Edition
ausblenden
Summa theologiae
Articulus 5
IIª-IIae q. 100 a. 5 arg. 1
Ad quintum sic proceditur. Videtur quod liceat spiritualia dare pro munere quod est ab obsequio vel a lingua. Dicit enim Gregorius, in registro, ecclesiasticis utilitatibus deservientes ecclesiastica dignum est remuneratione gaudere. Sed deservire ecclesiasticis utilitatibus pertinet ad munus ab obsequio. Ergo videtur quod licitum sit pro obsequio accepto ecclesiastica beneficia largiri.
IIª-IIae q. 100 a. 5 arg. 2
Praeterea, sicut carnalis videtur esse intentio si quis alicui det beneficium ecclesiasticum pro suscepto servitio, ita etiam si quis det intuitu consanguinitatis. Sed hoc non videtur esse simoniacum, quia non est ibi emptio et venditio. Ergo nec primum.
IIª-IIae q. 100 a. 5 arg. 3
Praeterea, illud quod solum ad preces alicuius fit, gratis fieri videtur, et ita non videtur habere locum simonia, quae in emptione et venditione consistit. Sed munus a lingua intelligitur si quis ad preces alicuius ecclesiasticum beneficium conferat. Ergo hoc non est simoniacum.
IIª-IIae q. 100 a. 5 arg. 4
Praeterea, hypocritae spiritualia opera faciunt ut laudem humanam consequantur, quae videtur ad munus linguae pertinere. Nec tamen hypocritae dicuntur simoniaci. Non ergo per munus a lingua simonia contrahitur.
IIª-IIae q. 100 a. 5 s. c.
Sed contra est quod Urbanus Papa dicit, quisquis res ecclesiasticas, non ad quod institutae sunt, sed ad propria lucra, munere linguae vel obsequii vel pecuniae largitur vel adipiscitur, simoniacus est.
IIª-IIae q. 100 a. 5 co.
Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, nomine pecuniae intelligitur cuiuscumque pretium pecunia mensurari potest. Manifestum est autem quod obsequium hominis ad aliquam utilitatem ordinatur quae potest pretio pecuniae aestimari, unde et pecuniaria mercede ministri conducuntur. Et ideo idem est quod aliquis det rem spiritualem pro aliquo obsequio temporali exhibito vel exhibendo, ac si daret pro pecunia, data vel promissa, qua illud obsequium aestimari posset. Similiter etiam quod aliquis satisfaciat precibus alicuius ad temporalem gratiam quaerendam, ordinatur ad aliquam utilitatem quae potest pecuniae pretio aestimari. Et ideo sicut contrahitur simonia accipiendo pecuniam vel quamlibet rem exteriorem, quod pertinet ad munus a manu, ita etiam contrahitur per munus a lingua, vel ab obsequio.
IIª-IIae q. 100 a. 5 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod si aliquis clericus alicui praelato impendat obsequium honestum et ad spiritualia ordinatum, puta ad Ecclesiae utilitatem vel ministrorum eius auxilium, ex ipsa devotione obsequii redditur dignus ecclesiastico beneficio, sicut et propter alia bona opera. Unde non intelligitur esse munus ab obsequi. Et in hoc casu loquitur Gregorius. Si vero sit inhonestum obsequium, vel ad carnalia ordinatum, puta quia servivit praelato ad utilitatem consanguineorum suorum vel patrimonii sui, vel ad aliquid huiusmodi, esset munus ab obsequio, et simoniacum.
IIª-IIae q. 100 a. 5 ad 2
Ad secundum dicendum quod si aliquis aliquid spirituale alicui conferat gratis propter consanguinitatem, vel quamcumque carnalem affectionem, est quidem illicita et carnalis collatio, non tamen simoniaca, quia nihil ibi accipitur, unde hoc non pertinet ad contractum emptionis et venditionis, in quo fundatur simonia. Si tamen aliquis det beneficium ecclesiasticum alicui hoc pacto, vel intentione, ut exinde suis consanguineis provideat, est manifesta simonia.
IIª-IIae q. 100 a. 5 ad 3
Ad tertium dicendum quod munus a lingua dicitur vel ipsa laus pertinens ad favorem humanum, qui sub pretio cadit, vel etiam preces ex quibus acquiritur favor humanus, vel contrarium evitatur. Et ideo si aliquis principaliter ad hoc intendat, simoniam committit. Videtur autem ad hoc principaliter intendere qui preces pro indigno porrectas exaudit. Unde ipsum factum est simoniacum. Si autem preces pro digno porrigantur, ipsum factum non est simoniacum, quia subest debita causa ex qua illi pro quo preces porriguntur, spirituale aliquid conferatur. Potest tamen esse simonia in intentione, si non attendatur ad dignitatem personae, sed ad favorem humanum. Si vero aliquis pro se rogat ut obtineat curam animarum, ex ipsa praesumptione redditur indignus, et sic preces sunt pro indigno. Licite tamen potest aliquis, si sit indigens, pro se beneficium ecclesiasticum petere sine cura animarum.
IIª-IIae q. 100 a. 5 ad 4
Ad quartum dicendum quod hypocrita non dat aliquid spirituale propter laudem, sed solum demonstrat, et simulando magis furtive surripit laudem humanam quam emat. Unde non videtur pertinere ad vitium simoniae.
Übersetzung
ausblenden
Summe der Theologie
Fünfter Artikel Auch für eine Dienstleistung oder gegen Lob oder auf Bitten hin darf man nichts Geistiges geben.
a) Das kann ganz wohl geschehen. Denn: I. Gregor sagt (Reg. lib. 2. ep. 18.): „Jene, welche der Kirche nützliche Dienste geleistet haben, verdienen es auch, an kirchlicher Belohnung sich zu erfreuen.“ Also darf man als Lohn für Dienstleistungen (munus ab obsequio) kirchliche Beneficien verleihen. II. Die Absicht ist ebenso eine weltliche oder fleischliche, wenn jemand im Hinblicke auf Blutsverwandtschaft ein kirchliches Beneficium verleiht, als wenn er es thut wegen geleisteter Dienste. Das Erstere aber ist keine Simonie; also ist dies auch nicht das Zweite. III. Was man nur auf die Bitte jemandes thut, das thut man umsonst, d. h. ohne Entgelt. Simonie aber kann nur genannt werden, wenn etwas gegen Entgelt gegeben wird, in der Weise von Kauf und Verkauf. IV. Die Heuchler thun geistige Handlungen, um gelobt zu werden. Sie sind aber deshalb noch keine Simonisten. Auf der anderen Seite sagt Urban II. (ep. 17. ad Lucium):„Wer auch immer kirchliche Dinge nicht zu dem Zwecke, wozu sie bestimmt sind, sondern behufs eigenen Vorteils um der Gaben der Zunge willen (munere linguae) oder wegen ungebührlicher Dienstleistung (munus obseqquii) oder um Geld verleiht oder erlangt, ist Simonist.“
b) Ich antworte, unter „Geld“ werde Alles verstanden, was mit Geld bezahlt werden kann. Die Dienstleistungen eines Menschen dienen aber offenbar einem Nutzen, der mit Geldwert geschätzt werden kann; weshalb ja auch um Geld Diener gemietet werden. Also ist das ganz gleich, ob jemand eine geistige Sache um Geld giebt oder für eine Dienstleistung, die mit Geld abgeschätzt werden kann. Ähnlich daß jemand den Bitten eines anderen nachgiebt, damit er eine zeitliche Gunst erlange, hat zum Zwecke einen mit Geld abzuschätzenden Nutzen. Also wird auch auf diese Weise (a lingua vel ab obsequio) Simonie getrieben.
c) I. Wenn jemand einem Kirchenoberen kirchlichen Nutzen leistet in der Verwaltung der kirchlichen Dinge, so wird er gerade dadurch geeignet, ein Kirchenamt zu bekleiden, ebenso wie durch andere gute Werke. So ist das obsequium hier nicht zu verstehen; sondern z. B. dahin, daß er in Familienangelegenheiten dem Oberen oder dessen Verwandten geholfen hat. II. Ein kirchliches Beneficium seinem blutsverwandten oder aus fleischlicher Zuneigung zu verleihen, ist fleischlich und weltlich, aber nicht Simonie; denn es wird da nichts als Entgelt gegeben. Wird aber ein Beneficium jemandem verliehen in der Absicht oder mit dem Übereinkommen, daß infolgedessen für die verwandten gesorgt werde, so wäre das offenbare Simonie. III. „Lob“, was mit Geld abgewogen werden kann, oder „Bitten“,auf Grund deren zeitliche Gunst erlangt wird oder man zeitliche Mißgunst vermeidet, bilden das munus a lingua. Und wer sich dadurch in erster Linie bewegen läßt, der begeht Simonie. Es läßt sich aber der betreffende Obere dem Anscheine nach in leitender Weise dann bestimmen, wenn er Bitten für einen gänzlich unwürdigen erhört; und ist deshalb die Thatsache der Übertragung einer Pfründe in diesem Falle Simonie. Werden die Bitten für einen würdigen dargebracht, so ist die Thatsache der Übertragung einer Pfründe nicht Simonie; denn es besteht eine gebührende Ursache für selbe. Aber die Absicht kann simonistisch sein, wenn man auf zeitliche Gunst acht giebt. Bittet aber jemand für sich selbst, so stellt er sich dadurch selber alsunwürdig hin. Nur eine Pfründe ohne Seelsorge kann jemand erlaubterweise für sich erbitten. IV. Der Heuchler giebt nichts Geistiges als Entgelt für das Lob. Also ist da keine Simonie.