Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 2
IIª-IIae, q. 145 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod honestum non sit idem quod decorum. Ratio enim honesti sumitur ex appetitu, nam honestum est quod per se appetitur. Sed decorum magis respicit aspectum, cui placet. Ergo decorum non est idem quod honestum.
IIª-IIae, q. 145 a. 2 arg. 2
Praeterea, decor quandam claritatem requirit, quae pertinet ad rationem gloriae. Honestum autem respicit honorem. Cum igitur honor et gloria differant, ut supra dictum est, videtur quod etiam honestum differat a decoro.
IIª-IIae, q. 145 a. 2 arg. 3
Praeterea, honestum est idem virtuti, ut supra dictum est. Sed aliquis decor contrariatur virtuti, unde dicitur Ezech. XVI, habens fiduciam in pulchritudine tua, fornicata es in nomine tuo. Ergo honestum non est idem decoro.
IIª-IIae, q. 145 a. 2 s. c.
Sed contra est quod apostolus dicit, I ad Cor. XII, quae inhonesta sunt nostra, abundantiorem honestatem habent, honesta autem nostra nullius egent. Vocat autem ibi inhonesta, membra turpia; honesta autem, membra pulchra. Ergo honestum et decorum idem esse videntur.
IIª-IIae, q. 145 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod, sicut accipi potest ex verbis Dionysii, IV cap. de Div. Nom., ad rationem pulchri, sive decori, concurrit et claritas et debita proportio, dicit enim quod Deus dicitur pulcher sicut universorum consonantiae et claritatis causa. Unde pulchritudo corporis in hoc consistit quod homo habeat membra corporis bene proportionata, cum quadam debiti coloris claritate. Et similiter pulchritudo spiritualis in hoc consistit quod conversatio hominis, sive actio eius, sit bene proportionata secundum spiritualem rationis claritatem. Hoc autem pertinet ad rationem honesti, quod diximus idem esse virtuti, quae secundum rationem moderatur omnes res humanas. Et ideo honestum est idem spirituali decori. Unde Augustinus dicit, in libro octogintatrium quaest., honestatem voco intelligibilem pulchritudinem, quam spiritualem nos proprie dicimus. Et postea subdit quod sunt multa pulchra visibilia, quae minus proprie honesta appellantur.
IIª-IIae, q. 145 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod obiectum movens appetitum est bonum apprehensum. Quod autem in ipsa apprehensione apparet decorum, accipitur ut conveniens et bonum, et ideo dicit Dionysius, IV cap. de Div. Nom., quod omnibus est pulchrum et bonum amabile. Unde et ipsum honestum, secundum quod habet spiritualem decorem, appetibile redditur. Unde et Tullius dicit, in I de Offic., formam ipsam, et tanquam faciem honesti vides, quae si oculis cerneretur, mirabiles amores, ut ait Plato, excitaret sapientiae.
IIª-IIae, q. 145 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod, sicut supra dictum est, gloria est effectus honoris, ex hoc enim quod aliquis honoratur vel laudatur, redditur clarus in oculis aliorum. Et ideo, sicut idem est honorificum et gloriosum, ita etiam idem est honestum et decorum.
IIª-IIae, q. 145 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod obiectio illa procedit de pulchritudine corporali. Quamvis possit dici quod etiam propter pulchritudinem spiritualem aliquis spiritualiter fornicatur, inquantum de ipsa honestate superbit, secundum illud Ezech. XXVIII, elevatum est cor tuum in decore tuo, perdidisti sapientiam tuam in decore tuo.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. „Ehrbar“ ist dasselbe wie „wohlanständig“.
a) Dies scheint nicht. Denn: I. Der Grund des Ehrbaren liegt wesentlich im Begehren; was nämlich ehrbar ist wird um seiner selbst willen begehrt. Das Wohlanständige aber bezieht sich mehr auf den Anblick. Also ist Beides nicht ein und dasselbe. II. Das Wohlanständige besagt einen gewissen Glanz, was zum Ruhme in Beziehung steht; das Ehrbare geht auf die Ehre. Ehre und Ruhm aber sind verschieden (Kap. 103, Art. 1); also auch das Ehrbare und Wohlanständige. III. Das Ehrbare fällt zusammen mit der Tugend; die Schönheit begleitet das Wohlanständige. Es giebt aber eine Schönheit, welche der Tugend entgegensteht, nach Ezech. 16.: „Du bautest auf deine Schönheit und hast Unkeusches gethan.“ Auf der anderen Seite sagt der Apostel (1. Kor. 12.): „Was an uns unehrbar ist, schließt reichlichere Ehrbarkeit ein; unser Ehrbares aber bedarf keiner weiteren Sorge.“ Unehrbare Glieder aber nennt er hier die unanständigen Glieder, ehrbare die schönen Glieder. Also scheint „ehrbar“ zusammenzufallen mit „wohlanständig“.
b) Ich antworte, zum Charakter des Schönen oder Wohlanständigen trage bei der Glanz und das gebührende Verhältnis, nach Dionysius (4. de div. nom.), der da sagt: „Gott ist schön als die Ursache der Harmonie im All und des Glanzes.“ Deshalb besteht die Schönheit des Körpers darin, daß derselbe Glieder besitzt, die in sich und untereinander in gutem Verhältnisse stehen, und daß die Farbe eine gewisse gebührende Helle hat. Und ähnlich besteht die geistige Schönheit darin, daß das Benehmen und das Thun des Menschen durch ein gutes Verhältnis gemessen sei gemäß dem geistigen Glanze der Vernunft. Dies aber gerade entspricht dem Ehrbaren oder der Tugend, welche gemäß der Vernunft die menschlichen Dinge leitet und abmißt. Deshalb nennt Augustin (83 Qq. 30) das Ehrbare „eine geistige Schönheit.“… „Vieles ist,“ so gleich darauf, „schön anzusehen, wird aber mit minderem Rechte als eigentlich ehrbar bezeichnet.“
c) I. Der das Begehren bestimmende Gegenstand ist das Gute, insoweit es aufgefaßt wird; was aber in der Auffassung selber als wohlanständig oder schön erscheint, das wird als etwas Zukömmliches und als etwas Gutes betrachtet. Deshalb sagt Dionysius (4. de div. nom.): „Allen erscheint das Schöne und Gute als liebwert.“ Danach wird nun das Ehrbare selber, soweit es als geistig schön und wohlanständig sich vorstellt, etwas Begehrbares. In diesem Sinne sagt Cicero (l. de offic.): „Könntest du das Antlitz und die gleichsam äußerliche Form des Ehrbaren sehen, so würde, wie Plato erklärt, eine bewundernswerte Liebe zur Weisheit in dir erstehen.“ II. Der Ruhm ist die Wirkung der Ehre. Denn deshalb weil jemand gelobt oder geehrt wird, nimmt man von ihm Kenntnis. Wie also es das selbe ist: ehrenwert und ruhmwürdig sein; so ist es dasselbe: ehrbar und wohlanständig sein. III. Der Einwurf spricht von der körperlichen Schönheit. Aber auch auf die geistige Schönheit der Tugend, also des Ehrbaren kann jemand stolz sein; und so geistigerweise der Wollust huldigen, nach Ezech. 28.: „Erhoben hat sich dein Herz in deiner Schönheit: du hast verloren deine Weisheit in deiner Schönheit.“