• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Erster Artikel. Die Undankbarkeit ist immer Sünde.

a) Dies scheint nicht. Denn: I. Seneca sagt (3. de benefic. 1.): „Undankbar ist, wer für ein Wohlthat sich nicht erkenntlich zeigt.“ Das kann aber manchmal nicht anders geschehen als durch Beistand in der Sünde. Da also die Enthaltung von Sünde keine Sünde ist, so ist bisweilen Undankbarkeit keine Sünde. II. Jede Sünde beruht auf dem freien Willen: „Niemand sündigt, der das, worin er sündigt, nicht vermeiden kann,“ sagt Augustin. (3. de lib. Arbitr. 17.) Manchmal hat aber jemand nichts, um dankbar sein zu können. Auch die Vergeßlichkeit macht sich ohne unseren Willen geltend. III. Es sündigt nicht, wer nichts schulden will, nach Röm. 13.: Schuldet niemandem etwas.“ Wer aber „ungern schuldet, ist undankbar,“ nach Seneca. (4. de benefic.) Also ist Undankbarkeit nicht immer Sünde. Auf der anderen Seite heißt es 2. Tim. 3. unter anderen Sünden: Ungehorsam, undankbar, verbrecherisch etc.“

b) Ich antworte, die Schuld der Dankbarkeit sei eine Schuld der Wohlanständigkeit, die von der Tugend erfordert ist. Also widerstreitet die Undankbarkeit einer Tugend und ist somit Sünde.

c) I. Die Dankbarkeit erstreckt sich auf eine Wohlthat. Helfen aber jemandem in der Sünde heißt weder ihm wohlthun noch ihm danken; wenn nicht Täuschung zu Grunde liegt. II. Der Wille allein genügt, wenn sonst keine Möglichkeit besteht, um die Schuld der Dankbarkeit abzutragen. Die Dankbarkeit vergessen aber ist undankbar; denn das kommt von keinem natürlichen Mangel, sondern von Nachlässigkeit. „Der so etwas vergißt, hat nicht oft daran gedacht, die Schuld der Dankbarkeit abzutragen;“ heißt es bei Seneca. (3. de benefic. 10.) III. Die Schuld der Dankbarkeit kommt von der Schuld der Liebe, „die wir uns stets gegenseitig schulden,“ von der wir also nicht gelöst werden können. Wer dieser Schuld sonach ungern nachkommt, der thut dies aus Mangel an Liebe zum Wohlthäter.

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 1

IIª-IIae q. 107 a. 1 arg. 1

Ad primum sic proceditur. Videtur quod ingratitudo non semper sit peccatum. Dicit enim Seneca, in III de Benefic., quod ingratus est qui non reddit beneficium. Sed quandoque non posset aliquis recompensare beneficium nisi peccando, puta si aliquis auxiliatus est homini ad peccandum. Cum ergo abstinere a peccato non sit peccatum, videtur quod ingratitudo non semper sit peccatum.

IIª-IIae q. 107 a. 1 arg. 2

Praeterea, omne peccatum est in potestate peccantis, quia secundum Augustinum, nullus peccat in eo quod vitare non potest. Sed quandoque non est in potestate peccantis ingratitudinem vitare, puta cum non habet unde reddat. Oblivio etiam non est in potestate nostra, cum tamen Seneca dicat, in III de Benefic., quod ingratissimus omnium est qui oblitus est. Ergo ingratitudo non semper est peccatum.

IIª-IIae q. 107 a. 1 arg. 3

Praeterea, non videtur peccare qui non vult aliquid debere, secundum illud apostoli, Rom. XIII, nemini quidquam debeatis. Sed qui invitus debet ingratus est, ut Seneca dicit, in IV de Benefic. Ergo non semper ingratitudo est peccatum.

IIª-IIae q. 107 a. 1 s. c.

Sed contra est quod II ad Tim. III, ingratitudo connumeratur aliis peccatis, cum dicitur, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti.

IIª-IIae q. 107 a. 1 co.

Respondeo dicendum quod, sicut dictum est, debitum gratitudinis est quoddam debitum honestatis quam virtus requirit. Ex hoc autem aliquid est peccatum quod repugnat virtuti. Unde manifestum est quod omnis ingratitudo est peccatum.

IIª-IIae q. 107 a. 1 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod gratitudo respicit beneficium. Ille autem qui alicui auxiliatur ad peccandum non confert beneficium, sed magis nocumentum. Et ideo non debetur ei gratiarum actio, nisi forte propter voluntatem, si sit deceptus, dum credidit adiuvare ad bonum, adiuvit ad peccandum. Sed tunc non debetur recompensatio talis ut adiuvetur ad peccandum, quia hoc non esset recompensare bonum, sed malum, quod contrariatur gratitudini.

IIª-IIae q. 107 a. 1 ad 2

Ad secundum dicendum quod nullus propter impotentiam reddendi ab ingratitudine excusatur, ex quo ad debitum gratitudinis reddendum sufficit sola voluntas, ut dictum est. Oblivio autem beneficii ad ingratitudinem pertinet, non quidem illa quae provenit ex naturali defectu, quae non subiacet voluntati; sed illa quae ex negligentia provenit. Ut enim dicit Seneca, in III de Benefic., apparet illum non saepe de reddendo cogitasse cui obrepsit oblivio.

IIª-IIae q. 107 a. 1 ad 3

Ad tertium dicendum quod debitum gratitudinis ex debito amoris derivatur, a quo nullus debet velle absolvi. Unde quod aliquis invitus hoc debitum debeat, videtur provenire ex defectu amoris ad eum qui beneficium dedit.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité