• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 4

IIIª q. 48 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod passio Christi non fuerit operata nostram salutem per modum redemptionis. Nullus enim emit vel redimit quod suum esse non desiit. Sed homines nunquam desierunt esse Dei, secundum illud Psalmi, domini est terra et plenitudo eius, orbis terrarum et universi qui habitant in eo. Ergo videtur quod Christus non redemerit nos sua passione.

IIIª q. 48 a. 4 arg. 2

Praeterea, sicut Augustinus dicit, XIII de Trin., Diabolus a Christo iustitia superandus fuit. Sed hoc exigit iustitia, ut ille qui invasit dolose rem alienam, debeat privari, quia fraus et dolus nemini debet patrocinari, ut etiam iura humana dicunt. Cum ergo Diabolus creaturam Dei, scilicet hominem, dolose deceperit et sibi subiugaverit, videtur quod non debuit homo per modum redemptionis ab eius eripi potestate.

IIIª q. 48 a. 4 arg. 3

Praeterea, quicumque emit aut redimit aliquid, pretium solvit ei qui possidebat. Sed Christus non solvit sanguinem suum, qui dicitur esse pretium redemptionis nostrae, Diabolo, qui nos captivos tenebat. Non ergo Christus sua passione nos redemit.

IIIª q. 48 a. 4 s. c.

Sed contra est quod dicitur I Pet. I, non corruptibilibus auro vel argento redempti estis de vana vestra conversatione paternae traditionis, sed pretioso sanguine, quasi agni immaculati et incontaminati, Christi. Et Galat. III dicitur, Christus nos redemit de maledicto legis, factus pro nobis maledictum. Dicitur autem pro nobis factus maledictum, inquantum pro nobis passus est in ligno, ut supra dictum est. Ergo per passionem suam nos redemit.

IIIª q. 48 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod per peccatum dupliciter homo obligatus erat. Primo quidem, servitute peccati, quia qui facit peccatum, servus est peccati, ut dicitur Ioan. VIII; et II Pet. II, a quo quis superatus est, huic et servus addictus est. Quia igitur Diabolus hominem superaverat inducendo eum ad peccatum, homo servituti Diaboli addictus erat. Secundo, quantum ad reatum poenae, quo homo erat obligatus secundum Dei iustitiam. Et haec est servitus quaedam, ad servitutem enim pertinet quod aliquis patiatur quod non vult, cum liberi hominis sit uti seipso ut vult. Igitur, quia passio Christi fuit sufficiens et superabundans satisfactio pro peccato et reatu generis humani, eius passio fuit quasi quoddam pretium, per quod liberati sumus ab utraque obligatione. Nam ipsa satisfactio qua quis satisfacit sive pro se sive pro alio, pretium quoddam dicitur quo se redimit a peccato et poena, secundum illud Dan. IV, peccata tua eleemosynis redime. Christus autem satisfecit, non quidem pecuniam dando aut aliquid huiusmodi, sed dando id quod fuit maximum, seipsum, pro nobis. Et ideo passio Christi dicitur esse nostra redemptio.

IIIª q. 48 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod homo dicitur esse Dei dupliciter. Uno modo, inquantum subiicitur potestati eius. Et hoc modo nunquam homo desiit Dei esse, secundum illud Dan. IV, dominatur excelsus in regno hominum, et cuicumque voluerit, dabit illud. Alio modo, per unionem caritatis ad eum, secundum quod dicitur Rom. VIII, si quis spiritum Christi non habet, hic non est eius. Primo igitur modo, nunquam homo desiit esse Dei. Secundo modo, desiit esse Dei per peccatum. Et ideo, inquantum fuit a peccato liberatus, Christo passo satisfaciente, dicitur per passionem Christi esse redemptus.

IIIª q. 48 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod homo peccando obligatus erat et Deo et Diabolo. Quantum enim ad culpam, Deum offenderat, et Diabolo se subdiderat, ei consentiens. Unde ratione culpae non erat factus servus Dei, sed potius, a Dei servitute recedens, Diaboli servitutem incurrerat, Deo iuste hoc permittente propter offensam in se commissam. Sed quantum ad poenam, principaliter homo erat Deo obligatus, sicut summo iudici, Diabolo autem tanquam tortori, secundum illud Matth. V, ne forte tradat te adversarius tuus iudici, et iudex tradat te ministro, idest Angelo poenarum crudeli, ut Chrysostomus dicit. Quamvis igitur Diabolus iniuste, quantum in ipso erat, hominem, sua fraude deceptum, sub servitute teneret, et quantum ad culpam et quantum ad poenam, iustum tamen erat hoc hominem pati, Deo hoc permittente quantum ad culpam, et ordinante quantum ad poenam. Et ideo per respectum ad Deum iustitia exigebat quod homo redimeretur, non autem per respectum ad Diabolum.

IIIª q. 48 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod, quia redemptio requirebatur ad hominis liberationem per respectum ad Deum, non autem per respectum ad Diabolum; non erat pretium solvendum Diabolo, sed Deo. Et ideo Christus sanguinem suum, qui est pretium nostrae redemptionis, non dicitur obtulisse Diabolo, sed Deo.

Translation Hide
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Das Leiden Christi hat unser Heil gewirkt in der Weise der Erlösung.

a) Dem steht Folgendes entgegen: I. Niemand löst los, was immer sein gewesen ist. Die Menschen
gehörten aber immer Gott zu, nach Ps. 23.: „Gott gehört die Erde und
ihre Fülle; der Erdkreis und die auf ihm wohnen.“ II. Augustin (13. de Trin. 13.) sagt: „Der Teufel war kraft der
Gerechtigkeit von Christo zu überwinden.“ Das aber ist Gerechtigkeit, daß,
wer durch List und Betrug eine Sache in Besitz genommen hat, dieser beraubt werden muß; denn „List und Trug darf niemandem helfen“, sagen
die menschlichen Gesetze. Da nun der Teufel mit List und Betrug den
Menschen in Besitz genommen hatte, so durfte der Mensch nicht losgelöst
werden. III. Wer kauft oder loskauft, giebt einen Preis dem, der die Sache besaß. Christus aber hat sein Blut als Preis der Erlösung nicht dem Teufel gegeben, dessen gefangene wir waren. Also hat Er uns nicht erlöst. Auf der anderen Seite heißt es 1. Petr. 1.: „Nicht mit vergänglichen Kostbarleiten in Gold oder Silber seid ihr erlöst worden von euerem fleischlichen Leben, wie ein solches euch von den Vätern her überliefert worden, sondern durch das kostbare Blut des unbefleckten und reinsten Lammes Jesus Christus.“ Und Gal. 3.: „Christus hat uns erlöst vom Fluche des Gesetzes, da Er selber Fluch geworden ist für uns.“ Fluch für uns aber ist Christus geworden, weil Er am Holze gelitten hat. Also hat uns Christus am Kreuze erlöst.

b) Ich antworte; durch die Sünde sei der Mensch verpflichtet gewesen:
1. Kraft der Knechtschaft der Sünde; denn „wer Sünde thut, ist Knecht
der Sünde“ (Joh. 8. und 2. Petr. 2.): „Von wem jemand besiegt worden,
dessen Knecht ist er;“ soweit also der Teufel den Menschen überwunden
hatte, indem er ihn zur Sünde anleitete, ward der Mensch ein Knecht des
Teufels; — 2. kraft der Strafe, die der Mensch vor Gottes Gerechtigkeit verdient hatte; und auch dies gehört zur Knechtschaft, daß jemand leidet,
was er nicht will, da es Sache eines freien Menschen ist, sich seiner selbst
zu bedienen soweit er will. Weil also das Leiden Christi eine überreiche Genugthuung war für die Schuld und für die Strafe des Menschengeschlechts; deshalb war esgewissermaßen ein Preis, durch den wir losgelöst worden sind von der beiderseitigen Verpflichtung. Denn die Genugthuung selber, womit jemand für sich oder für einen anderen genugthut, wird wie ein Preis genannt, durch den er sich oder den anderen loslöst von Schuld und Strafe. Daher heißt es Dan. 4.: „Deine Sünden löse los durch Almosen.“ Christus aber gab kein Geld oder Derartiges für uns; sondern Er gab das Kostbarste: Sich selbst.

c) I. Der Mensch gehört Gott an: Durch die Macht, nach Dan. 4.: „Es herrscht Gott über die Menschen; und Er giebt die Herrschaft wem Er will;“ — 2. durch die heilige Liebe, nach Röm. 8.: „Wer den Geist Christi nicht hat, der gehört nicht Ihm zu.“ In der ersten Weise gehört der Mensch immer Gott zu; in der letzten Weise hört dies auf durch die Sünde. Insoweit also der Mensch von der Sünde befreit ward, hat Christus für ihn genuggethan und ihn erlöst. II. Der Mensch war dem Teufel verpflichtet auf Grund der Schuld;
denn freiwillig hatte er sich ihm unterworfen und sich von Gottes Herrschaft
entfernt. Gott war der Mensch verpflichtet auf Grund der Strafe wie
dem höchsten Richter; dem Teufel aber als dem Quäler oder Henker, nach
Matth. 5.: „Damit nicht dein Gegner dich dem Richter übergebe und der
Richter dem Henker.“ Obgleich also der Teufel mit Unrecht den Menschen
gefangen hielt, soweit es auf ihn, den Teufel, allein ankommt, da er den
Menschen betrogen hat, sowohl mit Rücksicht auf die Schuld wie auf die
Strafe; so war es doch gerechterweise, daß der Mensch dies (die Knechtschaft) litt, indem Gott es erlaubte mit Rücksicht auf die Schuld und es
anordnete mit Rücksicht auf die Strafe. Also nicht mit Rücksicht auf den
Teufel, sondern mit Rücksicht auf Gott forderte die Gerechtigkeit einen Lösepreis für den Menschen. III. Der Lösepreis war nicht dem Teufel zu bezahlen, sondern Gott.
Und deshalb wird gesagt, Christus habe sein Blut nicht dargebracht dem
Teufel, sondern Gott.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy