Translation
Hide
Summe der Theologie
Dritter Artikel. Die Erbsünde ist Begierlichkeit.
a) Dementgegen sagt: I. Damascenus (2. de orth. fide 4. et 30.):„Jede Sünde ist gegen die Natur.“ Die Begierlichkeit aber ist gemäß der Natur; denn sie ist die dem natürlichen Vermögen der Begehrkraft eigens zukommende Thätigkeit. Also ist die Begierlichkeit nicht die Erbsünde. II. Paulus spricht von „Leidenschaften der Sünden in uns,“ welche von der Erbsünde herrühren. (Röm. 7.) Viele andere Leidenschaften aber sind in uns außer der Begierlichkeit. III. Durch die Erbsünde werden alle Kräfte der Seele in Unordnung gebracht. Die Vernunft aber ist die höchste unter diesen Kräften. Also ist die Erbsünde vielmehr Unkenntnis wie Begierlichkeit. Auf der anderen Seite sagt Augustin (l Retr. 15.): „Begierlichkeit ist die Schuld der Erbsünde.“
b) Ich antworte, daß jegliches Wesen seine Gattung erhält von seiner Wesensform her. Die Gattung der Erbsünde aber wird genommen aus der Ursache der Erbsünde. Was also bestimmend oder formal ist in der Gattung der Erbsünde, das muß von seiten der Ursache der Erbsünde her betrachtet werden. Für den Gegensatz nun bestehen entgegengesetzte Ursachen. Man muß somit zuerst erwägen die Ursache der Urgerechtigkeit, welche der Ursache der Erbsünde entgegengesetzt sein muß. Die ganze Ordnung nun in der Urgerechtigkeit kam daher, daß der vernünftige Wille des Menschen Gott unterworfen war. Diese Unterwerfung kam in erster Linie und hauptsächlich vom Willen, dessen Sache es ist, alle anderen Vermögen zum Zwecke hin zu bewegen. Von der Abwendung des Willens von Gott also ging aus die Unordnung in allen übrigen Kräften der Seele. So ist demnach der Mangel der Urgerechtigkeit, durch Welche der Wille Gott unterworfen war, das bestimmende, formale Moment in der Erbsünde. Alle übrige Unordnung in den Kräften der Seele verhält sich in der Erbsünde wie das Material- das bestimmbare Moment. Diese Unordnung aber in den anderen Kräften besteht besonders darin, daß sie in ungeregelter Weise sich zum veränderlichen Gute wenden; und diese Unordnung wird mit einem gemeinsamen Namen „Begierlichkeit“ genannt. So ist also das Bestimmbare in der Erbsünde die Begierlichkeit; das Formale, Bestimmende der Mangel der Urgerechtigkeit.
c) I. Begehren ist dem Menschen natürlich, insoweit der sinnliche Teil von der Vernunft her seine Richtschnur erhält, überschreitet die Begierde diese Richtschnur, so ist sie gegen die Natur. II. Die Leidenschaften der Abwehrkraft werden zurückgeführt auf die der Begehrkraft und unter letzteren bewegt die Begierde am heftigsten; also werden in dieser gleichsam alle anderen eingeschlossen. III. Im Bereiche des Guten hat die Vernunft die erste Stelle; im Bereiche des Bösen ist der niedere Teil der leitende, der die Vernunft verfinstert und nach sich zieht. Deshalb ist die Erbsünde mehr Begierlichkeit wie Unkenntnis.
Edition
Hide
Summa theologiae
Articulus 3
Iª-IIae q. 82 a. 3 arg. 1
Ad tertium sic proceditur. Videtur quod peccatum originale non sit concupiscentia. Omne enim peccatum est contra naturam, ut dicit Damascenus, in II libro. Sed concupiscentia est secundum naturam, est enim proprius actus virtutis concupiscibilis, quae est potentia naturalis. Ergo concupiscentia non est peccatum originale.
Iª-IIae q. 82 a. 3 arg. 2
Praeterea, per peccatum originale sunt in nobis passiones peccatorum; ut patet per apostolum, Rom. VII. Sed multae aliae sunt passiones praeter concupiscentiam, ut supra habitum est. Ergo peccatum originale non magis est concupiscentia quam aliqua alia passio.
Iª-IIae q. 82 a. 3 arg. 3
Praeterea, per peccatum originale deordinantur omnes animae partes, ut dictum est. Sed intellectus est suprema inter animae partes; ut patet per philosophum, in X Ethic. Ergo peccatum originale magis est ignorantia quam concupiscentia.
Iª-IIae q. 82 a. 3 s. c.
Sed contra est quod Augustinus dicit, in libro Retract., concupiscentia est reatus originalis peccati.
Iª-IIae q. 82 a. 3 co.
Respondeo dicendum quod unumquodque habet speciem a sua forma. Dictum est autem supra quod species peccati originalis sumitur ex sua causa. Unde oportet quod id quod est formale in originali peccato, accipiatur ex parte causae peccati originalis. Oppositorum autem oppositae sunt causae. Est igitur attendenda causa originalis peccati ex causa originalis iustitiae, quae ei opponitur. Tota autem ordinatio originalis iustitiae ex hoc est, quod voluntas hominis erat Deo subiecta. Quae quidem subiectio primo et principaliter erat per voluntatem, cuius est movere omnes alias partes in finem, ut supra dictum est. Unde ex aversione voluntatis a Deo, consecuta est inordinatio in omnibus aliis animae viribus. Sic ergo privatio originalis iustitiae, per quam voluntas subdebatur Deo, est formale in peccato originali, omnis autem alia inordinatio virium animae se habet in peccato originali sicut quiddam materiale. Inordinatio autem aliarum virium animae praecipue in hoc attenditur, quod inordinate convertuntur ad bonum commutabile, quae quidem inordinatio communi nomine potest dici concupiscentia. Et ita peccatum originale materialiter quidem est concupiscentia; formaliter vero, defectus originalis iustitiae.
Iª-IIae q. 82 a. 3 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod, quia in homine concupiscibilis naturaliter regitur ratione, intantum concupiscere est homini naturale, inquantum est secundum rationis ordinem, concupiscentia autem quae transcendit limites rationis, est homini contra naturam. Et talis est concupiscentia originalis peccati.
Iª-IIae q. 82 a. 3 ad 2
Ad secundum dicendum quod, sicut supra dictum est, omnes passiones irascibilis ad passiones concupiscibilis reducuntur, sicut ad principaliores. Inter quas concupiscentia vehementius movet, et magis sentitur, ut supra habitum est. Et ideo concupiscentiae attribuitur, tanquam principaliori, et in qua quodammodo omnes aliae passiones includuntur.
Iª-IIae q. 82 a. 3 ad 3
Ad tertium dicendum quod, sicut in bonis intellectus et ratio principalitatem habent, ita e converso in malis inferior pars animae principalior invenitur, quae obnubilat et trahit rationem, ut supra dictum est. Et propter hoc peccatum originale magis dicitur esse concupiscentia quam ignorantia, licet etiam ignorantia inter defectus materiales peccati originalis contineatur.