• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 9

IIª-IIae q. 47 a. 9 arg. 1

Ad nonum sic proceditur. Videtur quod sollicitudo non pertineat ad prudentiam. Sollicitudo enim inquietudinem quandam importat, dicit enim Isidorus, in libro Etymol., quod sollicitus dicitur qui est inquietus. Sed motio maxime pertinet ad vim appetitivam. Ergo et sollicitudo. Sed prudentia non est in vi appetitiva, sed in ratione, ut supra habitum est. Ergo sollicitudo non pertinet ad prudentiam.

IIª-IIae q. 47 a. 9 arg. 2

Praeterea, sollicitudini videtur opponi certitudo veritatis, unde dicitur I Reg. IX quod Samuel dixit ad Saul, de asinis quas nudiustertius perdidisti ne sollicitus sis, quia inventae sunt. Sed certitudo veritatis pertinet ad prudentiam, cum sit virtus intellectualis. Ergo sollicitudo opponitur prudentiae, magis quam ad eam pertineat.

IIª-IIae q. 47 a. 9 arg. 3

Praeterea, philosophus dicit, in IV Ethic., quod ad magnanimum pertinet pigrum esse et otiosum. Pigritiae autem opponitur sollicitudo. Cum ergo prudentia non opponatur magnanimitati, quia bonum non est bono contrarium, ut dicitur in Praedic.; videtur quod sollicitudo non pertineat ad prudentiam.

IIª-IIae q. 47 a. 9 s. c.

Sed contra est quod dicitur I Pet. IV, estote prudentes, et vigilate in orationibus. Sed vigilantia est idem sollicitudini. Ergo sollicitudo pertinet ad prudentiam.

IIª-IIae q. 47 a. 9 co.

Respondeo dicendum quod, sicut dicit Isidorus, in libro Etymol., sollicitus dicitur quasi solers citus, inquantum scilicet aliquis ex quadam solertia animi velox est ad prosequendum ea quae sunt agenda. Hoc autem pertinet ad prudentiam, cuius praecipuus actus est circa agenda praecipere de praeconsiliatis et iudicatis. Unde philosophus dicit, in VI Ethic., quod oportet operari quidem velociter consiliata, consiliari autem tarde. Et inde est quod sollicitudo proprie ad prudentiam pertinet. Et propter hoc Augustinus dicit, in libro de moribus Eccles., quod prudentiae sunt excubiae atque diligentissima vigilantia ne, subrepente paulatim mala suasione, fallamur.

IIª-IIae q. 47 a. 9 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod motus pertinet quidem ad vim appetitivam sicut ad principium movens, tamen secundum directionem et praeceptum rationis, in quo consistit ratio sollicitudinis.

IIª-IIae q. 47 a. 9 ad 2

Ad secundum dicendum quod, secundum philosophum, in I Ethic., certitudo non est similiter quaerenda in omnibus, sed in unaquaque materia secundum proprium modum. Quia vero materiae prudentiae sunt singularia contingentia, circa quae sunt operationes humanae, non potest certitudo prudentiae tanta esse quod omnino sollicitudo tollatur.

IIª-IIae q. 47 a. 9 ad 3

Ad tertium dicendum quod magnanimus dicitur esse piger et otiosus, non quia de nullo sit sollicitus, sed quia non est superflue sollicitus de multis, sed confidit in his de quibus confidendum est, et circa illa non superflue sollicitatur. Superfluitas enim timoris et diffidentiae facit superfluitatem sollicitudinis, quia timor facit consiliativos, ut supra dictum est cum de passione timoris ageretur.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Neunter Artikel. Die Besorgnis gehört zur Klugheit.

a) Dem wird widersprochen. Denn: I. Die Besorgnis schließt Unruhe ein. „Besorgt nämlich ist jener, der unruhig ist.“ (Isidor. 10 Etymol. litt. S.) Die Ruhe und Bewegung aber bezieht sich zumal auf den Willen. Also ist dies auch bei der Besorgnis der Fall; und somit hat sie nichts mit der Klugheit zu schaffen, die in der Vernunft sich findet. II. Die Besorgnis steht gegenüber der Gewißheit der Wahrheit, nach 1. Kon. 9. „Sei nicht besorgt um die Esel, die du vorgestern verloren; sie sind gefunden.“ Die Gewißheit der Wahrheit aber hat Beziehung zur Klugheit als einer Tugend in der Vernunft; und somit steht die Sorge vielmehr gegenüber der Klugheit. III. 4 Ethic. 3. heißt es: „Dem Hochherzigen kommt es zu, in ruhiger Muße zu leben.“ Ruhiger Muße aber steht gegenüber die Besorgnis. Da also die Klugheit nicht der Hochherzigkeit entgegen ist, ist doch Beides eine Tugend; so steht auch nicht die Sorge in Beziehung oder gehört zur Klugheit, sondern ist vielmehr zu ihr im Gegensatze. Auf der anderen Seite sagt Petrus (1, 4.): „Seid klug und wachet im Gebete;“ was Letzteres auf die Sorge hindeutet.

b) Ich antworte; „besorgt wird“ nach Isidor (10 Etymol. litt. S.) „jener genannt, der mit einem gewissen Eifer schnell daran geht, um zu handeln.“ Dies aber gehört zur Klugheit, die ja nach der Beratung und der Beurteilung vorschreibt das, was zu thun ist. Deshalb sagt Aristoteles (6 Ethic. 9.): „Langsam müsse man sein im Beraten, schnell im Handeln;“ und Augustin (de morib. Eccl. 24.): „Die Klugheit will sagen Nachtwachen; sie ist eine höchst sorgsame Wachsamkeit, damit wir nicht nach und nach durch schlechte Überredungskünste getäuscht werden.“

c) I. Der Wille bewegt allerdings; aber nach der Vorschrift der Vernunft, deren Sache es ist, Sorge zu haben. II. 1 Ethic. 3. heißt es: „Man kann nicht die nämliche Stufe der Gewißheit in allen Dingen haben, sondern je nach den Verhältnissen.“ Da nun die Klugheit die menschliche Thätigkeit unter einzelnen, oft dem Zufalle preisgegebenen Umständen leitet, so kann die Gewißheit keine solche sein, daß jede Sorge gehoben ist. III. Der Hochherzige ist nicht überflüssigerweise besorgt und unruhig; sondern er verläßt sich auf jene, auf die er sich verlassen soll und hat deshalb keine unnützen Sorgen. Furcht und Mißtrauen nämlich vermehren die Sorge.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité