• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 4

IIª-IIae, q. 134 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod magnificentia non sit pars fortitudinis. Magnificentia enim convenit in materia cum liberalitate, ut dictum est. Sed liberalitas non est pars fortitudinis, sed iustitiae. Ergo magnificentia non est pars fortitudinis.

IIª-IIae, q. 134 a. 4 arg. 2

Praeterea, fortitudo est circa timores et audacias. Magnificentia autem in nullo videtur respicere timorem, sed solum sumptus, qui sunt operationes quaedam. Ergo magnificentia magis videtur pertinere ad iustitiam, quae est circa operationes, quam ad fortitudinem.

IIª-IIae, q. 134 a. 4 arg. 3

Praeterea, philosophus dicit, in IV Ethic., quod magnificus scienti assimilatur. Sed scientia magis convenit cum prudentia quam cum fortitudine. Ergo magnificentia non debet poni pars fortitudinis.

IIª-IIae, q. 134 a. 4 s. c.

Sed contra est quod Tullius et Macrobius et Andronicus magnificentiam partem fortitudinis ponunt.

IIª-IIae, q. 134 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod magnificentia, secundum quod est specialis virtus, non potest poni pars subiectiva fortitudinis, quia non convenit cum ea in materia, sed ponitur pars eius inquantum adiungitur ei sicut virtus secundaria principali. Ad hoc autem quod aliqua virtus adiungatur alicui principali, duo requiruntur, ut supra dictum est, quorum unum est ut secundaria conveniat cum principali; aliud autem est ut in aliquo excedatur ab ea. Magnificentia autem convenit cum fortitudine in hoc quod, sicut fortitudo tendit in aliquod arduum et difficile, ita etiam et magnificentia, unde etiam videtur esse in irascibili, sicut et fortitudo. Sed magnificentia deficit a fortitudine in hoc quod illud arduum in quod tendit fortitudo, habet difficultatem propter periculum quod imminet personae, arduum autem in quod tendit magnificentia, habet difficultatem propter dispendium rerum; quod est multo minus quam periculum personae. Et ideo magnificentia ponitur pars fortitudinis.

IIª-IIae, q. 134 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod iustitia respicit operationes secundum se, prout in eis consideratur ratio debiti. Sed liberalitas et magnificentia considerant operationes sumptuum secundum quod comparantur ad passiones animae, diversimode tamen. Nam liberalitas respicit sumptus per comparationem ad amorem et concupiscentiam pecuniarum, quae sunt passiones concupiscibilis, quibus non impeditur liberalis a dationibus et sumptibus faciendis, unde est in concupiscibili. Sed magnificentia respicit sumptus per comparationem ad spem, attingendo ad aliquid arduum, non simpliciter, sicut magnanimitas, sed in determinata materia, scilicet in sumptibus. Unde magnificentia videtur esse in irascibili, sicut et magnanimitas.

IIª-IIae, q. 134 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod magnificentia, etsi non conveniat cum fortitudine in materia, convenit tamen cum ea in conditione materiae, inquantum scilicet tendit in aliquid arduum circa sumptus, sicut fortitudo in aliquid arduum circa timores.

IIª-IIae, q. 134 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod magnificentia ordinat usum artis ad aliquid magnum, ut dictum est. Ars autem est in ratione. Et ideo ad magnificum pertinet bene uti ratione in attendendo proportionem sumptus ad opus quod faciendum est. Et hoc praecipue necessarium est propter magnitudinem utriusque, quia nisi diligens consideratio adhiberetur, immineret periculum magni damni.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Die Prachtliebe ist ein Teil der Stärke.

a) Dem wird widersprochen. I. Die Prachtliebe kommt im Gegenstande mit der Freigebigkeit überein. Letztere aber ist ein Teil der Gerechtigkeit, nicht der Stärke. II. Die Stärke richtet sich auf Furcht und Kühnheit d. h. auf Leidenschaften. Die Prachtliebe aber hat einzig zu thun mit großen Aufwendungen, also mit Thätigkeiten; und gehört somit zur Gerechtigkeit. III. „Der prachtliebende ist ähnlich dem, der Kenntnis hat,“ heißt es 4 Ethic. 2. Also ist sie vielmehr ein Teil der Klugheit wie der Stärke. Auf der anderen Seite nennen Cicero, Andronicus, Macrobius sie einen Teil der Stärke.

b) Ich antworte, die Prachtliebe sei ein potentialer Teil der Stärke; nicht ein subjektiver, also eine Gattung von Stärke, da der Gegenstandder Stärke nicht der für die Prachtliebe ist. Sie ist mit der Stärke verbunden wie eine Nebentugend mit der Haupttugend. Denn einerseits kommt sie mit der Stärke darin überein, daß beide nach etwas Schwierigem, Hohem streben und somit in der Abwehrkraft sich finden. Die Prachtliebe jedoch bleibt andererseits vor der Stärke zurück, weil letztere nach schwer Erreichbarem strebt trotz der Gefahren, die der eigenen Person drohen; die Prachtliebe aber nur Gefahren hat mit Rücksicht auf die Geldausgaben, welche Gefahr viel geringer ist wie die erstere.

c) I. Die Gerechtigkeit berücksichtigt die Thätigkeiten an sich unter dem Gesichtspunkte des Geschuldeten, die Freigebigkeit und Prachtliebe aber mit Beziehung auf die Leidenschaften; und zwar berücksichtigt die Freigebigkeit die Ausgaben mit Beziehung auf die Liebe und die Begierde zum Gelde, die sie regelt, weshalb sie in der Begehrkraft sich findet; — die Prachtliebe aber mit Beziehung auf die Hoffnung, insofern sie auf schwer Erreichbares geht wie die Hochherzigkeit, freilich in einem ganz bestimmten Bereiche, in den großen Ausgaben. II. Mit Bezug auf das Schwierige kommt die Prachtliebe mit der Stärke überein; jene freilich mit Rücksicht auf Geldausgaben, diese mit Rücksicht auf Todesgefahr. III. Die Prachtliebe regelt den Gebrauch der Kunst. Die Kunst aber ist in der Vernunft. Also muß die Prachtliebe gut die Vernunft gebrauchen im Bemessen des Verhältnisses zwischen den Ausgaben und dem beabsichtigten Werke, zumal wegen der Größe beider; und deshalb kommt der Prachtliebe es zu, „wissend“ zu sein.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité