• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Neunter Artikel. In Christo war die Fülle der Gnade.

a) Dem steht entgegen: I. Von der Gnade fließen aus die Tugenden. Nicht aber waren in
Christo alle Tugenden, wie z. B. der Glaube, und die Hoffnung. Also
hatte Er nicht die Fülle der Gnade. II. Die Gnade wird geteilt in die „wirkende“ und „mitwirkende“
(I.) II. Kap. 111, Art. 2.). Die „wirkende“ Gnade aber war nicht in
Christo, da durch sie der Sünder gerecht wird. III. Nach Jakob 1. „steigt alle beste Gabe und alles vollkommeneGeschenkte herab vom Vater der Erleuchtungen.“ Was aber herabsteigt, wird nicht voll besessen, sondern nur zum Teil. Also keine Kreatur, auch nicht die Seele Christi, hat die Fülle der Gnade. Auf der anderen Seite steht Joh. 1. geschrieben von Christo: „Voll der Gnade und Wahrheit.“

b) Ich antworte, in Fülle oder vollauf werde besessen, was ganz und gar und vollkommen besessen wird. Ein solches „Vollkommen“ oder „ganz und gar“ kann aber in zweifacher Weise besessen werden: 1. mit Rücksicht auf den Umfang und dessen Eindringen, wie wenn ich sage, daß jemand vollauf die weiße Farbe habe, wenn er sie hat, soweit er geeignet ist sie zu haben; — 2. mit Rücksicht auf die Kraft und das Vermögen; wie wenn von jemandem gesagt wird, er habe vollauf Leben, wenn er es hat nach allen Wirkungen oder Äußerungen des Lebens. In jeder von beiden Weisen hatte Christus die Fülle der Gnade. Denn Er hatte dieselbe 1. im höchsten Grade, soweit nur immer sie besessen werden kann, und in der vollkommensten Weise. Das geht hervor zuvörderst aus der Nähe der Seele Christi bei der Ursache der Gnade, infolge dessen sie um so überfließender die Gnade empfing, je unmittelbarer sie mit der sie wirkenden Ursache verbunden war; und sodann geht dies daraus hervor, daß Christus die Gnade dazu bekam, damit Er sie in andere überfließen lasse, also aus der Wirkung, die mit ihr verbunden war. Da nun von Christo die Gnade überfließen sollte in alle Menschen, so mußte Er sie im höchsten Grade besitzen; wie das Feuer, welches als Ursache des Warmen in allen warmen Gegenständen dasteht, im höchsten Grade warm ist. Christus hatte 2. die Gnade in aller Fülle, soweit es auf die Kraft ankommt; denn Er hatte sie für alle Wirkungen und Äußerungen der Gnade. Dies kommt daher, weil Er die Gnade besaß wie ein allen gemeinsames Princip im Bereiche derer, die Gnade haben. Eines solchen Princips Kraft aber erstreckt sich auf alle Wirkungen im betreffenden Bereiche; wie die Kraft der Sonne sich erstreckt auf alle Wirkungen im Bereiche dessen, was dem Entstehen und Vergehen vom eigenen Innern aus unterworfen ist (Dionysius 4. de div. nom.). Und so hatte Christus die Fülle der Gnade, insofern von Ihm ausfließen alle Wirkungen der Gnade, wie die Tugenden, die Gaben und Ähnliches.

c) I. Der Glaube und die Hoffnung sind Wirkungen mit einem gewissen Mangel von seiten des empfangenden, insoweit dieser nicht „schaut“ und nicht „besitzt“. Also durften sie in Christo, der die Fülle und den Quell der Gnade besitzt, nicht sich finden. Was aber an Vollendung sich findet in diesen zwei Tugenden, das ist im vollendeten Grade in Christo. So hat auch das Feuer nicht in sich die mangelhaften Arten von Wärme, wie solche vom Mangel des die Wärme aufnehmenden Gegenstandes oder Subjektes kommen; sondern was an Vollendung in der Wärme ist. II. Die Gnade an sich macht gerecht. Daß sie aber aus dem Sünder
einen gerechten macht, das ist ihr äußerlich; das steht nämlich auf seiten
des Mangels in dem, der die Gnade empfängt. Die Seele Christi also
hatte die wirkende Gnade, insoweit sie gerecht und heilig macht; nicht insoweit eine Sünde vorherging. III. Die Fülle der Gnade ist in Christo gemäß der Fähigkeit der
Kreatur, nicht mit Rücksicht auf die ungemessene Fülle der göttlichen Güte.

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 9

IIIª q. 7 a. 9 arg. 1

Ad nonum sic proceditur. Videtur quod non fuerit in Christo gratiae plenitudo. A gratia enim derivantur virtutes, ut in secunda parte dictum est. Sed in Christo non fuerunt omnes virtutes, non enim fuit in eo fides neque spes, ut ostensum est. Ergo in Christo non fuit gratiae plenitudo.

IIIª q. 7 a. 9 arg. 2

Praeterea, sicut patet ex his quae in secunda parte dicta sunt, gratia dividitur in operantem et cooperantem. Operans autem gratia dicitur per quam iustificatur impius. Quod quidem non habuit locum in Christo, qui nunquam subiacuit alicui peccato. Ergo in Christo non fuit plenitudo gratiae.

IIIª q. 7 a. 9 arg. 3

Praeterea, Iac. I dicitur, omne datum optimum, et omne donum perfectum, de sursum est, descendens a patre luminum. Sed quod descendit, habetur particulariter, et non plene. Ergo nulla creatura, nec etiam anima Christi, potest habere plenitudinem donorum gratiae.

IIIª q. 7 a. 9 s. c.

Sed contra est quod dicitur Ioan. I, vidimus eum plenum gratiae et veritatis.

IIIª q. 7 a. 9 co.

Respondeo dicendum quod plene dicitur haberi quod totaliter et perfecte habetur. Totalitas autem et perfectio potest attendi dupliciter. Uno modo, quantum ad quantitatem eius intensivam, puta si dicam aliquem plene habere albedinem, si habeat eam quantumcumque nata est haberi. Alio modo, secundum virtutem, puta si aliquis dicatur plene habere vitam, quia habet eam secundum omnes effectus vel opera vitae. Et sic plene habet vitam homo, non autem brutum animal, vel planta. Utroque autem modo Christus habuit gratiae plenitudinem. Primo quidem, quia habuit eam in summo, secundum perfectissimum modum qui potest haberi. Et hoc quidem apparet primo, ex propinquitate animae Christi ad causam gratiae. Dictum est enim quod, quanto aliquod receptivum propinquius est causae influenti, abundantius recipit. Et ideo anima Christi, quae propinquius coniungitur Deo inter omnes creaturas rationales, recipit maximam influentiam gratiae eius. Secundo, ex comparatione eius ad effectum. Sic enim recipiebat anima Christi gratiam ut ex ea quodammodo transfunderetur in alios. Et ideo oportuit quod haberet maximam gratiam, sicut ignis, qui est causa caloris in omnibus calidis, est maxime calidus. Similiter etiam quantum ad virtutem gratiae, plene habuit gratiam, quia habuit eam ad omnes operationes vel effectus gratiae. Et hoc ideo, quia conferebatur ei gratia tanquam cuidam universali principio in genere habentium gratias. Virtus autem primi principii alicuius generis universaliter se extendit ad omnes effectus illius generis, sicut sol, qui est universalis causa generationis, ut dicit Dionysius, IV cap. de Div. Nom., eius virtus se extendit ad omnia quae sub generatione cadunt. Et sic secunda plenitudo gratiae attenditur in Christo, inquantum se extendit eius gratia ad omnes gratiae effectus, qui sunt virtutes et dona et alia huiusmodi.

IIIª q. 7 a. 9 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod fides et spes nominant effectus gratiae cum quodam defectu qui est ex parte recipientis gratiam, inquantum scilicet fides est de non visis, et spes de non habitis. Unde non oportet quod in Christo, qui est auctor gratiae, fuerint defectus quos important fides et spes. Sed quidquid est perfectionis in fide et spe, est in Christo multo perfectius. Sicut in igne non sunt omnes modi caloris defectivi ex defectu subiecti, sed quidquid pertinet ad perfectionem caloris.

IIIª q. 7 a. 9 ad 2

Ad secundum dicendum quod ad gratiam operantem per se pertinet facere iustum, sed quod iustum faciat ex impio, hoc accidit ei ex parte subiecti, in quo peccatum invenitur. Anima Christi igitur iustificata est per gratiam operantem, inquantum per eam facta est iusta et sancta a principio suae conceptionis, non quod ante fuerit peccatrix, aut etiam non iusta.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité