Edition
Hide
Summa theologiae
Articulus 4
IIIª q. 31 a. 4 arg. 1
Ad quartum sic proceditur. Videtur quod materia corporis Christi non debuit esse assumpta de femina. Sexus enim masculinus est nobilior quam sexus femininus. Sed maxime decuit ut Christus assumeret id quod est perfectum in humana natura. Ergo non videtur quod debuerit de femina carnem assumere, sed magis de viro, sicut Heva de costa viri formata est.
IIIª q. 31 a. 4 arg. 2
Praeterea, quicumque ex femina concipitur, utero feminae includitur. Sed Deo, qui caelum et terram implet, ut dicitur Ierem. XXIII, non competit ut parvo feminae utero includatur. Ergo videtur quod non debuit concipi de femina.
IIIª q. 31 a. 4 arg. 3
Praeterea, illi qui concipiuntur ex femina, quandam immunditiam patiuntur, ut dicitur Iob XXV, nunquid iustificari potest homo comparatus Deo? Aut apparere mundus natus de muliere? Sed in Christo nulla immunditia esse debuit, ipse enim est Dei sapientia, de qua dicitur, Sap. VII, quod nihil inquinatum in illam incurrit. Ergo non videtur quod debuerit carnem assumpsisse de femina.
IIIª q. 31 a. 4 s. c.
Sed contra est quod dicitur Galat. IV, misit Deus filium suum factum ex muliere.
IIIª q. 31 a. 4 co.
Respondeo dicendum quod, licet filius Dei carnem humanam assumere potuerit de quacumque materia voluisset, convenientissimum tamen fuit ut de femina carnem acciperet. Primo quidem, quia per hoc tota humana natura nobilitata est. Unde Augustinus dicit, in libro octogintatrium quaest., hominis liberatio in utroque sexu debuit apparere. Ergo, quia virum oportebat suscipere, qui sexus honorabilior est, conveniens erat ut feminei sexus liberatio hinc appareret quia ille vir de femina natus est. Secundo, quia per hoc veritas incarnationis adstruitur. Unde Ambrosius dicit, in libro de incarnatione, multa secundum naturam invenies, et ultra naturam. Secundum conditionem etenim naturae in utero, feminei scilicet corporis, fuit; sed supra conditionem virgo concepit, virgo generavit, ut crederes quia Deus erat qui innovabat naturam; et homo erat, qui secundum naturam nascebatur ex homine. Et Augustinus dicit, in epistola ad Volusianum, si omnipotens Deus hominem, ubicumque formatum, non ex materno utero crearet, sed repentinum inferret aspectibus, nonne opinionem confirmaret erroris; nec hominem verum suscepisse ullo modo crederetur; et, dum omnia mirabiliter facit, auferret quod misericorditer fecit? Nunc vero ita inter Deum et hominem mediator apparuit ut, in unitate personae copulans utramque naturam, et solita sublimaret insolitis, et insolita solitis temperaret. Tertio, quia per hunc modum completur omnis diversitas generationis humanae. Nam primus homo productus est ex limo terrae sine viro et femina; Heva vero producta est ex viro sine femina; ceteri vero homines producuntur ex viro et femina. Unde hoc quartum quasi Christo proprium relinquebatur, ut produceretur ex femina sine viro.
IIIª q. 31 a. 4 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod sexus masculinus est nobilior quam femineus, ideo humanam naturam in masculino sexu assumpsit. Ne tamen sexus femininus contemneretur, congruum fuit ut carnem assumeret de femina. Unde Augustinus dicit, in libro de agone Christiano, nolite vos ipsos contemnere, viri, filius Dei virum suscepit. Nolite vos ipsas contemnere, feminae, filius Dei natus est ex femina.
IIIª q. 31 a. 4 ad 2
Ad secundum dicendum quod, sicut Augustinus dicit, XXIII libro contra Faustum, qui hac obiectione utebatur, non plane, inquit, Catholica fides, quae Christum, Dei filium, natum secundum carnem credit ex virgine ullo modo eundem Dei filium sic in utero mulieris includit quasi extra non sit, quasi caeli et terrae administrationem deseruerit, quasi a patre recesserit. Sed vos, Manichaei, corde illo quo nihil potestis nisi corporalia phantasmata cogitare, ista omnino non capitis. Ut enim dicit in epistola ad Volusianum, hominum iste sensus est nihil nisi corpora valentium cogitare, quorum nullum potest esse ubique totum, quoniam per innumerabiles partes aliud alibi habeat necesse est. Longe aliud est natura animae quam corporis. Quanto magis Dei, qui creator est animae et corporis. Novit ubique totus esse, et nullo contineri loco; novit venire, non recedendo ubi erat; novit abire, non deserendo quo venerat.
IIIª q. 31 a. 4 ad 3
Ad tertium dicendum quod in conceptione viri ex femina non est aliquid immundum inquantum est opus Dei, unde dicitur Act. X, quod Deus creavit, tu ne commune dixeris, idest immundum. Est tamen aliqua ibi immunditia ex peccato proveniens, prout cum libidine aliquis concipitur ex commixtione maris et feminae. Quod tamen in Christo non fuit, ut supra ostensum est. Si tamen aliqua ibi esset immunditia, ex ea non inquinaretur Dei verbum, quod nullo modo est mutabile. Unde Augustinus dicit, in libro contra quinque haereses, dicit Deus, creator hominis, quid est quod te permovet in mea nativitate? Non sum libidinis conceptus cupiditate. Ego matrem de qua nascerer, feci. Si solis radius cloacarum sordes siccare novit, eis inquinari non novit multo magis splendor lucis aeternae quocumque radiaverit mundare potest, ipse pollui non potest.
Translation
Hide
Summe der Theologie
Vierter Artikel. Christo geziemte es, von einem Weibe geboren zu werden.
a) Dem steht entgegen: I. Das männliche Geschlecht steht höher wie das weibliche. Christo aber geziemte es, daß Er das Vollkommenere annehme in der menschlichen Natur. Also geziemte es sich für Ihn, vielmehr von einem Manne Fleisch anzunehmen. II. Wer aus einer Jungfrau geboren wird, muß im Mutterleibe eingeschlossen werden. Dies ziemte sich aber nicht für jenen, der Erde und Himmel einschließt und zusammenhält (Jerem. 25.). III. Wer vom Weibe empfangen ist, wird dadurch gewissermaßen unrein, nach Job 25, 4.: „Kann der Mensch gerechtfertigt werden mit Gott verglichen, oder kann rein erscheinen, der vom Weibe geboren ist.“ Christus aber durfte in keiner Weise Unreinheit an sich haben, da Er die Weisheit Gottes ist, von der geschrieben steht (Sap. 7.): „Nichts Unreines wird in sie eintreten.“ Auf der anderen Seite heißt es Gal. 4.: „Gott sandte seinen Sohn, der gebildet wurde aus dem Weibe.“
b) Ich antworte; der Sohn Gottes konnte zwar Fleisch annehmen aus welchem Stoffe auch immer; es war jedoch äußerst zukömmlich, daß Er von einem Weibe Fleisch annahm. Denn 1. ist dadurch die ganze menschliche Natur geadelt worden; wonach Augustin sagt (83 Qq. 11.): „Des Menschen Befreiung sollte im männlichen und weiblichen Geschlechte erscheinen; weil also Christus ein Mann sein mußte, was das höherstehende Geschlecht ist, war es zukömmlich, daß dieser Mann von einem Weibe geboren wurde, damit so die Befreiung des weiblichen Geschlechtes erscheine;“ — 2. wurde dadurch die Wahrhaftigkeit der Menschwerdung offenbar; wonach Ambrosius schreibt (de incarn. 5.): „Vieles wirst du in Christo finden gemäß der Natur und Vieles in Ihm über die Natur; gemäß der Natur war Er im Mutterleibe und über die Natur hinaus hat eine Jungfrau empfangen und geboren; so sollst du glauben, daß Er Gott sei, der die Natur erneuerte und daß Er Mensch war, der gemäß der Natur geboren wurde aus dem Weibe.“ Und Augustin (ad Volusian. ep. 137.): „Wenn der allmächtige Gott einen Menschen wo auch immer formen und nicht aus dem Mutterleibe heraus schaffen wollte; wenn Er nun einen solchen Menschenplötzlich den Blicken der Menschen vorstellte, würde Er nicht die Gelegenheit des Irrtums festigen, es sei dies kein wahrer Mensch, den das Wort angenommen hätte? Würde Er nicht, der da Alles wunderbarerweise macht, zerstören was Er aus Barmherzigkeit gethan? Jetzt aber ist so der Mittler zwischen Gott und den Menschen sichtbar geworden, daß Er beide Naturen in der einen Person einigend das Gewöhnliche erhob durch das Ungewohnte und das Ungewohnte milderte durch das Gewöhnliche!“ Endlich wird dadurch 3. alle Verschiedenheit im menschlichen Entstehen erschöpft. Denn der erste Mensch ward aus Erde ohne Mann und Frau; Eva ward aus dem Manne ohne die Frau; die anderen entstehen aus der Verbindung von Mann und Frau; Christus vom Weibe allein ohne Mann.
c) I. Weil das männliche Geschlecht höher steht, wollte Christus selber Mann sein. Damit jedoch das weibliche Geschlecht nicht verachtet würde, wollte Er aus dem Weibe Fleisch annehmen. Deshalb sagt Augustin (de agone christ. 11.): „Verachtet euch selber nicht, Männer: der Sohn Gottes hat einen Mann angenommen; — verachtet euch nicht, Frauen: der Sohn Gottes ward aus einem Weibe geboren.“ II. Darauf antwortet Augustin (23. cont. Faust. c. 10): „Gewiß nicht hält der katholische Glaube, welcher bestimmt, Christus, der Sohn Gottes, sei aus einer Jungfrau geboren, gewiß nicht hält derselbe fest, daß irgendwie der Sohn Gottes so im Mutterleibe der Jungfrau eingeschlossen worden sei, als ob Er die Regierung des All verlassen, als ob Er vom Vater sich entfernt habe. Ihr aber, Manichäer, ihr faßt dies nicht mit euerem Herzen, das nur körperliche Phantasiegebilde denken kann.“ Und ad Volus. ep. 137.: „Sache jener Menschen, welche nichts als Körperliches sich vorstellen können, ist es, einen solchen Sinn unterzulegen. Von Körperlichem kann also nichts an allen Orten ganz sein, weil es notwendig einen Teil da hat und einen Teil dort. Durchaus anders ist schon die Natur der Seele wie des Körpers. Wie wird also um so mehr die Natur Gottes davon verschieden sein, welcher der Schöpfer ist des Leibes und der Seele, der da weiß, ganz überall zu sein und von keinem Orte eingeschlossen zu werden. Er weiß zu kommen und geht nicht von da fort, wo Er war. Er weiß sich zu entfernen und verläßt nicht das, von wo Er kommt.“ III. In der Empfängnis aus dem Weibe, soweit sie Gottes unmittelbares Werk ist, besteht nichts Unreines, weshalb ja Act. 10. es heißt: „Was Gott geschaffen, das nenne du nicht unrein.“ Nur wenn jemand empfangen wird auf Grund der Begierde, deren Ungeregeltheit von der Sünde kommt, aus geschlechtlichem Zusammenleben also; da ist Unreinheit. Bestände aber da auch etwaige Unreinheit, so würde dadurch nicht befleckt werden das Wort Gottes, was ganz und gar unveränderlich ist. Deshalb sagt Augustin (5. de haeres. 5.): „Es sagt Gott der Schöpfer des Menschen, der Sohn des Menschen: Woran stößt du dich doch an meiner Geburt? Ich bin nicht empfangen auf Grund des Verlangens der Begierde; ich habe gemacht die Mutter, aus der ich geboren wurde. Wenn der Sonnenstrahl den Schmutz verdorren kann, beschmutzt werden nicht kann; um wie viel mehr kann der Glanz des ewigen Lichtes, wohin auch immer er dringt, rein machen, aber nicht verunreinigt werden.“