Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Erster Artikel. Der Gegenstand der Furcht ist das Böse.
a) Dagegen sagt: I. Augustin (83 Qq. 33.): „Wir fürchten nichts außer damit wir das, was wir lieben, nicht verlieren, wenn wir es besitzen; oder daß wir es nicht erreichen, wenn wir dasselbe erhoffen.“ Was wir aber lieben, ist etwas Gutes. Also der Gegenstand der Furcht ist etwas Gutes. II. Aristoteles (2 Rhet. 5.): „Die Macht und der Vorrang vor anderen ist etwas Furchtbares.“ Macht und Vorrang aber ist etwas Gutes. III. In Gott kann kein Übel sein. Es steht aber geschrieben: „Fürchtet Gott, ihr, seine Heiligen.“ Ps. 33. Auf der anderen Seite sagt Damascenus (2. de orth. fide 12.): „Der Gegenstand der Furcht ist das zukünftige Übel.“
b) Ich antworte, die Furcht sei eine gewisse Bewegung im begehrenden Teile. Dem begehrenden Teile aber gehört es zu, etwas zu verfolgen oder es zu fliehen. (6 Ethic. 2.) Das Verfolgen oder Erstreben richtet sich auf das Gute, das Fliehen auf das Übel. Wo also eine Bewegung ist, die nach etwas hin geht oder etwas verfolgt; — da ist das Gute der Gegenstand. Wo eine Bewegung ist, die flieht; — da liegt ein Übel vor. Da nun Furcht ein Fliehen einschließt, so ist ihr Gegenstand etwas Übles. Die Beziehung zum Guten aber stützt sich bei der Furcht auf die Beziehung zum Übel: einmal, weil etwas aus dem Grunde ein Übel ist, daß es desGuten ermangelt. Wer also flieht vor dem Übel, weil es Übel ist, der flieht, weil dieses Übel des Guten beraubt, was die Liebe erstrebt; und so sagt Augustin: „Keine andere Ursache besteht für die Furcht als daß nicht das geliebte Gut verloren werde“. Dann, weil etwas an sich Gutes die Ursache des Übels sein kann, insoweit es mit seiner Kraft dem geliebten Gute zu schaden vermag; und danach richtet sich die Hoffnung auf das gehoffte Gut und auf den, durch dessen Beistand sie dasselbe erreichen kann; und so richtet sich die Furcht auf das Übel und ebenso auf das Gute, durch dessen Kraft das Übel zugefügt werden kann. Und so wird Gott vom Menschen gefürchtet, weil er Strafe zu verhängen vermag. So auch wird die Macht eines Menschen gefürchtet, zumal wenn sie eine belästigende oder eine ungerechte ist; denn sie kann sogleich schaden. Ähnlich fürchtet man, über einem anderen zu sein d. h. auf einen sich zu verlassen, so daß nämlich es in dessen Gewalt steht, uns zu schaden; wie jener, welcher ein Verbrechen mit weiß, gefürchtet wird, damit er es nicht offenbare.
c) Damit ist den Einwürfen genügt.
Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 1
Iª-IIae q. 42 a. 1 arg. 1
Ad primum sic proceditur. Videtur quod bonum sit obiectum timoris. Dicit enim Augustinus, in libro octoginta trium quaest., quod nihil timemus, nisi ne id quod amamus, aut adeptum amittamus, aut non adipiscamur speratum. Sed id quod amamus est bonum. Ergo timor respicit bonum sicut proprium obiectum.
Iª-IIae q. 42 a. 1 arg. 2
Praeterea, philosophus dicit, in II Rhetoric., quod potestas, et super alium ipsum esse, est terribile. Sed huiusmodi est quoddam bonum. Ergo bonum est obiectum timoris.
Iª-IIae q. 42 a. 1 arg. 3
Praeterea, in Deo nihil malum esse potest. Sed mandatur nobis ut Deum timeamus; secundum illud Psalmi XXXIII, timete dominum, omnes sancti eius. Ergo etiam timor est de bono.
Iª-IIae q. 42 a. 1 s. c.
Sed contra est quod Damascenus dicit, in II libro, quod timor est de malo futuro.
Iª-IIae q. 42 a. 1 co.
Respondeo dicendum quod timor est quidam motus appetitivae virtutis. Ad virtutem autem appetitivam pertinet prosecutio et fuga, ut dicitur in VI Ethic. Est autem prosecutio boni. Fuga autem mali. Unde quicumque motus appetitivae virtutis importat prosecutionem, habet aliquod bonum pro obiecto, quicumque autem importat fugam, habet malum pro obiecto. Unde, cum timor fugam quandam importet, primo et per se respicit malum sicut proprium obiectum. Potest autem respicere etiam bonum, secundum quod habet habitudinem ad malum. Quod quidem potest esse dupliciter. Uno quidem modo, inquantum per malum privatur bonum. Ex hoc autem ipso est aliquid malum, quod est privativum boni. Unde, cum fugiatur malum quia malum est, sequitur ut fugiatur quia privat bonum quod quis amando prosequitur. Et secundum hoc dicit Augustinus quod nulla est causa timendi, nisi ne amittatur bonum amatum. Alio modo comparatur bonum ad malum, ut causa ipsius, inquantum scilicet aliquod bonum sua virtute potest inducere aliquod nocumentum in bono amato. Et ideo, sicut spes, ut supra dictum est, ad duo respicit, scilicet ad bonum in quod tendit, et ad id per quod sperat se bonum concupitum adipisci; ita etiam timor ad duo respicit, scilicet ad malum quod refugit, et ad illud bonum quod sua virtute potest infligere malum. Et per hunc modum Deus timetur ab homine, inquantum potest infligere poenam, vel spiritualem vel corporalem. Per hunc etiam modum timetur potestas alicuius hominis, maxime quando est laesa, vel quando est iniusta, quia sic in promptu habet nocumentum inferre. Ita etiam timetur super alium esse, idest inniti alii, ut scilicet in eius potestate sic constitutum nobis nocumentum inferre, sicut ille qui est conscius criminis, timetur, ne crimen revelet.
Iª-IIae q. 42 a. 1 ad arg.
Et per hoc patet responsio ad obiecta.