• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Zweiter Artikel. Christus als Mensch ist vorherbestimmt, Sohn Gottes zu sein.

a) Dieser Satz ist falsch. Denn: I. Das ist ein jeder zur gesetzten Zeit, wozu er vorherbestimmt worden.
Ist also der erwähnte Satz richtig, so ist Christus als Mensch Sohn Gottes. II. Was Christo als Menschen zukommt, das kommt allen Menschen
zu. Wäre also der genannte Satz richtig, so folgte, daß alle Menschen
vorherbestimmt sind, Sohn Gottes zu sein. III. Dies wird von Ewigkeit her vorherbestimmt, was einmal in der
Zeit geschehen soll. Nun ist dieser Satz mehr wahr: „Der Sohn Gottes
ist Mensch geworden“ wie der Satz: „Der Mensch ist Sohn Gottes geworden.“ Also ist dieser Satz mehr wahr: „Christus als Sohn Gottes ist
vorherbestimmt, Mensch zu sein,“ wie der andere: „Christus als Mensch ist
vorherbestimmt, Sohn Gottes zu sein.“ Auf der anderen Seite sagt Augustin (de praed. Sanctor. 15.): „Wir sagen, der Herr der Glorie selber, insofern der Mensch Sohn Gottes geworden ist, sei vorherbestimmt.“

b) Ich antworte; wird die ewige Vorherbestimmung selber erwogen,
so ist darin eingeschlossen ein gewisses „vorher“ mit Rücksicht auf das
Vorherbestimmte. Wird sie erwogen mit Rücksicht auf die Wirkung in
der Zeit, welche Wirkung eine unverdiente Gabe Gottes ist, so ist auch
hier hervorzuheben, daß sie nur auf die menschliche Natur in Christo geht.
Denn die menschliche Natur war nicht immer mit dem „Worte“ geeinigt;
und ihr ist es deshalb durch die Gnade verliehen, daß sie mit dem Sohne
Gottes in Person verbunden wurde. Also nur mit Rücksicht auf die menschliche Natur kommt es Christo zu, vorherbestimmt zu sein. Deshalb schreibt
Augustin (l. c.): „Vorherbestimmt werden, ist diese so große und so erhabene
Erhöhung, daß es nicht möglich ist, sie höher zu erheben.“ Von dem aber
sagen wir, es komme jemandem als Menschen zu, was ihm zukommt auf
Grund seiner menschlichen Natur. Und deshalb ist der fragliche Satz richtig.

c) I. Dieses „als Mensch“ kann in doppelter Weise auf die Thätigkeit bezogen werden, welche im Participium „vorherbestimmt“ enthalten ist: 1. Von der Seite dessen her, was materiell oder inhaltlich unter die Vorherbestimmung fällt, so daß der Sinn wäre, es sei vorherbestimmt worden,
daß Christus als Mensch Sohn Gottes wäre; — und das ist falsch; — 2. kann es bezogen werden auf den eigentlichen Wesenscharakter der bezeich
neten Thätigkeit, soweit nämlich die Vorherbestimmung in sich einschließt
ein „vorher“ und ein unverdientes Geschenk; und so kommt sie Christo auf
Grund seiner menschlichen Natur zu. II. Die menschliche Natur kann 1. Ursache von etwas sein; wie davon daß Sotrates lachen kann, die menschliche Natur die Ursache ist; und dies findet sich in allen Menschen und so kommt die Vorherbestimmung Christo als Menschen nicht zu. Es kann 2. der menschlichen Natur etwas zukommen, insoweit sie dessen fähig ist, es in sich aufnehmen kann; und sowird es hier gebraucht, denn die Vorherbestimmung bezieht sich auf die Erhöhung der menschlichen Natur. III. Augustin (I. c.) antwortet: „Dies ist das einzig dastehende unaussprechliche Annehmen des Menschen von seiten Gottes des Wortes; daß zugleich Er Sohn Gottes und des Menschen sei und genannt werde Sohn des Menschen wegen des Menschen, den Er angenommen; Sohn Gottes wegen des Eingeborenen Gottes, der da angenommen.“ Weil also eben dieses „Annehmen“ unter die Vorherbestimmung fällt, so ist es richtig, daß der Sohn Gottes vorausbestimmt worden ist, daß Er Mensch sei; und ebenso ist richtig, daß der Sohn des Menschen vorherbestimmt worden, Gott zu sein. Insofern aber nicht dem Sohne Gottes Gnade widerfahren ist, daß Er Mensch wurde, sondern diese Gnade Gott der menschlichen Natur zugeteilt hat, daß sie mit Gott vereinigt werde, so ist es richtiger zu sagen: Christus als Mensch sei vorherbestimmt worden, Sohn Gottes zu sein.

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 2

IIIª q. 24 a. 2 arg. 1

Ad secundum sic proceditur. Videtur quod haec sit falsa, Christus, secundum quod homo, est praedestinatus esse filius Dei. Hoc enim est unusquisque secundum aliquod tempus quod est praedestinatus esse, eo quod praedestinatio Dei non fallitur. Si ergo Christus, secundum quod homo, est praedestinatus filius Dei, videtur sequi quod sit filius Dei secundum quod homo. Hoc autem est falsum. Ergo et primum.

IIIª q. 24 a. 2 arg. 2

Praeterea, illud quod convenit Christo secundum quod homo, convenit cuilibet homini, eo quod ipse est unius speciei cum aliis hominibus. Si ergo Christus, secundum quod homo, est praedestinatus esse filius Dei, sequetur quod cuilibet homini hoc conveniat. Hoc autem est falsum. Ergo et primum.

IIIª q. 24 a. 2 arg. 3

Praeterea, hoc ab aeterno praedestinatur quod est aliquando fiendum in tempore. Sed magis est haec vera, filius Dei factus est homo, quam ista, homo factus est filius Dei. Ergo magis est haec vera, Christus, secundum quod filius Dei, est praedestinatus esse homo, quam e converso, Christus, secundum quod homo, praedestinatus est esse filius Dei.

IIIª q. 24 a. 2 s. c.

Sed contra est quod dicit Augustinus, in libro de Praedest. Sanct., ipsum dominum gloriae, inquantum homo factus est Dei filius, praedestinatum esse dicimus.

IIIª q. 24 a. 2 co.

Respondeo dicendum quod in praedestinatione duo possunt considerari. Unum quidem ex parte ipsius praedestinationis aeternae, et secundum hoc importat antecessionem quandam respectu eius quod sub praedestinatione cadit. Alio modo potest considerari secundum effectum temporalem, qui quidem est aliquod gratuitum Dei donum. Dicendum est ergo quod secundum utrumque istorum attribuitur praedestinatio Christo ratione solius humanae naturae, nam humana natura non semper fuit verbo unita; et ei etiam per gratiam hoc est collatum, ut filio Dei in persona uniretur. Et ideo solum ratione naturae humanae praedestinatio competit Christo. Unde Augustinus dicit, in libro de Praedest. Sanct., praedestinata est ista humanae naturae tanta et tam celsa et summa subvectio, ut quo attolleretur altius non haberet. Hoc autem dicimus convenire alicui secundum quod homo, quod convenit ei ratione humanae naturae. Et ideo dicendum est quod Christus, secundum quod homo, est praedestinatus esse filius Dei.

IIIª q. 24 a. 2 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod, cum dicitur, Christus, secundum quod homo, est praedestinatus esse filius Dei, haec determinatio secundum quod homo potest referri ad actum significatum per participium dupliciter. Uno modo, ex parte eius quod materialiter cadit sub praedestinatione. Et hoc modo est falsa. Est enim sensus quod praedestinatum sit ut Christus, secundum quod homo, sit filius Dei. Et in hoc sensu procedit obiectio. Alio modo, potest referri ad ipsam propriam rationem actus, prout scilicet praedestinatio importat in sui ratione antecessionem et effectum gratuitum. Et hoc modo convenit Christo praedestinatio ratione humanae naturae, ut dictum est. Et secundum hoc dicitur praedestinatus secundum quod homo.

IIIª q. 24 a. 2 ad 2

Ad secundum dicendum quod aliquid potest convenire alicui homini ratione humanae naturae dupliciter. Uno modo, sic quod humana natura sit causa illius, sicut esse risibile convenit Socrati ratione humanae naturae, ex cuius principiis causatur. Et hoc modo praedestinatio non convenit nec Christo nec alteri homini ratione humanae naturae. Et in hoc sensu procedit obiectio. Alio modo dicitur aliquid convenire alicui ratione humanae naturae, cuius humana natura est susceptiva. Et sic dicimus Christum esse praedestinatum ratione humanae naturae, quia praedestinatio refertur ad exaltationem humanae naturae in ipso, sicut dictum est.

IIIª q. 24 a. 2 ad 3

Ad tertium dicendum quod, sicut Augustinus dicit, in libro de Praedest. Sanct., ipsa est illa ineffabiliter facta hominis a Deo verbo susceptio singularis, ut filius hominis simul propter susceptum hominem, et filius Dei propter suscipientem unigenitum Deum, veraciter et proprie diceretur. Et ideo, quia illa susceptio sub praedestinatione cadit tanquam gratuita, utrumque potest dici, quod et filius Dei praedestinatus sit esse homo, et filius hominis praedestinatus sit esse filius Dei. Quia tamen gratia non est facta filio Dei ut esset homo, sed potius humanae naturae ut filio Dei uniretur, magis proprie potest dici quod Christus, secundum quod homo, est praedestinatus esse filius Dei, quam quod Christus, secundum quod filius Dei, sit praedestinatus esse homo.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité