• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 5

IIª-IIae q. 53 a. 5 arg. 1

Ad quintum sic proceditur. Videtur quod inconstantia non sit vitium sub imprudentia contentum. Inconstantia enim videtur in hoc consistere quod homo non persistat in aliquo difficili. Sed persistere in difficilibus pertinet ad fortitudinem. Ergo inconstantia magis opponitur fortitudini quam prudentiae.

IIª-IIae q. 53 a. 5 arg. 2

Praeterea, Iac. III dicitur, ubi zelus et contentio, ibi inconstantia et omne opus pravum. Sed zelus ad invidiam pertinet. Ergo inconstantia non pertinet ad imprudentiam, sed magis ad invidiam.

IIª-IIae q. 53 a. 5 arg. 3

Praeterea, ille videtur esse inconstans qui non perseverat in eo quod proposuerat. Quod quidem pertinet in delectationibus ad incontinentem, in tristitiis autem ad mollem sive delicatum, ut dicitur VII Ethic. Ergo inconstantia non pertinet ad imprudentiam.

IIª-IIae q. 53 a. 5 s. c.

Sed contra est quod ad prudentiam pertinet praeferre maius bonum minus bono. Ergo desistere a meliori pertinet ad imprudentiam. Sed hoc est inconstantia. Ergo inconstantia pertinet ad imprudentiam.

IIª-IIae q. 53 a. 5 co.

Respondeo dicendum quod inconstantia importat recessum quendam a bono proposito definito. Huiusmodi autem recessus principium quidem habet a vi appetitiva, non enim aliquis recedit a priori bono proposito nisi propter aliquid quod sibi inordinate placet. Sed iste recessus non consummatur nisi per defectum rationis, quae fallitur in hoc quod repudiat id quod recte acceptaverat, et quia, cum possit resistere impulsui passionis, si non resistat, hoc est ex debilitate ipsius, quae non tenet se firmiter in bono concepto. Et ideo inconstantia, quantum ad sui consummationem, pertinet ad defectum rationis. Sicut autem omnis rectitudo rationis practicae pertinet aliqualiter ad prudentiam, ita omnis defectus eiusdem pertinet ad imprudentiam. Et ideo inconstantia, secundum sui consummationem, ad imprudentiam pertinet. Et sicut praecipitatio est ex defectu circa actum consilii, et inconsideratio circa actum iudicii, ita inconstantia circa actum praecepti, ex hoc enim dicitur aliquis esse inconstans quod ratio deficit in praecipiendo ea quae sunt consiliata et iudicata.

IIª-IIae q. 53 a. 5 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod bonum prudentiae participatur in omnibus virtutibus moralibus, et secundum hoc persistere in bono pertinet ad omnes virtutes morales. Praecipue tamen ad fortitudinem, quae patitur maiorem impulsum ad contrarium.

IIª-IIae q. 53 a. 5 ad 2

Ad secundum dicendum quod invidia et ira, quae est contentionis principium, faciunt inconstantiam ex parte appetitivae virtutis, ex qua est principium inconstantiae, ut dictum est.

IIª-IIae q. 53 a. 5 ad 3

Ad tertium dicendum quod continentia et perseverantia non videntur esse in vi appetitiva, sed solum in ratione. Continens enim patitur quidem perversas concupiscentias, et perseverans graves tristitias, quod designat defectum appetitivae virtutis, sed ratio firmiter persistit, continentis quidem contra concupiscentias, perseverantis autem contra tristitias. Unde continentia et perseverantia videntur esse species constantiae ad rationem pertinentis, ad quam etiam pertinet inconstantia.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Fünfter Artikel. Die Unbeständigkeit ist als Sünde in der Unklugheit enthalten.

a) Dies wird bestritten. Denn: I. Unbeständigkeit ist Mangel an Ausdauer in Schwierigkeiten, was der Stärke entspricht. II. Jakob. 3. heißt es: „Wo Streit und Eifern, da ist Unbeständigkeit und alles schlechte Werk.“ Also gehört die Unbeständigkeit zum Neide, wozu ja das Eifern gehört. III. Wer unbeständig ist, beharrt nicht. Davon ist aber bei den Unenthaltsamen der Grund das Ergötzen, bei den Trägen die Trauer etc. Also ist da nicht von Unklugheit die Rede. Auf der anderen Seite ist es Sache der Klugheit, ein größeres Gut dem geringeren vorzuziehen. Vom Besseren aber ablassen ist Sache des unbeständigen. Also ist Unbeständigkeit Unklugheit.

b) Ich antworte, Unbeständigkeit will sagen: Ablassen vom vorgenommenen Guten. Den Anfang nun hat ein solches Ablassen in dem begehrenden Teile; denn etwas ungeregelterweise Gefallendes bewegt dazu. Die Vollendung aber ist in der Vernunft, welche darin mangelt, daß sie nun verschmäht, was sie früher angenommen hatte. Und da sie nicht widerstanden hat, während sie es konnte, so ist die Unbeständigkeit, in ihrer Vollendung betrachtet, ein Mangel in der Vernunft und gehört sonach zur Unklugheit; da alle rechte Richtschnur der Vernunft zur Klugheit gehört. Die Unbeständigkeit nun ist ein Mangel, der dem „Vorschreiben“ entgegensteht; denn deshalb ist jemand unbeständig, weil er mangelt im Vorschreiben dessen, was beraten und geurteilt ist.

c) I. Am Guten der Klugheit nehmen alle moralischen Tugenden teil; und also gehört das Beharren im Guten allen moralischen Tugenden zu, vorzugsweise freilich der Stärke, welche den Stoß zum Gegenteil mehr zu ertragen hat. II. Der Neid und Zorn bilden von feiten des Begehrens den Anfang der Unbeständigkeit. III. Die Enthaltsamkeit und Beharrlichkeit scheinen einzig in der Vernunft zu sein. Denn der enthaltsame erträgt verkehrte Begierlichkeiten und der beharrliche erträgt große Traurigkeiten; die Vernunft widersteht da diesen Angriffen des Begehrens. Also sind die Enthaltsamkeit und Beharrlichkeit Gattungen der Standhaftigkeit und gehören der Vernunft an.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung