• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 7

IIIª q. 60 a. 7 arg. 1

Ad septimum sic proceditur. Videtur quod non requirantur determinata verba in sacramentis. Ut enim philosophus dicit, voces non sunt eaedem apud omnes. Sed salus, quae per sacramentum quaeritur, est eadem apud omnes. Ergo non requiruntur aliqua determinata verba in sacramentis.

IIIª q. 60 a. 7 arg. 2

Praeterea, verba requiruntur in sacramentis inquantum sunt principaliter significativa, sicut supra dictum est. Sed contingit per diversa verba idem significari. Ergo non requiruntur determinata verba in sacramentis.

IIIª q. 60 a. 7 arg. 3

Praeterea, corruptio cuiuslibet rei variat eius speciem. Sed quidam corrupte verba proferunt, nec tamen propter hoc impediri creditur sacramentorum effectus, alioquin illiterati et balbi qui sacramenta conferunt, frequenter defectum in sacramentis inducerent. Ergo videtur quod non requirantur in sacramentis determinata verba.

IIIª q. 60 a. 7 s. c.

Sed contra est quod dominus determinata verba protulit in consecratione sacramenti Eucharistiae, dicens, Matth. XXVI, hoc est corpus meum. Similiter etiam mandavit discipulis ut sub determinata forma verborum baptizarent, dicens, Matth. ult., euntes, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine patris et filii et spiritus sancti.

IIIª q. 60 a. 7 co.

Respondeo dicendum quod, sicut dictum est, in sacramentis verba se habent per modum formae, res autem sensibiles per modum materiae. In omnibus autem compositis ex materia et forma principium determinationis est ex parte formae, quae est quodammodo finis et terminus materiae. Et ideo principalius requiritur ad esse rei determinata forma quam determinata materia, materia enim determinata quaeritur ut sit proportionata determinatae formae. Cum igitur in sacramentis requirantur determinatae res sensibiles, quae se habent in sacramentis sicut materia, multo magis requiritur in eis determinata forma verborum.

IIIª q. 60 a. 7 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod, sicut Augustinus dicit, super Ioan., verbum operatur in sacramentis, non quia dicitur, idest, non secundum exteriorem sonum vocis, sed quia creditur, secundum sensum verborum qui fide tenetur. Et hic quidem sensus est idem apud omnes, licet non eaedem voces quantum ad sonum. Et ideo, cuiuscumque linguae verbis proferatur talis sensus, perficitur sacramentum.

IIIª q. 60 a. 7 ad 2

Ad secundum dicendum quod, licet in qualibet lingua contingat diversis vocibus idem significari, semper tamen aliqua illarum vocum est qua principalius et communius homines illius linguae utuntur ad hoc significandum. Et talis vox assumi debet in significatione sacramenti. Sicut etiam inter res sensibiles illa assumitur ad significationem sacramenti cuius usus est communior ad actum per quem sacramenti effectus significatur, sicut aqua communius utuntur homines ad ablutionem corporalem, per quam spiritualis ablutio significatur; et ideo aqua assumitur ut materia in Baptismo.

IIIª q. 60 a. 7 ad 3

Ad tertium dicendum quod ille qui corrupte profert verba sacramentalia, si hoc ex industria facit, non videtur intendere facere quod facit Ecclesia, et ita non videtur perfici sacramentum. Si autem hoc faciat ex errore vel lapsu linguae, si sit tanta corruptio quae omnino auferat sensum locutionis, non videtur perfici sacramentum. Et hoc praecipue contingit quando fit corruptio ex parte principii dictionis, puta si, loco eius quod est in nomine patris, dicat, in nomine matris. Si vero non totaliter auferatur sensus locutionis per huiusmodi corruptelam, nihilominus perficitur sacramentum. Et hoc praecipue contingit quando fit corruptio ex parte finis, puta si aliquis dicat patrias et filias. Quamvis enim huiusmodi verba corrupte prolata nihil significent ex virtute impositionis, accipiuntur tamen ut significantia ex accommodatione usus. Et ideo, licet mutetur sonus sensibilis, remanet tamen idem sensus. Quod autem dictum est de differentia corruptionis circa principium vel finem dictionis, rationem habet quia apud nos variatio dictionis ex parte principii mutat significationem, variatio autem ex fine dictionis ut plurimum non mutat significationem. Quae tamen apud Graecos variatur etiam secundum principium dictionis in declinatione verborum. Magis tamen videtur attendenda quantitas corruptionis ex parte dictionis. Quia ex utraque parte potest esse tam parva quod non aufert sensum verborum, et tam magna, quod aufert. Sed unum horum facilius accidit ex parte principii, aliud ex parte finis.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Siebenter Artikel. Bestimmt vorgeschriebene Worte sind bei den Sakramenten erfordert.

a) Dies ist: I. Gegen Aristoteles (1 Periarch.): „Die Worte sind nicht die nämlichen bei allen.“ Das aus den Sakramenten fließende Heil aber ist das nämliche für alle. Also nicht sind bestimmte Worte von vornherein notwendig. II. Gegen die Natur der Worte, da häufig verschiedene Worte ganz das Nämliche bezeichnen. III. Gegen die Gewohnheit mancher, die Worte verkehrt auszusprechen wie die stotternden etc.; und doch meint man nicht, daß dadurch die Wirkung der Sakramente gehindert werde. Auf der anderen Seite hat der Herr bestimmt die Worte für die Eucharistie: „Das ist mein Leib“; und die für die Taufe: „Taufet sie im Namen des Vaters, des Sohnes und des heiligen Geistes.“

b) Ich antworte; in den Sakramenten verhalten sich die Worte wie die das Bezeichnen bestimmende Form, die sichtbaren Elemente wie der bestimmbare Stoff. Da nun die Form in einem Dinge, das aus Stoff und Form zusammengesetzt erscheint, immer der hauptsächlichere Teil ist, und bereits bewiesen ward, dast ein von vornherein bestimmter Stoff für die Sakramente notwendig ist, so gilt dies um so mehr von der Form; dast die Worte nämlich von Gott her eingesetzt sind.

c) I. „Das Wort wirkt in den Sakramenten; nicht weil es (nach dem äußeren Klange) gesprochen, sondern weil es (dem Sinne nach) durch den Glauben aufgefaßt und festgehalten wird“ (Aug. l. c.). Dieser Sinn aber bleibt der nämliche, in welcher Sprache auch immer die Worte äußerlich tönen. II. Es mag wohl sein, daß bei jeder einzelnen Sprache verschiedene Worte Ein und dasselbe ausdrücken; aber immer giebt es Worte in derselben Sprache, die dieses ausdrücklicher und hauptsächlicher bezeichnen. Und ein solches Wort wird bei der Spendung des Sakramentes vorgeschrieben. So ist dies auch bei den sichtbaren Dingen der Fall, daß verschiedene Ein und dasselbe bezeichnen; eines aber drückt dies entschiedener und treffenderaus; wie z. B. das Wasser von den Menschen hauptsächlich und für gewöhnlich zum Abwaschen gebraucht wird und deshalb als Materie für die Taufe dient. III. Wer mit Absicht die sakramentalen Worte verkehrterweise ausspricht; der scheint nicht thun zu wollen, was die Kirche thut, und somit vollendet er nicht das Sakrament. Geschieht es aber aus Irrtum oder infolge eines Zungenfehlers, so wird gleicherweise das Sakrament dann nicht hergestellt, wenn das Verkehrte so weit geht, daß es vollständig den Sinn der Worte hinwegnimmt; wie z. B. wenn man sagen würde: „Im Namen des Gevatters“, anstatt „im Namen des Vaters“. Wird aber der Sinn nicht ganz fortgenommen, so wird das Sakrament hergestellt; zumal wenn die verkehrte Aussprache mehr am Ende wie am Anfange der Formel kommt, so daß der Sinn schon einigermaßen feststeht; wie wenn man sagte: „Im Namen des Vaters und des Todes und des heiligen Geistes“. Denn solche Worte bezeichnen allerdings nichts kraft der Aussprache; aber sie werden genommen wie bezeichnend infolge der Gewohnheit, so daß doch immer der Sinn derselbe bleibt. Was nun vom Anfange und vom Ende der Formel gesagt wurde, das hat gemäß der Anlage der Sprache mehr Wert im Lateinischen wie im Griechischen, wo der Sinn des Satzes in höherem Grade vom Ende abhängt. Im allgemeinen muß man Rücksicht nehmen auf den Umfang oder die Zahl der verkehrt ausgesprochenen Worte, nämlich wie der Sinn davon berührt wird.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité