• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 7

IIª-IIae q. 49 a. 7 arg. 1

Ad septimum sic proceditur. Videtur quod circumspectio non possit esse pars prudentiae. Circumspectio enim videtur esse consideratio quaedam eorum quae circumstant. Huiusmodi autem sunt infinita, quae non possunt comprehendi ratione, in qua est prudentia. Ergo circumspectio non debet poni pars prudentiae.

IIª-IIae q. 49 a. 7 arg. 2

Praeterea, circumstantiae magis videntur pertinere ad virtutes morales quam ad prudentiam. Sed circumspectio nihil aliud esse videtur quam respectus circumstantiarum. Ergo circumspectio magis videtur pertinere ad morales virtutes quam ad prudentiam.

IIª-IIae q. 49 a. 7 arg. 3

Praeterea, qui potest videre quae procul sunt multo magis potest videre quae circa sunt. Sed per providentiam homo est potens prospicere quae procul sunt. Ergo ipsa sufficit ad considerandum ea quae circumstant. Non ergo oportuit, praeter providentiam, ponere circumspectionem partem prudentiae.

IIª-IIae q. 49 a. 7 s. c.

Sed contra est auctoritas Macrobii, ut supra dictum est.

IIª-IIae q. 49 a. 7 co.

Respondeo dicendum quod ad prudentiam, sicut dictum est, praecipue pertinet recte ordinare aliquid in finem. Quod quidem recte non fit nisi et finis sit bonus, et id quod ordinatur in finem sit etiam bonum et conveniens fini. Sed quia prudentia, sicut dictum est, est circa singularia operabilia, in quibus multa concurrunt, contingit aliquid secundum se consideratum esse bonum et conveniens fini, quod tamen ex aliquibus concurrentibus redditur vel malum vel non opportunum ad finem. Sicut ostendere signa amoris alicui, secundum se consideratum, videtur esse conveniens ad alliciendum eius animum ad amorem, sed si contingat in animo illius superbia vel suspicio adulationis, non erit hoc conveniens ad finem. Et ideo necessaria est circumspectio ad prudentiam, ut scilicet homo id quod ordinatur in finem comparet etiam cum his quae circumstant.

IIª-IIae q. 49 a. 7 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod licet ea quae possunt circumstare sint infinita, tamen ea quae circumstant in actu non sunt infinita, sed pauca quaedam sunt quae immutant iudicium rationis in agendis.

IIª-IIae q. 49 a. 7 ad 2

Ad secundum dicendum quod circumstantiae pertinent ad prudentiam quidem sicut ad determinandum eas, ad virtutes autem morales inquantum per circumstantiarum determinationem perficiuntur.

IIª-IIae q. 49 a. 7 ad 3

Ad tertium dicendum quod sicut ad providentiam pertinet prospicere id quod est per se conveniens fini, ita ad circumspectionem pertinet considerare an sit conveniens fini secundum ea quae circumstant. Utrumque autem horum habet specialem difficultatem. Et ideo utrumque eorum seorsum ponitur pars prudentiae.

Translation Hide
Summe der Theologie

Siebenter Artikel. Die Umsicht ist ein Teil der Klugheit.

a) Dies scheint nicht. Denn: I. Die Umsicht scheint sich auf die einzelnen Umstände zu beziehen. Diese aber sind endlos und können somil von keiner Kenntnis umfaßt werden. II. Die Umstände gehören jedenfalls mehr zu den moralischen Tugenden wie zu der Klugheit. Also gehört auch die Umsicht mehr zu den ersteren. III. Kann jemand sehen, was ferne steht, so sieht er um so mehr das, was nahe ist. Durch die Fürsorge aber sieht jemand, was ferne steht. Also genügt sie, um auch das Naheliegende zu sehen. Auf der anderen Seite steht die Stelle bei Makrobius.

b) Ich antworte, um zum Zwecke richtig hinzuordnen, was der Klugheit obliegt, müsse der Zweck gut sein; und was zu ihm in Beziehung gebracht wird, muß auch thatsächlich dem Zwecke entsprechen. Weil aber zum menschlichen Thätigsein viele Umstände im einzelnen zusammenkommen, so kann es ganz wohl geschehen, daß etwas an sich betrachtet dem Zwecke entspricht und gut ist, was aber infolge von mancherlei Umständen als weniger gut und zweckentsprechend sich erweist. So kann man ganz wohl jemandem an sich betrachtet Zeichen seiner Zuneigung geben, damit man seinen Geist zur Liebe einlade. Ist derselbe aber zufällig stolz oder nimmt er dies als reine Schmeichelei auf, so sind diese Zeichen nicht zukömmlich. Die Umsicht also lehrt den Menschen, bei seinem Handeln auch die Umstände zu berücksichtigen.

c) I. Es können wohl endlos viele Umstände sein; aber thatsächlich sind es immer einige wenige, welche Einfluß ausüben auf das vernünftige Urteil. II. Die Umstände gehören, um geregelt zu werden, wesentlich zur Klugheit; zu den moralischen Tugenden aber, insoweit diese letzteren durch die gute Regelung der Umstände vollendet werden. III. Der Fürsorge entspricht es nachzusehen, ob etwas an sich betrachtet dem Zwecke entspricht; der Umsicht, ob etwas in Anbetracht der Umstände gut ist.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy