• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 4

IIª-IIae q. 106 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod homo debeat statim beneficium recompensare. Illa enim quae debemus sine certo termino, tenemur restituere ad statim. Sed non est aliquis terminus praescriptus recompensationi beneficiorum, quae tamen cadit sub debito, ut dictum est. Ergo tenetur homo statim beneficium recompensare.

IIª-IIae q. 106 a. 4 arg. 2

Praeterea, quanto aliquod bonum fit ex maiori animi fervore, tanto videtur esse laudabilius. Sed ex fervore animi videtur procedere quod homo nullas moras adhibeat in faciendo quod debet. Ergo videtur esse laudabilius quod homo statim beneficium reddat.

IIª-IIae q. 106 a. 4 arg. 3

Praeterea, Seneca dicit, in II de Benefic., quod proprium benefactoris est libenter et cito facere. Sed recompensatio debet beneficium adaequare. Ergo debet statim recompensare.

IIª-IIae q. 106 a. 4 s. c.

Sed contra est quod Seneca dicit, in IV de Benefic., qui festinat reddere, non animum habet grati hominis, sed debitoris.

IIª-IIae q. 106 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod sicut in beneficio dando duo considerantur, scilicet affectus et donum; ita etiam haec duo considerantur in recompensatione beneficii. Et quantum quidem ad affectum, statim recompensatio fieri debet. Unde Seneca dicit, in II de Benefic., vis reddere beneficium? Benigne accipe. Quantum autem ad donum, debet expectari tempus quo recompensatio sit benefactori opportuna. Si autem, non convenienti tempore, statim velit aliquis munus pro munere reddere, non videtur esse virtuosa recompensatio. Ut enim Seneca dicit, IV de Benefic., qui nimis cito cupit solvere, invitus debet, et qui invitus debet, ingratus est.

IIª-IIae q. 106 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod debitum legale est statim solvendum, alioquin non esset conservata iustitiae aequalitas, si unus retineret rem alterius absque eius voluntate. Sed debitum morale dependet ex honestate debentis. Et ideo debet reddi debito tempore, secundum quod exigit rectitudo virtutis.

IIª-IIae q. 106 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod fervor voluntatis non est virtuosus nisi sit ratione ordinatus. Et ideo si aliquis ex fervore animi praeoccupet debitum tempus, non erit laudandum.

IIª-IIae q. 106 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod beneficia etiam sunt opportuno tempore danda. Et tunc non est amplius tardandum cum opportunum tempus advenerit. Et idem etiam observari oportet in beneficiorum recompensatione.

Translation Hide
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Über die Zeit, um sich für eine Wohlthat erkenntlich zu zeigen.

a) Der begünstigte muß sogleich seine Dankbarkeit zeigen. Denn: I. Worin kein bestimmter Zeitpunkt angesetzt wird für die Abtragung einer Schuld, muß letztere sogleich abgetragen werden. Es besteht aber kein bestimmter Zeitpunkt für die Abtragung der Schuld der Dankbarkeit. Also muß man sogleich seine Dankbarkeit beweisen. II. Mit je größerem Eifer etwas Gutes geschieht, desto lobenswerter ist es. Das ist aber ein Zeichen großen Eifers, sogleich es zu thun. Also muß der Mensch seine Dankbarkeit sogleich beweisen. III. Seneca (2. de benefic. 5.): „Dem Wohlthäter ist es eigen, gern und schnell zu geben.“ Also gilt dasselbe von der Dankbarkeit, die ja der Wohlthat entsprechen muß. Auf der anderen Seite schreibt Seneca (4. de benefic. in fine): „Wer da eilt mit den Beweisen seiner Dankbarkeit, der scheint mehr Schuldner zu sein wie dankbar.“

b) Ich antworte, wie an der Wohlthat zweierlei berücksichtigt wird: 1. die innere Bereitwilligkeit; und 2. die Gabe selbst; — so sei es auch in der Dankbarkeit. Demgemäß muß mit Rücksicht auf das Erstere die Dankbarkeit sogleich gezeigt werden; weshalb Seneca (2. de benefic.) sagt: „Willst du erkenntlich sein für die Wohlthat? Nimm sie mit erkenntlichen Herzen an.“ Mit Rücksicht auf die Gabe aber muß man die gelegene Zeit abwarten. Will der dankbare nicht bis dahin warten, sondern gleich vergelten, so scheint dieses Vergelten kein tugendhaftes zu sein, sondern ein erzwungenes; weshalb Seneca (l. c.) sagt: „Wer zu schnell vergelten will, der schuldet ungern; und wer ungern schuldet, ist undankbar.“

c) I. Die gesetzliche Schuld muß sogleich abgetragen werden. Denn sonst fehlt das gleiche Maß; wenn nämlich jemand etwas bei sich behält gegen den Willen des Herrn. Die moralische Schuld aber hängt vom Anstande ab; und so muß sie zu gelegener Zeit abgetragen werden, wie es die Geradheit der Tugend verlangt. II. Der Eifer des Willens ist nur dann tugendhaft, wenn die Vernunft ihn regelt. III. Auch die Wohlthaten sind zu passender Zeit zu geben; und ist diese Zeit da, so muß man nicht mehr zögern. Dasselbe gilt von der Dankbarkeit.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy