in voluntate non est aliena a ratione. Tamen ratio non est regula caritatis, sicut humanarum virtutum, sed regulatur a Dei sapientia, et excedit regulam rationis humanae, secundum illud Ephes. III, supereminentem scientiae caritatem Christi. Unde non est in ratione neque sicut in subiecto, sicut prudentia; neque sicut in regulante, sicut iustitia vel temperantia; sed solum per quandam affinitatem voluntatis ad rationem.

IIª-IIae q. 24 a. 1 ad 3

Ad tertium dicendum quod liberum arbitrium non est alia potentia a voluntate, ut in primo dictum est. Et tamen caritas non est in voluntate secundum rationem liberi arbitrii, cuius actus est eligere, electio enim est eorum quae sunt ad finem, voluntas autem est ipsius finis, ut dicitur in III Ethic. Unde caritas, cuius obiectum est finis ultimus, magis debet dici esse in voluntate quam in libero arbitrio.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Erster Artikel. Der Wille ist der Sitz der heiligen Liebe.

a) Dies scheint nicht. Denn: I. Die heilige Liebe ist eben Liebe. Diese aber hat ihren Sitz in der Begehrkraft, der concupiscibilis, und nicht im Willen. II. Die heilige Liebe ist die hauptsächlichste aller Tugenden. Also ist ihr Sitz das hervorragendste Vermögen, die Vernunft. III. Die Liebe erstreckt sich auf alle menschliche Thätigkeit, nach 1. Kor. ult. 14. Also ist ihr Sitz in der freien Urteilskraft, dem Princip der menschlichen Thätigkeiten. Auf der anderen Seite ist der Gegenstand der heiligen Liebe das Gute, nämlich der gleiche Gegenstand wie für den Willen. Also ist die heilige Liebe im Willen.

b) Ich antworte; da das Begehren ein doppeltes ist: ein sinnliches und ein vernünftiges, so ist auch das Gute unter verschiedenem Gesichtspunkte Gegenstand für jede Art des Begehrens. Denn das Gute, soweit es der Sinn auffaßt, ist Gegenstand für das sinnliche Begehren; und das Gute, soweit es die Vernunft auffaßt, ist Gegenstand für das geistig vernünftige Begehren. Der Gegenstand der heiligen Liebe aber ist kein vom Sinne aufgefaßtes Gut; sondern das göttliche Gut, was nur die Vernunft erfaßt. Also kann der Sitz der heiligen Liebe nur das vernünftige Begehren oder der Wille sein.

c) I. Die Begehrlraft ist ein Vermögen im sinnlichen Teile; also nicht Sitz der heiligen Liebe. II. Der Wille ist gewissermaßen in der Vernunft, nach 3. de anima. Wenn also die heilige Liebe im Willen ist, so wird sie nicht der Vernunft entfremdet. Die heilige Liebe hat jedoch ihre Regel und Richtschnur nicht in der menschlichen Vernunft, sondern in der göttlichen Weisheit, welche die Vernunft überragt; nach Ephes. 3., wo die Rede ist von „der überaus hervorragenden Wissenschaft der Liebe Christi.“ Die Liebe also ist nicht in der Vernunft wie in ihrem Sitze und auch nicht wie in ihrer Richtschnur, etwa gleich der Klugheit oder der Mäßigkeit; sondern weil der Wille verwandt ist mit der Vernunft. III. Die freie Willenskraft ist das nämliche Vermögen wie der Wille. Jedoch ist unter diesem Gesichtspunkte die Liebe nicht im Willen; inwieweit dieser freie Willenskraft hat. Denn die freie Auswahl betrifft das Zweckdienliche; der Wille aber berücksichtigt den Zweck. Da nun die Liebe den letzten Endzweck anbelangt, so ist sie mehr im Willen als solchem als in der freien Urteilskraft.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung