Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 1
IIª-IIae q. 72 a. 1 arg. 1
Ad primum sic proceditur. Videtur quod contumelia non consistat in verbis. Contumelia enim importat quoddam nocumentum proximo illatum, cum pertineat ad iniustitiam. Sed verba nullum nocumentum videntur inferre proximo, nec in rebus nec in persona. Ergo contumelia non consistit in verbis.
IIª-IIae q. 72 a. 1 arg. 2
Praeterea, contumelia videtur ad quandam dehonorationem pertinere. Sed magis aliquis potest inhonorari seu vituperari factis quam verbis. Ergo videtur quod contumelia non consistit in verbis, sed magis in factis.
IIª-IIae q. 72 a. 1 arg. 3
Praeterea, dehonoratio quae fit in verbis dicitur convicium vel improperium. Sed contumelia videtur differre a convicio et improperio. Ergo contumelia non consistit in verbis.
IIª-IIae q. 72 a. 1 s. c.
Sed contra, nihil auditu percipitur nisi verbum. Sed contumelia auditu percipitur, secundum illud Ierem. XX, audivi contumelias in circuitu. Ergo contumelia est in verbis.
IIª-IIae q. 72 a. 1 co.
Respondeo dicendum quod contumelia importat dehonorationem alicuius. Quod quidem contingit dupliciter. Cum enim honor aliquam excellentiam consequatur, uno modo aliquis alium dehonorat cum privat eum excellentia propter quam habebat honorem. Quod quidem fit per peccata factorum, de quibus supra dictum est. Alio modo, cum aliquis id quod est contra honorem alicuius deducit in notitiam eius et aliorum. Et hoc proprie pertinet ad contumeliam. Quod quidem fit per aliqua signa. Sed sicut Augustinus dicit, in II de Doct. Christ., omnia signa, verbis comparata, paucissima sunt, verba enim inter homines obtinuerunt principatum significandi quaecumque animo concipiuntur. Et ideo contumelia, proprie loquendo, in verbis consistit. Unde Isidorus dicit, in libro Etymol., quod contumeliosus dicitur aliquis quia velox est et tumet verbis iniuriae. Quia tamen etiam per facta aliqua significatur aliquid, quae in hoc quod significant habent vim verborum significantium; inde est quod contumelia, extenso nomine, etiam in factis dicitur. Unde Rom. I, super illud, contumeliosos, superbos, dicit Glossa quod contumeliosi sunt qui dictis vel factis contumelias et turpia inferunt.
IIª-IIae q. 72 a. 1 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod verba secundum suam essentiam, idest inquantum sunt quidam soni audibiles, nullum nocumentum alteri inferunt, nisi forte gravando auditum, puta cum aliquis nimis alte loquitur. Inquantum vero sunt signa repraesentantia aliquid in notitiam aliorum, sic possunt multa damna inferre. Inter quae unum est quod homo damnificatur quantum ad detrimentum honoris sui vel reverentiae sibi ab aliis exhibendae. Et ideo maior est contumelia si aliquis alicui defectum suum dicat coram multis. Et tamen si sibi soli dicat, potest esse contumelia, inquantum ipse qui loquitur contra audientis reverentiam agit.
IIª-IIae q. 72 a. 1 ad 2
Ad secundum dicendum quod intantum aliquis aliquem factis dehonorat inquantum illa facta vel faciunt vel significant illud quod est contra honorem alicuius. Quorum primum non pertinet ad contumeliam, sed ad alias iniustitiae species, de quibus supra dictum est. Secundum vero pertinet ad contumeliam inquantum facta habent vim verborum in significando.
IIª-IIae q. 72 a. 1 ad 3
Ad tertium dicendum quod convicium et improperium consistunt in verbis, sicut et contumelia, quia per omnia haec repraesentatur aliquis defectus alicuius in detrimentum honoris ipsius. Huiusmodi autem defectus est triplex. Scilicet defectus culpae, qui repraesentatur per verba contumeliosa. Et defectus generaliter culpae et poenae, qui repraesentatur per convitium, quia vitium consuevit dici non solum animae, sed etiam corporis. Unde si quis alicui iniuriose dicat eum esse caecum, convicium quidem dicit, sed non contumeliam, si quis autem dicat alteri quod sit fur, non solum convicium, sed etiam contumeliam infert. Quandoque vero repraesentat aliquis alicui defectum minorationis sive indigentiae, qui etiam derogat honori consequenti quamcumque excellentiam. Et hoc fit per verbum improperii, quod proprie est quando aliquis iniuriose alteri ad memoriam reducit auxilium quod contulit ei necessitatem patienti. Unde dicitur Eccli. XX, exigua dabit, et multa improperabit. Quandoque tamen unum istorum pro alio ponitur.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Erster Artikel. Die Schmähung besteht in Worten.
a) Das wird geleugnet. Denn: I. Die Schmähung schließt einen Schaden für den Nächsten ein. Worte aber schaden niemandem. II. Die Schmähung ist eine gewisse Verunehrung. Diese aber folgt mehr Thaten wie Worten. III. Die Verunehrung, welche aus Worten folgt, wird vielmehr „Schande“ genannt oder „Vorwurf“. Also besteht die Schmähung nicht in Worten. Auf der anderen Seite heißt es bei Jeremias 20.: „Ich hörte die Schmähungen ringsum.“
b) Ich antworte, Schmähung schließe ein in sich eine gewisse Verunehrung. Da nun die Ehre immer einem irgendwelchen hervorragenden Vorzuge folgt, so verunehrt jemand den anderen zuvörderst, wenn er ihn jenes hervorragenden Vorzuges beraubt, infolge dessen er die Ehre genoß; und das geschieht durch sündige Thaten. (Kap. 64, 65, 66.) Dann verunehrt jemand den anderen, indem er das, was gegen die Ehre dieses letzteren ist, zur Kenntnis anderer bringt; und das ist eigentlich Schmähung, die sich dann durch gewisse Zeichen vollzieht. Da nun „alle Zeichen im Vergleiche mit den Worten höchst unbedeutend und gering sind, denn die Worte bezeichnen an erster Stelle, was im Herzen des Menschen sich findet“ (Aug. II. de doct. christ. 3.), so besteht die Schmähung so recht eigentlich in Worten, so daß Isidor (10 Etymol. C.) sagt: „Schmähsüchtig wird jemand genannt, weil er unüberlegt ist und reich an beleidigenden Worten.“ Weil aber auch Werke derartige Zeichen sein können, so „sind schmähsüchtig auch jene, welche in Thaten und nicht nur in Worten andere verunehren.“ (Glosse zu Röm. 1.)
c) I. Ihrem Wesen nach thun Worte niemandem Schaden, außer daß sie, wenn zu laut gesprochen, das Ohr beschweren. Ihrer Bedeutung nach aber thun sie viel Schaden; und darin ist einer eben der, daß sie den anderen beschädigen in seiner Ehre oder in der ihm geschuldeten Achtung. Und sonach ist die Schmähung größer, wenn jemand vor vielen dem anderen seinen Fehler vorwirft; jedoch kann auch Schmähung vorliegen, wenn er ihm allein denselben sagt, insoweit nämlich derjenige, welcher spricht, in ungerechter Weise gegen die Achtung handelt, die er dem anderen schuldet. II. Mit Thaten verunehrt jemand den anderen, insoweit diese Thaten entweder ein Unrecht gegenüber dem anderen thatsächlich einschließen oder etwas gegen dessen Ehre bezeichnen. Im ersten Falle haben wir jene Arten Ungerechtigkeit, über welche Kap. 64, 65, 66 gehandelt worden; im zweiten Falle handelt es sich um Schmähungen. III. Der „Vorwurf“ und die „Schande“ bestehen in Worten wie auch die Schmähung; durch all dies wird in jemandem ein Mangel dargestellt, der dessen Ehre schädigt. Ein derartiger Mangel ist nun dreifach: 1. der Mangel, welcher in der Schuld begründet ist und dieser wird dargestellt durch Schmähworte; — 2. der Mangel, welcher in Schuld und Strafe zusammen begründet ist und der also nicht nur in der Seele, sondern auch im Körper sich kundgiebt; und dieser wird ausgedrückt durch die Schande, wie wenn jemand den anderen in beleidigender Weise „blind“ nennt, er eine Schande desselben ausdrücken will; nennt er ihn aber „Dieb“, so schmäht er zugleich und deckt eine Schande desselben auf; — 3. der Mangel, welcher in einer gewissen Bedürftigkeit beruht, der da ebenfalls der Ehre schadet, die ja hervorragenden Vorzügen folgt; und dieser Mangel wird ausgedrückt durch den Vorwurf, wenn jemand einem den Beistand ins Gedächtnis zurückruft, den er im Falle der Not ihm geleistet hat. Mit Bezug darauf heißt es Ekkli. 20.: „Geringes wird er geben und oftmals wird er es vorwerfen.“