• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 4

IIª-IIae q. 96 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod suspendere divina verba ad collum non sit illicitum. Non enim divina verba minoris sunt efficaciae cum scribuntur quam cum proferuntur. Sed licet aliqua sacra verba dicere ad aliquos effectus, puta ad sanandum infirmos, sicut, pater noster, ave Maria, vel qualitercumque nomen domini invocetur, secundum illud Marci ult., in nomine meo Daemonia eiicient, linguis loquentur novis, serpentes tollent. Ergo videtur quod licitum sit aliqua sacra scripta collo suspendere in remedium infirmitatis vel cuiuscumque nocumenti.

IIª-IIae q. 96 a. 4 arg. 2

Praeterea, verba sacra non minus operantur in corporibus hominum quam in corporibus serpentum et aliorum animalium. Sed incantationes quaedam efficaciam habent ad reprimendum serpentes, vel ad sanandum quaedam alia animalia, unde dicitur in Psalm., sicut aspidis surdae et obturantis aures suas, quae non exaudiet vocem incantantium, et venefici incantantis sapienter. Ergo licet suspendere sacra verba ad remedium hominum.

IIª-IIae q. 96 a. 4 arg. 3

Praeterea, verbum Dei non est minoris sanctitatis quam sanctorum reliquiae, unde Augustinus dicit quod non minus est verbum Dei quam corpus Christi. Sed reliquias sanctorum licet homini collo suspendere, vel qualitercumque portare, ad suam protectionem. Ergo, pari ratione, licet homini verbo vel scripto verba sacrae Scripturae ad suam tutelam assumere.

IIª-IIae q. 96 a. 4 s. c.

Sed contra est quod Chrysostomus dicit, super Matth., quidam aliquam partem Evangelii scriptam circa collum portant. Sed nonne quotidie Evangelium in Ecclesia legitur, et auditur ab omnibus? Cui ergo in auribus posita Evangelia nihil prosunt, quomodo eum possunt circa collum suspensa salvare? Deinde, ubi est virtus Evangelii? In figuris litterarum, an in intellectu sensuum? Si in figuris, bene circa collum suspendis. Si in intellectu, ergo melius in corde posita prosunt quam circa collum suspensa.

IIª-IIae q. 96 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod in omnibus incantationibus vel Scripturis suspensis duo cavenda videntur. Primo quidem, quid sit quod profertur vel scribitur. Quia si est aliquid ad invocationes Daemonum pertinens, manifeste est superstitiosum et illicitum. Similiter etiam videtur esse cavendum, si contineat ignota nomina, ne sub illis aliquid illicitum lateat. Unde Chrysostomus dicit, super Matth., quod, Pharisaeorum magnificantium fimbrias suas exemplo, nunc multi aliqua nomina Hebraica Angelorum confingunt et scribunt et alligant, quae non intelligentibus metuenda videntur. Est etiam cavendum ne aliquid falsitatis contineat. Quia sic eius effectus non posset expectari a Deo, qui non est testis falsitatis deinde, secundo, cavendum est ne cum verbis sacris contineantur ibi aliqua vana, puta aliqui characteres inscripti, praeter signum crucis. Aut si spes habeatur in modo scribendi aut ligandi, aut in quacumque huiusmodi vanitate quae ad divinam reverentiam non pertineat. Quia hoc iudicaretur superstitiosum. Alias autem est licitum. Unde in decretis dicitur, XXVI, qu. V, cap. non liceat Christianis etc., nec in collectionibus herbarum quae medicinales sunt aliquas observationes aut incantationes liceat attendere, nisi tantum cum symbolo divino aut oratione dominica, ut tantum creator omnium et Deus honoretur.

IIª-IIae q. 96 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod etiam proferre divina verba, aut invocare divinum nomen, si respectus habeatur ad solam Dei reverentiam, a qua expectatur effectus, licitum erit, si vero habeatur respectus ad aliquid aliud vane observatum, erit illicitum.

IIª-IIae q. 96 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod etiam in incantationibus serpentum vel quorumcumque animalium, si respectus habeatur solum ad verba sacra et ad virtutem divinam, non erit illicitum. Sed plerumque tales praecantationes habent illicitas observantias, et per Daemones sortiuntur effectum, et praecipue in serpentibus, quia serpens fuit primum Daemonis instrumentum ad hominem decipiendum. Unde dicit Glossa, ibidem, notandum quia non laudatur a Scriptura undecumque datur in Scriptura similitudo, ut patet de iniquo iudice qui rogantem viduam vix audivit.

IIª-IIae q. 96 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod eadem etiam ratio est de portatione reliquiarum. Quia si portentur ex fiducia Dei et sanctorum quorum sunt reliquiae, non erit illicitum, si autem circa hoc attenderetur aliquid aliud vanum, puta quod vas esset triangulare, aut aliquid aliud huiusmodi quod non pertineret ad reverentiam Dei et sanctorum, esset superstitiosum et illicitum.

IIª-IIae q. 96 a. 4 ad 4

Ad quartum dicendum quod Chrysostomus loquitur quando respectus habetur magis ad figuras scriptas quam ad intellectum verborum.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Worte aus der heiligen Schrift um den Hals hängen ist abergläubisch.

a) Dem scheint nicht so. Denn: I. Die Worte des Herrn sind nicht minder wirksam, wenn sie gesprochen als wenn sie geschrieben werden. Man kann aber z. B. um jemanden zu heilen, gewisse heilige Worte sagen; wie „Vater unser“ oder „Ave Maria“. Und so sagt ja auch der Herr: „In meinem Namen werden sie Teufel austreiben etc.“ Also kann man, um Krankheit oder anderen Nachteil zu vermeiden, Worte der Schrift um den Hals tragen. II. Heilige Worte sind nicht minder wirksam für den Körper von Menschen wie für den von Schlangen und anderen Tieren. Frommer Gesang aber hat wirksame Kraft, um Schlangen zurückzuweisen oder andere Tiere zu heilen, nach Ps. 57.: „Wie eine taube Schlange, welche sich die Ohren verstopft, damit sie nicht höre die Worte dessen, der weise sie ansingt.“ Also. III. „Nicht geringer ist das Wort Gottes wie der Leib Christi,“ sagt Augustin (hom. 26.); also auch nicht geringer wie die Reliquien der Heiligen. Diese aber kann der Mensch zu seinem Schutze tragen; also auch jene. Auf der anderen Seite sagt Chrysostomus (hom. 43. in Matth. op. imp.) „Manche tragen einen Teil des Evangeliums aufgeschrieben um den Hals. Aber wird nicht täglich das Evangelium vorgelesen und von allen gehört? Wem also die Worte des Evangeliums, wie sie in sein Ohr drinnen, nichts nützen; wie können sie ihm zum Heile sein, wenn er sie um seinen Hals trägt? Ferner, wo liegt denn die Kraft des Evangeliums? In der Figur der Buchstaben oder im Verständnisse des Sinnes? Wenn in der Figur, dann thust du gut, die Buchstaben um den Hals zu tragen; wenn sie aber nur als eingeprägt in das Herz nützen, dann betrachte sie tief!“

b) Ich antworte; in allen solchen Gesängen und Schriften muß man sich vor zweierlei hüten: 1. daß nichts geschrieben sei, was auf das Anrufen der Dämonen sich bezieht und demgemäß, daß keine unbekannten Namen und Ausdrücke dastehen; weshalb Chrysostomus sagt: „Wie einst die Pharisäer den Saum ihrer Gewänder verlängerten, so giebt es jetzt viele, welche sich hebräische Namen von Engeln bilden, sie aufschreiben und sie sich anbinden; weil sie denen, die sie nicht kennen, als furchtbar vorkommen;“ auch muß man darauf sehen, daß nichts Falsches geschrieben sei, weil man sonst vom Gotte der Wahrheit keine Wirkung erwarten kann; — 2. daß keine besonderen Figuren, Zeichen etc. mit dabei geschrieben seien außer dem Zeichen des Kreuzes. Zudem muß man seine Zuversicht nicht setzen auf die bestimmte Weise des Schreibens oder des Anbindens oder dergleichen unnützen Dingen, dies wäre abergläubisch; sonst ist es erlaubt. Deshalb sagt die Dekretale (26 Qq. 5. cap. Non liceat): „Beim Sammeln von Kräutern, die der Heilkunde dienen, soll man nicht auf leere Formeln und gewisse Gesänge achtgeben; man solle nur den Glauben und das Vaterunser beten, damit allein Gott, der Schöpfer des All, geehrt werde.“

c) I. Auch das Sprechen von Worten oer heiligen Schrift, soweit damit abergläubische Gebräuche verbunden werden, ist unerlaubt. II. Auch mit Bezug auf Tiere, wenn nur auf die göttliche Kraft und die heiligen Worte gesehen wird, kann man letztere anwenden. Meistenteils aber haben solche Gesänge u. dgl. in ihrer Begleitung unerlaubte Formeln und Gebräuche, welche kraft der Dämonen ihre Wirkungen zur Folge haben. III. Das Gleiche gilt von Reliquien. Werden sie im Vertrauen auf Gott und die Heiligen getragen, so ist das erlaubt. Wird aber dabei auf anderes Unnützes gesehen, z. B. daß das Reliquiar ein Dreieck sei, so ist es unerlaubt und abergläubisch. IV. Chrysostomus spricht da von dem Falle, wenn man mehr Rücksicht nimmt auf die äußere geschriebene Form wie auf den Sinn der Worte.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité