Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 2
IIª-IIae, q. 182 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod vita activa sit maioris meriti quam contemplativa. Meritum enim dicitur respectu mercedis. Merces autem debetur labori, secundum illud I ad Cor. III, unusquisque propriam mercedem accipiet secundum suum laborem. Sed vitae activae attribuitur labor, contemplativae vero quies, dicit enim Gregorius, super Ezech., omnis qui ad Deum convertitur, prius necesse est ut desudet in labore, idest Liam accipiat, ut post ad videndum principium in Rachel amplexibus requiescat. Ergo vita activa est maioris meriti quam contemplativa.
IIª-IIae, q. 182 a. 2 arg. 2
Praeterea, vita contemplativa est quaedam inchoatio futurae felicitatis. Unde super illud Ioan. ult., sic eum volo manere donec veniam, dicit Augustinus, hoc apertius dici potest, perfecta me sequatur actio, informata meae passionis exemplo, inchoata vero contemplatio maneat donec venio, perficienda cum venero. Et Gregorius dicit, super Ezech., quod contemplativa vita hic incipitur, ut in caelesti patria perficiatur. Sed in illa futura vita non erit status merendi, sed recipiendi pro meritis. Ergo vita contemplativa minus videtur habere de ratione meriti quam vita activa, sed plus habet de ratione praemii.
IIª-IIae, q. 182 a. 2 arg. 3
Praeterea, Gregorius dicit, super Ezech., quod nullum sacrificium est Deo magis acceptum quam zelus animarum. Sed per zelum animarum aliquis se convertit ad studia activae vitae. Ergo videtur quod vita contemplativa non sit maioris meriti quam activa.
IIª-IIae, q. 182 a. 2 s. c.
Sed contra est quod Gregorius dicit, in VI Moral., magna sunt activae vitae merita, sed contemplativae potiora.
IIª-IIae, q. 182 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod radix merendi est caritas, sicut supra habitum est. Cum autem caritas consistat in dilectione Dei et proximi, sicut supra habitum est, diligere Deum secundum se est magis meritorium quam diligere proximum, ut ex supra dictis patet. Et ideo illud quod directius pertinet ad dilectionem Dei, magis est meritorium ex suo genere quam id quod directe pertinet ad dilectionem proximi propter Deum. Vita autem contemplativa directe et immediate pertinet ad dilectionem Dei, dicit enim Augustinus, XIX de Civ. Dei, quod otium sanctum, scilicet contemplativae vitae, quaerit caritas veritatis, scilicet divinae; cui potissime vita contemplativa insistit, sicut dictum est. Vita autem activa ordinatur directius ad dilectionem proximi, quia satagit circa frequens ministerium, ut dicitur Luc. X. Et ideo ex suo genere contemplativa vita est maioris meriti quam activa. Et hoc est quod Gregorius dicit, in III Homil. Ezech., contemplativa est maior merito quam activa, quia haec in usu praesentis operis laborat, in quo scilicet necesse est proximis subvenire; illa vero sapore intimo venturam iam requiem degustat, scilicet in contemplatione Dei. Potest tamen contingere quod aliquis in operibus vitae activae plus meretur quam alius in operibus vitae contemplativae, puta si propter abundantiam divini amoris, ut eius voluntas impleatur propter ipsius gloriam, interdum sustinet a dulcedine divinae contemplationis ad tempus separari. Sicut apostolus dicebat, Rom. IX, optabam ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis, quod exponens Chrysostomus, in libro de Compunct., dicit, ita totam mentem eius demerserat amor Christi, ut etiam hoc quod ei prae ceteris omnibus amabilius erat, esse cum Christo, rursus idipsum, quia ita placeret Christo, contemneret.
IIª-IIae, q. 182 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod labor exterior operatur ad augmentum praemii accidentalis, sed augmentum meriti respectu praemii essentialis consistit principaliter in caritate. Cuius quoddam signum est labor exterior toleratus propter Christum, sed multo expressius eius signum est quod aliquis, praetermissis omnibus quae ad hanc vitam pertinent, soli divinae contemplationi vacare delectetur.
IIª-IIae, q. 182 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod in statu felicitatis futurae homo pervenit ad perfectum, et ideo non relinquitur locus proficiendi per meritum. Si tamen relinqueretur, esset efficacius meritum, propter caritatem maiorem. Sed contemplatio praesentis vitae cum quadam imperfectione est, et adhuc habet quo proficiat. Et ideo non tollit rationem merendi, sed augmentum meriti facit, propter maius exercitium caritatis divinae.
IIª-IIae, q. 182 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod sacrificium spiritualiter Deo offertur cum aliquid ei exhibetur. Inter omnia autem bona hominis Deus maxime acceptat bonum humanae animae, ut hoc sibi in sacrificium offeratur. Offerre autem debet aliquis Deo, primo quidem, animam suam, secundum illud Eccli. XXX, miserere animae tuae placens Deo, secundo autem, animas aliorum, secundum illud Apoc. ult., qui audit, dicat, veni. Quanto autem homo animam suam vel alterius propinquius Deo coniungit, tanto sacrificium est Deo magis acceptum. Unde magis acceptum est Deo quod aliquis animam suam et aliorum applicet contemplationi, quam actioni. Per hoc ergo quod dicitur quod nullum sacrificium est Deo magis acceptum quam zelus animarum, non praefertur meritum vitae activae merito vitae contemplativae, sed ostenditur magis esse meritorium si quis offerat Deo animam suam et aliorum, quam quaecumque alia exteriora dona.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. An sich betrachtet ist das beschauliche Leben verdienstvoller wie das thätige.
a) Das Gegenteil erhellt aus Folgendem: I. „Verdienst“ heißt so mit Rücksicht auf den Lohn. Der Lohn aber gebührt der Arbeit, nach 1. Kor. 3.: „Ein jeder wird den ihm gebührenden Lohn erhalten gemäß seiner Arbeit.“ Dem thätigen Leben nun wird die Arbeit zugeteilt, dem beschaulichen die Ruhe; denn so sagt Gregor (14. in Ezech.): „Jener, der zu Gott bekehrt wird, muß erst in harter Arbeit schwitzen, d. h. die Lia nehmen, damit er dann zum Schauen des Princips aufsteige und da ruhe.“ Also ist das thätige Leben verdienstvoller. II. Das beschauliche Leben ist ein gewisser Anfang der zukünftigen Glückseligkeit. Deshalb bemerkt Augustin zu Joan. ult. (sic eum volo manere): „Das kann offener gesagt werden: Eine vollkommene Thätigkeit folge mir, vorgebildet durch das Beispiel meines Leidens; das Schauen aber, das einmal begonnen, bleibe bis ich komme, zu vollenden durch meine Ankunft.“ Ebenso sagt Gregor: „Das beschauliche Leben fängt hier an, damit es in der Heimat vollendet werde.“ Im Jenseits aber ist kein Zustand des Verdienstes, sondern da erhält man, was man verdient hat. Also hat das beschauliche Leben weniger den Charakter eines verdienstlichen Lebens wie das thätige; sondern es enthält vielmehr bereits den Lohn. III. „Kein Opfer ist Gott mehr angenehm wie der Eifer für das Heil der Seelen,“ sagt Gregor. (12. in Ezech.) Das bedeutet aber das thätige Leben. Auf der anderen Seite heißt es (6. moral. 18.): „Groß sind die Verdienste des thätigen Lebens, hervorragender die des beschaulichen.“
b) Ich antworte: Da die Wurzel des Verdienstes die heilige Liebe ist, hauptsächlich aber die heilige Liebe in der Liebe Gottes besteht und somit es an sich verdienstvoller ist, Gott zu lieben wie den Nächsten, so ist das mehr verdienstvoll, was sich unmittelbarer auf die Liebe Gottes bezieht, wie das, was sich um der Liebe Gottes willen auf die Nächstenliebe richtet. Das beschauliche Leben, „diese heilige Ruhe, aber wird unmittelbar gesucht von der Liebe der (göttlichen) Wahrheit“ (Aug. l. c.), mit der sich am reinsten das Betrachten beschäftigt. Also ist das beschauliche Leben an sich verdienstvoller wie das thätige, das sich (Luk. 10.) mehr „auf den sorgsamen Dienst“ des Nächsten richtet. Dies drückt Gregor mit den Worten aus (3. in Ezech.): „Das beschauliche Leben ist mit Recht hervorragender wie das thätige; denn dieses müht sich ab in den Bedürfnissen des gegenwärtigen Lebens, worin man nämlich dem Nächsten zu Hilfe kommen kann; jenes aber hat bereits einen inneren Vorgeschmack der zukünftigen Ruhe.“ Jedoch kann im einzelnen es manchen geben, der mehr Verdienst hat in den Werken des thätigen Lebens, wie ein anderer in denen des beschaulichen; wie z. B. wenn jemand wegen überfließender Liebe zu Gott, damit Gottes Wille geschehe und Gottes Ehre genügt werde, es duldet, für eine Zeit der süßen Betrachtung sich zu enthalten, wie Paulus sagt (Rom. 9.): „Ich wünschte selber getrennt zu sein von Christo für meine Brüder,“ was Chrysostomus (1. de compunct. 7.) erklärt: „So hatte ihn die Liebe Christi ganz und gar erfüllt, daß er selbst das für ihn Wonnevollste, mit Christo zu sein, verschmähte, weil er dadurch Christo mehr gefalle.“
c) I. Die äußere Arbeit trägt bei zur Vermehrung des zum substantiellen und wesentlichen Lohne von außen her hinzutretenden Lohnes, ist ein praemium accidentale. Die Vermehrung des wesentlichen Lohnes aber besteht in der heiligen Liebe. Von dieser Liebe ist ein gewisses Zeichen die äußere Arbeit, die um Christo willen ertragen wird; ein ausdrücklicheres Zeichen aber ist der Verzicht auf Alles, was zu diesem Leben wünschenswert ist, nur damit man der göttlichen Betrachtung pflegen könne. II. Die Glückseligkeit ist die Vollendung. Da kann also kein Fortschritt mehr sein auf Grund des Verdienstes. Wäre aber ein Verdienen möglich, so würde man wirksamer verdienen, weil die Liebe größer ist. Das beschauliche Leben hier jedoch ist unvollkommen und es kann in demselben noch fortgeschritten werden. Also fällt da nicht das Verdienst fort; sondern es ist um so größer, weil die Übung der göttlichen Liebe da größer ist. III. Unter allem Guten, was man Gott darbringen kann, also unter allen Opfern ist das größte und angenehmste das Darbringen der menschlichen Seele. Zuerst nun muß der Mensch Gott darbringen seine eigene Seele, nach Ekkli. 30.: „Erbarme dich deiner Seele dadurch daß du Gott gefällst.“ Dann soll er darbringen die Seele anderer, nach Apoc. ult. 7.: „Wer es hört, soll sagen: Komme.“ Je inniger also jemand seine oder eines anderen Seele mit Gott verbindet, desto größer und Gott angenehmer ist das Opfer, welches er Gott darbringt; und somit ist es Gott angenehmer, daß der Mensch seine oder eines anderen Seele dem beschaulichen Leben widme als dem thätigen. Wenn demnach gesagt wird, „kein Opfer sei größer und Gott angenehmer wie der heilige Eifer für die Seelen;“ damit wird nicht das thätige Leben vorgezogen dem beschaulichen. Es wird damit viel mehr gezeigt, daß es Gott weit angenehmer sei, wenn ihm jemand seine oder eines anderen Seele darbringe als wenn er andere äußerliche Dinge opfert.