• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 4

IIª-IIae q. 62 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod aliquis debeat restituere quod non abstulit. Ille enim qui damnum alicui infert tenetur damnum removere. Sed quandoque aliquis damnificat aliquem ultra id quod accepit, puta cum aliquis effodit semina, damnificat eum qui seminavit in tota messe futura; et sic videtur quod teneatur ad eius restitutionem. Ergo aliquis tenetur ad restitutionem eius quod non abstulit.

IIª-IIae q. 62 a. 4 arg. 2

Praeterea, ille qui detinet pecuniam creditoris ultra terminum praefixum videtur eum damnificare in toto eo quod lucrari de pecunia posset. Quod tamen ipse non aufert. Ergo videtur quod aliquis teneatur restituere quod non abstulit.

IIª-IIae q. 62 a. 4 arg. 3

Praeterea, iustitia humana derivatur a iustitia divina. Sed Deo debet aliquis restituere plus quam ab eo accepit, secundum illud Matth. XXV, sciebas quod meto ubi non semino, et congrego ubi non sparsi. Ergo iustum est ut etiam restituat homini aliquid quod non accepit.

IIª-IIae q. 62 a. 4 s. c.

Sed contra est quod recompensatio ad iustitiam pertinet inquantum aequalitatem facit. Sed si aliquis restitueret quod non accepit, hoc non esset aequale. Ergo talis restitutio non est iustum quod fiat.

IIª-IIae q. 62 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod quicumque damnificat aliquem videtur ei auferre id in quo ipsum damnificat, damnum enim dicitur ex eo quod aliquis minus habet quam debet habere, secundum philosophum, in V Ethic. Et ideo homo tenetur ad restitutionem eius in quo aliquem damnificavit. Sed aliquis damnificatur dupliciter. Uno modo, quia aufertur ei id quod actu habebat. Et tale damnum semper est restituendum secundum recompensationem aequalis, puta si aliquis damnificet aliquem diruens domum eius, tenetur ad tantum quantum valet domus. Alio modo damnificat aliquis aliquem impediendo ne adipiscatur quod erat in via habendi. Et tale damnum non oportet recompensare ex aequo. Quia minus est habere aliquid virtute quam habere actu. Qui autem est in via adipiscendi aliquid habet illud solum secundum virtutem vel potentiam. Et ideo si redderetur ei ut haberet hoc in actu, restitueretur ei quod est ablatum non simplum, sed multiplicatum, quod non est de necessitate restitutionis, ut dictum est. Tenetur tamen aliquam recompensationem facere, secundum conditionem personarum et negotiorum.

IIª-IIae q. 62 a. 4 ad 1

Et per hoc patet responsio ad primum et secundum. Nam ille qui semen sparsit in agro nondum habet messem in actu, sed solum in virtute; et similiter ille qui habet pecuniam nondum habet lucrum in actu, sed solum virtute; et utrumque potest multipliciter impediri.

IIª-IIae q. 62 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod Deus nihil requirit ab homine nisi bonum quod ipse in nobis seminavit. Et ideo verbum illud vel intelligitur secundum pravam existimationem servi pigri, qui existimavit se ab alio non accepisse. Vel intelligitur quantum ad hoc quod Deus requirit a nobis fructus donorum, qui sunt et ab eo et a nobis, quamvis ipsa dona a Deo sint sine nobis.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Die Wiedererstattung dessen, was jemand direkt nicht weggenommen hat, sondern was aus seinem Unrechte gefolgt ist.

a.) Mancher muß auch das wiedererstatten, was er nicht weggenommen hat. Denn: I. Wer jemandem Schaden zufügt, muß letzteren entfernen. Wenn nun einer z. B. den Samen wieder ausgräbt, der bereits im Acker eines anderen in den Boden geworfen worden, der schädigt diesen für die ganze zukünftige Ernte; und so muß er diese ersetzen, die er direkt nicht weggenommen. II. Wer das Geld des Gläubigers behält über den festgesetzten Zeitpunkt hinaus, der hindert den Gewinn, welchen jener damit machen konnte. Also muß er Geld wiedererstatten, welches er nicht genommen. III. Gott ist unser Vorbild. Er aber verlangt, daß man Ihm mehr erstatte, als Er gegeben, nach Matth. 25.: „Du wußtest, daß ich ernte, wo ich nicht säe, und sammle, wo ich nichts ausgestreut habe.“ Also gilt dies auch für den Menschen. Auf der anderen Seite würde dies kein Gleichmaß sein, daß jemand wiedererstattet, was er nicht genommen hat; und somit würde dies gegen die Gerechtigkeit sich richten.

b) Ich antworte; wer jemanden schädigt, der entzieht ihm das, worin er ihn schädigt. Denn Schaden wird das genannt, was einer minder hat als was er verdiente zu haben. (5 Ethic. 4.) Also ist der Mensch immer gehalten, den Schaden zu ersetzen, den er einem anderen zugefügt. Nun wird jemandem Schaden zugefügt, entweder dadurch daß man ihm das wegnimmt„ was er thatsächlich besitzt; und das muß immer in ganz gleichem Maße ersetzt werden, wie, wer dem anderen etwa sein Haus verbrannt hat, zu ebensoviel im Ersetzen verpflichtet ist, als das Haus wert war; — oder dadurch daß man ihn in der Erreichung dessen hindert, was er erreichen konnte; und darin ist man nicht gehalten, das Gleiche wiederzuerstatten. Denn es ist weniger, etwas erst erreichen können, also nur dem Vermögen und der Kraft nach es haben; wie es thatsächlich und bereits wirklich besitzen. Wer also das Gleiche wiedererstattete, daß nun der betreffende jenes thatsächlich besäße, was er nur dem Vermögen oder der Kraft nach besaß, würde mehr geben als er genommen. Jedoch ist er immerhin zu einer gewissen Schadloshaltung verpflichtet gemäß dem Sachverhalte und den persönlichen Verhältnissen.

c) I. und II. Wer gesäet hat, besitzt noch nicht die Ernte; und wer das Geld hat, besitzt noch nicht thatsächlich den Gewinn. Beides kann vielfach gehindert werden. Also folgt bloß eine gewisse Schadloshaltung und nicht ein Wiedererstatten des thatsächlichen Wertes. III. Gott verlangt vom Menschen nur das Gute, was Er in uns gesäet hat. Also gelten diese Worte entweder nach der Meinung des faulen Knechtes, der da glaubte, nichts empfangen zu haben mit seinem eigenen Talente; oder es wird darunter verstanden, daß Gott von uns die Früchte seiner Gaben fordert, welche von Ihm und von uns kommen, obgleich die Gaben selber von Gott sind.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung