Edition
ausblenden
Summa theologiae
Articulus 1
Iª q. 33 a. 1 arg. 1
Ad primum sic proceditur. Videtur quod pater non possit dici principium filii vel spiritus sancti. Principium enim et causa idem sunt, secundum philosophum. Sed non dicimus patrem esse causam filii. Ergo non debet dici quod sit eius principium.
Iª q. 33 a. 1 arg. 2
Praeterea, principium dicitur respectu principiati. Si igitur pater est principium filii, sequitur filium esse principiatum, et per consequens esse creatum. Quod videtur esse erroneum.
Iª q. 33 a. 1 arg. 3
Praeterea, nomen principii a prioritate sumitur. Sed in divinis non est prius et posterius, ut Athanasius dicit. Ergo in divinis non debemus uti nomine principii.
Iª q. 33 a. 1 s. c.
Sed contra est quod dicit Augustinus, in IV de Trin., pater est principium totius deitatis.
Iª q. 33 a. 1 co.
Respondeo dicendum quod hoc nomen principium nihil aliud significat quam id a quo aliquid procedit, omne enim a quo aliquid procedit quocumque modo, dicimus esse principium; et e converso. Cum ergo pater sit a quo procedit alius, sequitur quod pater est principium.
Iª q. 33 a. 1 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod Graeci utuntur in divinis indifferenter nomine causae, sicut et nomine principii, sed Latini doctores non utuntur nomine causae, sed solum nomine principii. Cuius ratio est, quia principium communius est quam causa, sicut causa communius quam elementum, primus enim terminus, vel etiam prima pars rei dicitur principium, sed non causa. Quanto autem aliquod nomen est communius, tanto convenientius assumitur in divinis, ut supra dictum est, quia nomina, quanto magis specialia sunt, tanto magis determinant modum convenientem creaturae. Unde hoc nomen causa videtur importare diversitatem substantiae, et dependentiam alicuius ab altero; quam non importat nomen principii. In omnibus enim causae generibus, semper invenitur distantia inter causam et id cuius est causa, secundum aliquam perfectionem aut virtutem. Sed nomine principii utimur etiam in his quae nullam huiusmodi differentiam habent, sed solum secundum quendam ordinem, sicut cum dicimus punctum esse principium lineae, vel etiam cum dicimus primam partem lineae esse principium lineae.
Iª q. 33 a. 1 ad 2
Ad secundum dicendum quod apud Graecos invenitur de filio vel spiritu sancto dici quod principientur. Sed hoc non est in usu doctorum nostrorum. Quia licet attribuamus patri aliquid auctoritatis ratione principii, nihil tamen ad subiectionem vel minorationem quocumque modo pertinens, attribuimus filio vel spiritui sancto, ut vitetur omnis erroris occasio. Secundum quem modum Hilarius dicit, IX de Trin., donantis auctoritate pater maior est; sed minor non est filius, cui unum esse donatur.
Iª q. 33 a. 1 ad 3
Ad tertium dicendum quod, licet hoc nomen principium, quantum ad id a quo imponitur ad significandum, videatur a prioritate sumptum; non tamen significat prioritatem, sed originem. Non enim idem est quod significat nomen, et a quo nomen imponitur, ut supra dictum est.
Übersetzung
ausblenden
Summe der Theologie
Erster Artikel. Dem „Vater“ kommt es zu, „Princip“ zu sein.
a.) Dagegen spricht: I. Princip und Ursache ist ein und dasselbe, wie Aristoteles (4. Metaph) sagt; der „Vater“ ist aber nicht die Ursache des Sohnes. Also ist Er auch nicht dessen Princip. II. Princip sein“ wird ausgesagt mit Rücksicht auf etwas vom Princip Abgeleitetes. Das letztere scheint aber dasselbe zu sein, wie geschaffen sein. Also wäre der Sohn geschaffen, wenn Er im Vater sein Princip hätte. III.Princip (principium) heißt etwas, weil es prius, weil es vorher ist. In Gott aber ist nichts vorher oder nachher. Also kommt es dem „Vater“ nicht zu, Princip zu sein. Auf der anderen Seite sagt Augustin (4. de Trin. 10.): „Der Vater ist das Princip der ganzen Gottheit.“
b) Ich antworte, daß dieser Ausdruck „Princip“ nichts Anderes bezeichnet wie das, von dem und soweit etwas von ihm ausgeht. Denn wir nennen alles jenes Princip, wovon etwas wie auch immer hervorgeht und umgekehrt. Da also vom „Vater“ ein anderer ausgeht, so ist er Princip.
c) I. Die Griechen gebrauchen ohne Unterschied für Göttliches das Wort „Princip“ und das Wort „Ursache“. Die lateinischen Autoren jedoch nicht so; sie wenden da nur das Wort „Princip“ an und nicht das Wort „Ursache“. Der Grund davon ist, weil das „Princip“ umfassender ist wie der Ausdruck „Ursache“ und dieser wieder umfassender wie der Ausdruck „Element“. Denn das erste in einer Sache, selbst der erste Teil in einer Sache heißt „Princip“, Erstes oder Anfang; nicht aber „Ursache“ wird er genannt. Je allgemeiner aber und umfassender ein Name ist, desto passender wird er auf Gott angewendet. (Kap. 13, Art. 11.) Denn je mehr ein Name auf Besonderes sich richtet, desto mehr schließt er einen beschränkten Seinskreis ein, wie selbiger der Kreatur angemessen ist. So scheint dieser Name „Ursache“ in sich einzuschließen die Verschiedenheit in der Substanz und demgemäß die Abhängigkeit eines substantiellen Seins vom anderen; was bei dem Namen „Princip“ nicht der Fall ist. Denn in allen Arten von Ursachen wird immer eine Entfernung gefunden zwischen der Ursache und dem, wovon sie Ursache ist; und zwar besteht diese Entfernung gemäß einer gewissen Kraft oder Vollkommenheit. Des Wortes „Princip“ aber bedienen wir uns auch in dem, wo keinerlei solche Entfernung und Unterscheidung zu finden ist, sondern nur ein gewisses Verhältnis in der Ordnung oder im Range; wie wenn wir sagen, der Punkt sei der Anfang, das Princip der Linie oder die Vorderseite der Linie sei das Princip derselben. II. Die Griechen sagen wohl vom Sohne und dem heiligen Geiste, sie seien abgeleitet vom Princip oder von der Ursache. Das haben aber die lateinischen Autoren nicht im Gebrauche. Wenn wir auch dem „Vater“ eine gewisse Autorität zuschreiben, weil Er Princip ist; wir gebrauchen aber, um jede Gelegenheit des Irrtums abzuschneiden, vom Sohne und dem heiligen Geiste niemals einen Ausdruck, der auf ein Mindersein oder auf eine Unterwürfigkeit hindeutete. In diesem Sinne sagt Hilarius (9 de Trin.): „Die Autorität des Vaters, der da schenkt, ist größer; aber geringer ist der Sohn nicht, dem ein und dasselbe Sein geschenkt wird.“ Wohl scheint der Ausdruck „Princip“ von prius, vorher, entnommen zu sein; aber er ist nicht dem „Vater“ beigelegt, um dies zu bezeichnen. Er bezeichnet vielmehr „Ursprung“. (Vgl. Kap. 13, Art. 8.)