Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 2
IIª-IIae q. 27 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod amare, secundum quod est actus caritatis, nihil sit aliud quam benevolentia. Dicit enim philosophus, in II Rhet. amare est velle alicui bona. Sed hoc est benevolentia. Ergo nihil aliud est actus caritatis quam benevolentia.
IIª-IIae q. 27 a. 2 arg. 2
Praeterea, cuius est habitus, eius est actus. Sed habitus caritatis est in potentia voluntatis, ut supra dictum est. Ergo etiam actus caritatis est actus voluntatis. Sed non nisi in bonum tendens, quod est benevolentia. Ergo actus caritatis nihil est aliud quam benevolentia.
IIª-IIae q. 27 a. 2 arg. 3
Praeterea, philosophus, in IX Ethic., ponit quinque ad amicitiam pertinentia, quorum primum est quod homo velit amico bonum; secundum est quod velit ei esse et vivere; tertium est quod ei convivat; quartum est quod eadem eligat; quintum est quod condoleat et congaudeat. Sed prima duo ad benevolentiam pertinent. Ergo primus actus caritatis est benevolentia.
IIª-IIae q. 27 a. 2 s. c.
Sed contra est quod philosophus dicit, in eodem libro, quod benevolentia neque est amicitia neque est amatio, sed est amicitiae principium. Sed caritas est amicitia, ut supra dictum est. Ergo benevolentia non est idem quod dilectio, quae est caritatis actus.
IIª-IIae q. 27 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod benevolentia proprie dicitur actus voluntatis quo alteri bonum volumus. Hic autem voluntatis actus differt ab actuali amore tam secundum quod est in appetitu sensitivo, quam etiam secundum quod est in appetitu intellectivo, qui est voluntas. Amor enim qui est in appetitu sensitivo passio quaedam est. Omnis autem passio cum quodam impetu inclinat in suum obiectum. Passio autem amoris hoc habet quod non subito exoritur, sed per aliquam assiduam inspectionem rei amatae. Et ideo philosophus, in IX Ethic., ostendens differentiam inter benevolentiam et amorem qui est passio, dicit quod benevolentia non habet distensionem et appetitum, idest aliquem impetum inclinationis, sed ex solo iudicio rationis homo vult bonum alicui. Similiter etiam talis amor est ex quadam consuetudine, benevolentia autem interdum oritur ex repentino, sicut accidit nobis de pugilibus qui pugnant, quorum alterum vellemus vincere. Sed amor qui est in appetitu intellectivo etiam differt a benevolentia. Importat enim quandam unionem secundum affectus amantis ad amatum, inquantum scilicet amans aestimat amatum quodammodo ut unum sibi, vel ad se pertinens, et sic movetur in ipsum. Sed benevolentia est simplex actus voluntatis quo volumus alicui bonum, etiam non praesupposita praedicta unione affectus ad ipsum. Sic igitur in dilectione, secundum quod est actus caritatis, includitur quidem benevolentia, sed dilectio sive amor addit unionem affectus. Et propter hoc philosophus dicit ibidem quod benevolentia est principium amicitiae.
IIª-IIae q. 27 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod philosophus ibi definit amare non ponens totam rationem ipsius, sed aliquid ad rationem eius pertinens in quo maxime manifestatur dilectionis actus.
IIª-IIae q. 27 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod dilectio est actus voluntatis in bonum tendens, sed cum quadam unione ad amatum, quae quidem in benevolentia non importatur.
IIª-IIae q. 27 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod intantum illa quae philosophus ibi ponit ad amicitiam pertinent, inquantum proveniunt ex amore quem quis habet ad seipsum, ut ibidem dicitur, ut scilicet haec omnia aliquis erga amicum agat sicut ad seipsum. Quod pertinet ad praedictam unionem affectus.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. Leben ist nicht einfach dasselbe wie jemandem wohlwollen.
a) Dies scheint doch der Fall zu sein. Denn: I. „Lieben heißt eben jemandem Gutes oder sein Wohl wollen.“ (2 Met. 4.) II. Das Lieben ist ein Akt der heiligen Liebe, also des Willens. Der Wille aber strebt nach dem Guten. Wollen also ist für den Willen: Gutes oder das Wohl wollen. III. Fünf Dinge gehören nach 9 Ethic. 4. zur Freundschaft: 1. daß der Mensch für den Freund Gutes will; 2. daß er ihm das Sein und das Leben wünscht; 3. daß er mit Freuden mit ihm verkehrt; 4. daß er das Gleiche auswählt; 5. daß er mit ihm sich freut und mit ihm trauert. Die ersten beiden Merkmale aber gehören zum Wohlwollen. Also ist die erste Thätigkeit der Liebe das Wohlwollen. Auf der anderen Seite sagt Aristoteles (l. c. c. 5.): „Liebe heißt nicht wohlwollen; das Wohlwollen aber ist das Princip der Freundschaft.“ Also ist Wohlwollen nicht Lieben.
b) Ich antworte, Wohlwollen sei jene Thätigkeit des Willens, wodurch wir jemandem Gutes wünschen. Dies nun ist unterschieden vom thatsächlichen Lieben sowohl von seiten des sinnlichen wie von seiten des vernünftigen Begehrens. Denn die Liebe im sinnlichen Teile ist eine Leidenschaft. Die Leidenschaft aber neigt sich mit einem gewissen Ungestüm zu ihrem Gegenstande hin; während das Wohlwollen nicht plötzlich entsteht, sondern erst nach sorgfältiger Prüfung der betreffenden Sache. Deshalb sagt Aristoteles (9 Ethic. 5.), das Wohlwollen habe keine Unterscheidung aus Begierde, d. h. infolge von Ungestüm in der Hinneigung; sondern kraft des Urteils der Vernunft will es jemandem wohl. Ebenso unterscheidet sich die Liebe im vernünftigen Teile vom Wohlwollen. Denn sie schließt eine Einheit ein mit dem geliebten Gegenstande, insofern der liebende liebt das Geliebte als eins mit ihm selber oder insofern er zu ihm gehört und so zu selbem hinbewegt wird; während das Wohlwollen einfach ein Akt des Willens ist, der auch ohne Voraussetzung solcher Einheit bestehen kann. Im Lieben also ist das Wohlwollen eingeschlossen, das Lieben aber fügt hinzu die Einheit in der Hinneigung; deshalb sagt Aristoteles, das Wohlwollen sei das Erste, das Princip der Freundschaft.
c) I. Aristoteles definiert da nicht das Lieben an sich, sondern nur eine Wirkung, die es offenbar macht. II. Die Liebe richtet sich auf den geliebten Gegenstand; jedoch unter Voraussetzung einer gewissen Einheit mit selbem, die im Wohlwollen nicht enthalten ist. III. Diese fünf Dinge gehören zur Freundschaft, insoweit selbe aus der Liebe hervorgeht, die jemand zu sich selber hat; daß nämlich jemand dies Alles dem Freunde, gegenüber thut, wie wenn dieser er selbst wäre.