• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 3

IIª-IIae q. 89 a. 3 arg. 1

Ad tertium sic proceditur. Videtur quod inconvenienter ponantur tres comites iuramenti iustitia, iudicium et veritas. Ea enim quorum unum includitur in altero non sunt connumeranda tanquam diversa. Sed horum trium unum includitur in altero, quia veritas pars iustitiae est, secundum Tullium; iudicium autem est actus iustitiae, ut supra habitum est. Ergo inconvenienter numerantur tres comites iuramenti.

IIª-IIae q. 89 a. 3 arg. 2

Praeterea, multa alia requiruntur ad iuramentum, scilicet devotio, et fides, per quam credamus Deum omnia scire et mentiri non posse. Ergo videtur quod insufficienter enumerentur tres comites iuramenti.

IIª-IIae q. 89 a. 3 arg. 3

Praeterea, haec tria in quolibet opere humano inquirenda sunt, nihil enim debet fieri contra iustitiam aut veritatem, aut sine iudicio, secundum illud I ad Tim. V, nihil facias sine praeiudicio, idest sine praecedenti iudicio. Ergo haec tria non magis debent associari iuramento quam aliis humanis actibus.

IIª-IIae q. 89 a. 3 s. c.

Sed contra est quod dicitur Ierem. IV, iurabis, vivit dominus, in veritate, in iudicio et in iustitia, quod exponens Hieronymus dicit, animadvertendum est quod iusiurandum hos habet comites, scilicet veritatem, iudicium et iustitiam.

IIª-IIae q. 89 a. 3 co.

Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, iuramentum non est bonum nisi ei qui bene utitur iuramento. Ad bonum autem usum iuramenti duo requiruntur. Primo quidem, quod aliquis non leviter, sed ex necessaria causa et discrete iuret. Et quantum ad hoc, requiritur iudicium, scilicet discretionis ex parte iurantis. Secundo, quantum ad id quod per iuramentum confirmatur, ut scilicet neque sit falsum, neque sit aliquid illicitum. Et quantum ad hoc, requiritur veritas, per quam aliquis iuramento confirmat quod verum est; et iustitia, per quam confirmat quod licitum est. Iudicio autem caret iuramentum incautum; veritate autem iuramentum mendax; iustitia autem iuramentum iniquum sive illicitum.

IIª-IIae q. 89 a. 3 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod iudicium non sumitur hic pro executione iustitiae, sed pro iudicio discretionis, ut dictum est. Neque etiam veritas hic accipitur secundum quod est pars iustitiae, sed secundum quod est quaedam conditio locutionis.

IIª-IIae q. 89 a. 3 ad 2

Ad secundum dicendum quod et devotio et fides, et omnia huiusmodi quae exiguntur ad debitum modum iurandi, intelliguntur in iudicio. Alia enim duo pertinent ad rem de qua iuratur, ut dictum est. Quamvis posset dici quod iustitia pertinet ad causam pro qua iuratur.

IIª-IIae q. 89 a. 3 ad 3

Ad tertium dicendum quod in iuramento est magnum periculum, tum propter Dei magnitudinem, cuius testimonium invocatur; tum etiam propter labilitatem linguae humanae, cuius verba iuramento confirmantur. Et ideo huiusmodi magis requiruntur ad iuramentum quam ad alios humanos actus.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Dritter Artikel Die Gerechtigkeit, das Urteil, die Wahrheit müssen den Eidschwur begleiten.

a) Diefe Aufzählung ist unzulässig. Denn: I. Diese drei Dinge schließen einander gegenseitig ein, da die Wahrheit ein Teil der Gerechtigkeit (Cicero, 2. de Inv.) und das Urteil ein Akt der Gerechtigkeit ist. II. Der Glaube, die Andacht und vieles Andere muß noch den Eidschwur begleiten. III. Kein menschliches Werk darf sich vollziehen gegen die Gerechtigkeit oder Wahrheit und ohne Urteil. (1. Tim. 5, 21.) Also wird dies Alles unnötigerweise aufgeführt; denn es ist selbstverständlich. Auf der anderen Seite heißt es Jerem. 4.: „Du sollst schwören so wahr der Herr lebt, in Wahrheit, Urteil und Gerechtigkeit;“ wie Hieronymus schreibt: Diese drei sind die Begleiter eines Eidschwures.

b) Ich antworte, zum guten Gebrauche des an sich guten Eidschwures werde zweierlei erfordert: 1. daß jemand nicht leichthin, sondern mit gebührender Ursache, also aus Notwendigkeit schwöre; und mit Bezug darauf wird ein die Umstände unterscheidendes, abwägendes Urteil erfordert; — 2. daß jemand weder Falsches schwöre noch Unerlaubtes durch den Schwur bekräftige; mit Bezug darauf wird Wahrheit und Gerechtigkeit erfordert, der unvorsichtige Eid entbehrt des Urteils; der falsche Eid der Wahrheit; der boshafte oder ungerechte Eid entbehrt der Gerechtigkeit.

c) I. Das „Urteil“ ist hier nicht der Akt der Gerechtigkeit, sondern will Vorsicht besagen. Und auch „Wahrheit“ bedeutet hier nicht den Teil der Gerechtigkeit bei Cicero, sondern eine Eigenheit und Bedingung der Redeweise. II. Der Glaube, die fromme Andacht u. dgl. sind mit eingeschlossen im „Urteile“. Die anderen beiden Begleiter gehören der Sache an, in betreff deren geschworen wird. III. Im Eidschwure liegt eine große Gefahr; sowohl wegen der Majestät Gottes, dessen Zeugnis angerufen wird, als auch wegen der Flüchtigkeit der menschlichen Zunge. Und deshalb werden diese drei Bedingungen hier mehr erfordert wie bei den anderen menschlichen Thätigkeiten.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung