• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Zweiter Artikel. Niemand kann ohne Gnade das ewige Leben verdienen.

a) Das Gegenteil wird bewiesen; daß man nämlich kraft der Natur die Seligkeit gewinnt: I. Kraft der göttlichen Anordnung verdient jemand bei Gott; der Mensch aber ist kraft seiner Natur selbst bereits zur Seligkeit als zu seinem Zwecke hingeordnet. II. Je weniger ein Werk geschuldet ist, desto mehr ist es verdienstlich. Weniger geschuldet aber ist ein Werk von seiten desjenigen, der weniger Wohlthaten empfangen hat. Da also, wer nur Natürliches hat, weniger Wohlthaten von Gott empfing wie jener, dem Gnade verliehen worden, so ist sein Werk weniger geschuldet und somit mehr verdienstvoll. Also kann er um so eher das ewige Leben verdienen, wie der mit Gnaden ausgestattete. III. Der eine Mensch kann etwas verdienen vom anderen, wenn er auch niemals dessen Gunst oder Gnade gehabt. Also kann man um so mehr bei Gott verdienen, dem unendlich Barmherzigen, wenn man auch nie seine Gnade besessen. Auf der anderen Seite steht Röm. 6.: „Gnade Gottes ist das ewige Leben.“

b) Ich antworte: Ist die Rede vom rein natürlichen Stande des Menschen, vom Stande der Unversehrtheit, so kann infolge eines einzigen Grundes der Mensch nicht ohne Gnade das ewige Leben verdienen; weil nämlich das Verdienst des Menschen abhängt von der vorhergehenden Anordnung Gottes. Keine Thätigkeit aber eines irgendwelchen Wesens wird von Gott hingeordnet zu etwas, was jene Kraft weit übersteigt, welche das Princip der betreffenden Thätigkeit ist; denn das kommt von der Einrichtung der Dinge, wie sie Gott gegeben, her, daß nichts thätig ist über seine Kraft hinaus. Nun ist das ewige Leben ein gewisses Gut, welches die Verhältnisse der geschaffenen Natur übersteigt; übersteigt es doch selbst die natürliche Kenntnis und Begierde, nach 1. Kor. 2, 9.: „Kein Auge hat es gesehen, kein Ohr hat es gehört…, was Gott denen bereitet hat, die Ihn lieben.“ Keine geschaffene Natur also ist ein genügendes Princip solcher Thätigkeit, die für das ewige Leben verdienstvoll ist; es sei denn daß ein übernatürliches Geschenk hinzutritt, nämlich die Gnade. Ist aber die Rede von der gefallenen Natur, so tritt zu diesem Grunde noch hinzu das Hindernis der Sünde. Denn da die Sünde ausschließt vom ewigen Leben, so kann niemand im Stande der Sünde das ewige Leben verdienen. Zuerst muß die Sünde hinweggenommen sein; und gerade dies geschieht kraft der Gnade. Dem Sünder gebührt der Tod und nicht das Leben, nach Röm. 6.: „Die Löhnung der Sünde ist der Tod.“

c) I. Gott hat die Natur des Menschen zum ewigen Leben hingeordnet; nicht aber so, daß diese Natur aus eigenen Kräften das ewige Leben erreichen könnte, sondern vermittelst der Gnade. II. Das würde richtig sein, wenn auf beiden Seiten Gleichheit in der Thätigkeit vorhanden wäre. Der Mensch aber ohne Gnade kann nicht ein Werk hervorbringen, das dem aus der Gnade folgenden gleichwertig wäre; denn je vollkommener das Princip der Thätigkeit, desto vollkommener die Thätigkeit. III. Der Mensch hat alle Kraft, um Wohlthaten zu erweisen, von Gott; nicht aber von einem anderen Menschen. Bei Gott also kann der Mensch nichts verdienen außer kraft dessen, was Gott ihm schenkt. Das drückt treffend der Apostel aus: „Wer hat Ihm, nämlich Gott, zuerst gegeben, daß ihm vergolten werde.“ Es ist also hier keine Ähnlichkeit, wie III. oben voraussetzt; außer etwa soweit es auf das Hindernis der Sünde ankommt. Denn auch unter den Menschen verdient der eine nichts beim anderen, den er früher beleidigt, wenn er nicht zuvor sich mit ihm aussöhnt und so von ihm zuvor Verzeihung erhält.

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 2

Iª-IIae q. 114 a. 2 arg. 1

Ad secundum sic proceditur. Videtur quod aliquis sine gratia possit mereri vitam aeternam. Illud enim homo a Deo meretur ad quod divinitus ordinatur, sicut dictum est. Sed homo secundum suam naturam ordinatur ad beatitudinem sicut ad finem, unde etiam naturaliter appetit esse beatus. Ergo homo per sua naturalia, absque gratia, mereri potest beatitudinem, quae est vita aeterna.

Iª-IIae q. 114 a. 2 arg. 2

Praeterea, idem opus quanto est minus debitum, tanto est magis meritorium. Sed minus debitum est bonum quod fit ab eo qui minoribus beneficiis est praeventus. Cum igitur ille qui habet solum bona naturalia, minora beneficia sit consecutus a Deo quam ille qui cum naturalibus habet gratuita; videtur quod eius opera sint apud Deum magis meritoria. Et ita, si ille qui habet gratiam, potest mereri aliquo modo vitam aeternam, multo magis ille qui non habet.

Iª-IIae q. 114 a. 2 arg. 3

Praeterea, misericordia et liberalitas Dei in infinitum excedit misericordiam et liberalitatem humanam. Sed unus homo potest apud alium mereri, etiam si nunquam suam gratiam ante habuerit. Ergo videtur quod multo magis homo absque gratia vitam aeternam possit a Deo mereri.

Iª-IIae q. 114 a. 2 s. c.

Sed contra est quod apostolus dicit, Rom. VI, gratia Dei vita aeterna.

Iª-IIae q. 114 a. 2 co.

Respondeo dicendum quod hominis sine gratia duplex status considerari potest sicut supra dictum est, unus quidem naturae integrae, qualis fuit in Adam ante peccatum; alius autem naturae corruptae, sicut est in nobis ante reparationem gratiae. Si ergo loquamur de homine quantum ad primum statum, sic una ratione non potest mereri absque gratia vitam aeternam per pura naturalia. Quia scilicet meritum hominis dependet ex praeordinatione divina. Actus autem cuiuscumque rei non ordinatur divinitus ad aliquid excedens proportionem virtutis quae est principium actus, hoc enim est ex institutione divinae providentiae, ut nihil agat ultra suam virtutem. Vita autem aeterna est quoddam bonum excedens proportionem naturae creatae, quia etiam excedit cognitionem et desiderium eius, secundum illud I ad Cor. II, nec oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit. Et inde est quod nulla natura creata est sufficiens principium actus meritorii vitae aeternae, nisi superaddatur aliquod supernaturale donum, quod gratia dicitur. Si vero loquamur de homine sub peccato existente, additur cum hac secunda ratio, propter impedimentum peccati. Cum enim peccatum sit quaedam Dei offensa excludens a vita aeterna, ut patet per supradicta; nullus in statu peccati existens potest vitam aeternam mereri, nisi prius Deo reconcilietur, dimisso peccato, quod fit per gratiam. Peccatori enim non debetur vita, sed mors; secundum illud Rom. VI, stipendia peccati mors.

Iª-IIae q. 114 a. 2 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod Deus ordinavit humanam naturam ad finem vitae aeternae consequendum non propria virtute, sed per auxilium gratiae. Et hoc modo eius actus potest esse meritorius vitae aeternae.

Iª-IIae q. 114 a. 2 ad 2

Ad secundum dicendum quod homo sine gratia non potest habere aequale opus operi quod ex gratia procedit, quia quanto est perfectius principium actionis, tanto est perfectior actio. Sequeretur autem ratio, supposita aequalitate operationis utrobique.

Iª-IIae q. 114 a. 2 ad 3

Ad tertium dicendum quod, quantum ad primam rationem inductam, dissimiliter se habet in Deo et in homine. Nam homo omnem virtutem benefaciendi habet a Deo, non autem ab homine. Et ideo a Deo non potest homo aliquid mereri nisi per donum eius, quod apostolus signanter exprimit, dicens, quis prior dedit ei, et retribuetur illi? Sed ab homine potest aliquis mereri antequam ab eo acceperit, per id quod accepit a Deo. Sed quantum ad secundam rationem, sumptam ex impedimento peccati, simile est de homine et de Deo, quia etiam homo ab alio mereri non potest quem offendit prius, nisi ei satisfaciens reconcilietur.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung