Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 2
IIª-IIae q. 112 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod iactantia sit peccatum mortale. Dicitur enim Prov. XXVIII, qui se iactat et dilatat, iurgia concitat. Sed concitare iurgia est peccatum mortale, detestatur enim Deus eos qui seminant discordias, ut habetur Prov. VI. Ergo iactantia est peccatum mortale.
IIª-IIae q. 112 a. 2 arg. 2
Praeterea, omne quod prohibetur in lege Dei est peccatum mortale. Sed super illud Eccli. VI, non te extollas in cogitatione tua, dicit Glossa, iactantiam et superbiam prohibet. Ergo iactantia est peccatum mortale.
IIª-IIae q. 112 a. 2 arg. 3
Praeterea, iactantia est mendacium quoddam. Non est autem mendacium officiosum vel iocosum. Quod patet ex fine mendacii. Quia, ut philosophus dicit, in IV Ethic., iactator fingit de se maiora existentibus, quandoque nullius gratia, quandoque autem gratia gloriae vel honoris, quandoque autem gratia argenti, et sic patet quod neque est mendacium iocosum, neque officiosum. Unde relinquitur quod semper sit perniciosum. Videtur ergo semper esse peccatum mortale.
IIª-IIae q. 112 a. 2 s. c.
Sed contra est quod iactantia oritur ex inani gloria, secundum Gregorium, XXXI Moral. Sed inanis gloria non semper est peccatum mortale, sed quandoque veniale, quod vitare est valde perfectorum, dicit enim Gregorius quod valde perfectorum est sic ostenso opere auctoris gloriam quaerere ut de illata laude privata nesciant exultatione gaudere. Ergo iactantia non semper est peccatum mortale.
IIª-IIae q. 112 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, peccatum mortale est quod caritati contrariatur. Dupliciter ergo iactantia considerari potest. Uno modo, secundum se, prout est mendacium quoddam. Et sic quandoque est peccatum mortale, quandoque veniale. Mortale quidem, quando aliquis iactanter de se profert quod est contra gloriam Dei, sicut ex persona regis Tyri dicitur Ezech. XXVIII, elevatum est cor tuum, et dixisti, Deus ego sum. Vel etiam contra caritatem proximi, sicut cum aliquis, iactando seipsum, prorumpit in contumelias aliorum; sicut habetur Luc. XVIII de Pharisaeo, qui dicebat, non sum sicut ceteri hominum, raptores, iniusti, adulteri, velut etiam hic publicanus. Quandoque vero est peccatum veniale, quando scilicet aliquis de se talia iactat quae neque sunt contra Deum, neque contra proximum. Alio modo potest considerari secundum suam causam, scilicet superbiam, vel appetitum lucri aut inanis gloriae. Et sic, si procedat ex superbia vel inani gloria quae sit peccatum mortale, etiam ipsa iactantia erit peccatum mortale. Alioquin erit peccatum veniale. Sed quando aliquis prorumpit in iactantiam propter appetitum lucri, hoc videtur iam pertinere ad proximi deceptionem et damnum. Et ideo talis iactantia magis est peccatum mortale. Unde et philosophus dicit, in IV Ethic., quod turpior est qui se iactat causa lucri quam qui se iactat causa gloriae vel honoris. Non tamen semper est peccatum mortale, quia potest esse tale lucrum ex quo alius non damnificatur.
IIª-IIae q. 112 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod ille qui se iactat ad hoc quod iurgia concitet, peccat mortaliter. Sed quandoque contingit quod iactantia est causa iurgiorum non per se, sed per accidens. Unde ex hoc iactantia non est peccatum mortale.
IIª-IIae q. 112 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod Glossa illa loquitur de iactantia secundum quod procedit ex superbia prohibita, quae est peccatum mortale.
IIª-IIae q. 112 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod non semper iactantia importat mendacium perniciosum, sed solum quando est contra caritatem Dei aut proximi, aut secundum se aut secundum causam suam. Quod autem aliquis se iactet quasi hoc ipso delectatus, est quiddam vanum, ut philosophus dicit. Unde reducitur ad mendacium iocosum, nisi forte hoc divinae dilectioni praeferret, ut propter hoc Dei praecepta contemneret; sic enim esset contra caritatem Dei, in quo solo mens nostra debet quiescere sicut in ultimo fine. Videtur autem ad mendacium officiosum pertinere cum aliquis ad hoc se iactat ut gloriam vel lucrum acquirat, dummodo hoc sit sine damno aliorum; quia hoc iam pertineret ad mendacium perniciosum.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. Die Prahlerei ist nicht immer Todsünde.
a) Das ist sie wohl. Denn: I. Prov. 28. heißt es: „Wer prahlt und anmaßend ist, ruft Streit hervor.“ Gott aber verabscheut (Prov. 6 ) jene, die Streit hervorrufen. Also ist dies Todsünde und somit auch das Prahlen. II. Das Gesetz Gottes verbietet die Prahlerei. Denn zu Ekkli. 6: Du sollst dich nicht erheben in den Gedanken deiner Seele, sagt die Glosse: „Prahlen und Hochmut ist hiermit verboten.“ Das Gesetz Gottes aber verbietet nur die Todsünden. III. Die Prahlerei ist eine Lüge; jedoch keine Scherz- oder Notlüge, nach 4 Eethhic. 7.: „Der Prahler spricht von sich über das hinaus, was wirklich in ihm ist, bisweilen um die Gunst von niemandem willen, bisweilen aus Ehr- und bisweilen aus Geldsucht.“ Also ist die Prahlerei immer eine schädliche Lüge und somit Todsünde. Auf der anderen Seite entspringt nach Gregor (31. moral. 17.) die Prahlerei aus eitler Ruhmgier. Diese aber ist nicht immer Todsünde, wie Gregor sagt (8. moral. 30.): „Sache sehr vollkommener Seelen ist es, so mit dem äußeren Werke nach der Ehre des Schöpfers trachten, daß sie als die wirkenden Personen an dem gespendeten Lobe nicht für sich allein sich freuen.“ Also ist auch die Prahlerei nicht immer Todsünde, sondern läßliche.
b) Ich antworte, die schwere Sünde stehe der Liebe entgegen. Es kann die Prahlerei nun in doppelter Weise betrachtet werden: 1. An sich, als Lüge; und so ist sie bisweilen Todsünde, bisweilen nur läßliche. Sie ist Todsünde, wenn jemand prahlerisch von sich vorbringt, was sich direkt und unmittelbar gegen die Ehre Gottes richtet, wie Ezech. 28. es heißt: „Erhoben hat sich dein Herz, du hast gesagt: Ich bin Gott;“ oder auch gegen die Liebe des Nächsten, wenn man in prahlerischer Weise sich erhebt und infolgedessen den Nächsten schmäht, wie der Pharisäer (Luk. 18.) sprach: “Ich bin nicht wie die übrigen Menschen, wie die Räuber, Ehebrecher, die Ruchlosen oder wie dieser Zöllner hier.“ Ist die Prahlerei weder gegen Gott noch gegen den Nächsten gerichtet, so ist sie an sich eine läßliche Sünde. Die Prahlerei kann 2. in ihrer Ursache erwogen werden; insofern sie aus Geldgier, Hochmut etc. hervorgeht. Sind nun diese letzteren Zustände Todsünde, so ist es dann auch das Prahlen; sonst ist dieses läßliche Sünde. Über die Geldgier als Ursache bemerkt jedoch Aristoteles (l. c.): „Schimpflicher ist es, aus Geld- wie aus Ehrbegier zu prahlen.“ Denn weil, wo Geldgier die Ursache ist, da auch meist ein Schaden für den Nächsten erwächst; ist da auch viel leichter die Prahlerei Todsünde als wenn nur leere Eitelkeit sie hervorruft.
c) I. Wer prahlt in der Absicht, Streit zu verursachen, sündigt damit schwer. Bisweilen aber folgt Streit, ohne daß derselbe beabsichtigt worden; und dann ist Prahlen keine Todsünde. II. Die Glosse spricht von der Prahlerei, insoweit sie vom verbotenen Hochmut ausgeht. III. Nicht immer ist die Prahlerei verderblich d. h. gegen Gott und den Nächsten gerichtet; sondern der prahlende ergötzt sich eben manchmal an seinem Prahlen wie an etwas Eitlem, Leerem, ohne weiteren Grund, was dann auf die Scherzlüge sich zurückführen läßt. Wenn er freilich sein Prahlen der Liebe Gottes vorzieht oder deswegen die göttlichen Gebote verachtet, so wäre dies gegen die Liebe Gottes, in dem allein unser Geist ruhen soll als in seinem letzten Endzwecke. Zur Notlüge scheint es zu gehören, wenn jemand um Geldgewinnes halber prahlt; vorausgesetzt daß dadurch niemand Schaden leidet.