• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 4

Iª q. 66 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod tempus non sit concreatum materiae informi. Dicit enim Augustinus, XII Confess., ad Deum loquens, duo reperio quae fecisti carentia temporibus, scilicet materiam primam corporalem, et naturam angelicam. Non ergo tempus est concreatum materiae informi.

Iª q. 66 a. 4 arg. 2

Praeterea, tempus dividitur per diem et noctem. Sed a principio nec nox nec dies erat, sed postmodum, cum divisit Deus lucem a tenebris. Ergo a principio non erat tempus.

Iª q. 66 a. 4 arg. 3

Praeterea, tempus est numerus motus firmamenti, quod legitur factum secundo die. Ergo non a principio erat tempus.

Iª q. 66 a. 4 arg. 4

Praeterea, motus est prior tempore. Magis igitur deberet numerari inter primo creata motus, quam tempus.

Iª q. 66 a. 4 arg. 5

Praeterea, sicut tempus est mensura extrinseca, ita et locus. Non ergo magis debet computari inter primo creata tempus, quam locus.

Iª q. 66 a. 4 s. c.

Sed contra est quod Augustinus dicit, super Gen. ad Litt., quod spiritualis et corporalis creatura est creata in principio temporis.

Iª q. 66 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod communiter dicitur quatuor esse primo creata, scilicet naturam angelicam, caelum Empyreum, materiam corporalem informem, et tempus. Sed attendendum est quod hoc dictum non procedit secundum Augustini opinionem. Augustinus enim ponit duo primo creata, scilicet naturam angelicam et materiam corporalem, nulla mentione facta de caelo Empyreo. Haec autem duo, scilicet natura angelica et materia informis, praecedunt formationem non duratione, sed natura. Et sicut natura praecedunt formationem, ita etiam et motum et tempus. Unde tempus non potest eis connumerari. Procedit autem praedicta connumeratio secundum opinionem aliorum sanctorum, ponentium quod informitas materiae duratione praecessit formationem, et tunc pro illa duratione necesse est ponere tempus aliquod; aliter enim mensura durationis accipi non posset.

Iª q. 66 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod Augustinus hoc dicit ea ratione qua natura angelica et materia informis praecedunt origine, seu natura, tempus.

Iª q. 66 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod sicut, secundum alios sanctos, materia erat quodammodo informis, et postea fuit formata; ita tempus quodammodo fuit informe, et postmodum formatum, et distinctum per diem et noctem.

Iª q. 66 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod, si motus firmamenti non statim a principio incoepit, tunc tempus quod praecessit, non erat numerus motus firmamenti, sed cuiuscumque primi motus. Accidit enim tempori quod sit numerus motus firmamenti, inquantum hic motus est primus motuum, si autem esset alius motus primus, illius motus esset tempus mensura, quia omnia mensurantur primo sui generis. Oportet autem dicere statim a principio fuisse aliquem motum, ad minus secundum successionem conceptionum et affectionum in mente angelica. Motum autem non est intelligere sine tempore, cum nihil aliud sit tempus quam numerus prioris et posterioris in motu.

Iª q. 66 a. 4 ad 4

Ad quartum dicendum quod inter primo creata computantur ea quae habent generalem habitudinem ad res. Et ideo computari debuit tempus, quod habet rationem communis mensurae, non autem motus, qui comparatur solum ad subiectum mobile.

Iª q. 66 a. 4 ad 5

Ad quintum dicendum quod locus intelligitur in caelo Empyreo omnia continente. Et quia locus est de permanentibus, concreatus est totus simul. Tempus autem, quod non est permanens, concreatum est in suo principio, sicut etiam modo nihil est accipere in actu de tempore nisi nunc.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Die Zeit ist mitgeschaffen mit dem formlosen Stoffe.

a) Dies scheint zu sein: I. Gegen Augustin (12. Conf. 12.): „Zwei Dinge finde ich, die du gemacht hast und die der Zeit entbehren: den körperlichen Urstoff und die Engelnatur.“ II. Die Zeit hat Tag und Nacht. Im Anfange aber war weder Tag noch Nacht; sondern erst nachdem Gott das Licht von der Finsternis geschieden hatte. III. Die Zeit ist die Zahl der Bewegung des Firmamentes; dieses ist aber erst am zweiten Tage gemacht worden. IV. Die Bewegung ist früher als die Zeit. Sie vielmehr muß also unter den erstgeschaffenen Dingen aufgezählt werden wie die Zeit. V. Zeit und Ort ist ein außen bestehendes Maß. Also gehört auch der Ort unter das Erstgeschaffene. Auf der anderen Seite sagt Augustin: „Alle Kreatur ist geschaffen im Beginne der Zeit.“

b) Ich antworte, allgemeinhin werden vier Dinge als erstgeschaffene bezeichnet: Die Engelnatur, der Feuerhimmel, der formlose Stoff und die Zeit. Doch ist diese Aufzählung nicht nach Augustin, der 1. keinen Feuer-himmel kennt; und 2. annimmt, die Engelnatur und der formlose Stoff gingen der Formung voran; nicht zwar der Zeit, sondern nur der Natur nach; und so gehen beide der Natur nach auch der Zeit und der Bewegung voran. Die Aufzählung entspricht vielmehr der Annahme der anderen Heiligen, gemäß welcher der Dauer nach der formlose Stoff der Formierung voranging; und so muß denn für diese Dauer eine Zeit angenommen werden, sonst gäbe es für selbe kein Maß.

c) I. Augustin meint, die Engelnatur und der formlose Stoff gehen der Zeit ihrer Natur nach voraus; nicht zeitlicherweise. II. Wie der Stoff vorher formlos war und erst nachher geformt, so war auch gemäß diesen Heiligen die Zeit vorher formlos und wurde erst später zu Tag und Nacht. III. War die Bewegung des Firmamentes nicht gleich von Beginn, so war die vorhergehende Zeit die Zahl einer beliebigen ersten Bewegung. Von Anfang an mußte aber eine Bewegung sein, mindestens gemäß der Aufeinanderfolge in den Auffassungen und Neigungen des Engelgeistes. Ohne Zeit aber ist eine Bewegung nicht verständlich, da die Zeit eben das Vor und Nach in der Bewegung mißt. IV. Die Zeit hat eine allgemeine Beziehung zu den Dingen, denn sie ist für alle das Maß; die Bewegung hat nur Beziehung zum beweglichen Subjekt. Deshalb gehört letztere nicht in das Erstgeschaffene. V. Der Ort ist geschaffen mit dem Feuerhimmel, der alles zusammenhält. Und zwar ist der ganze Ort zugleich geschaffen worden; denn mit dem Orte ist Dauer verbunden. Die Zeit aber fließt und hat keine Dauer. Deshalb ist sie im Anfange geschaffen worden; wie wir auch jetzt von der Zeit nichts auffassen können, wie das Nun des Augenblicks.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité