• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Achter Artikel. Die Quantität des zugernischten Wassers.

a) Diese Quantität muß groß sein. Denn: I. In sinnlich wahrnehmbarer Weise floß Wasser aus der Seite Christi, nach Joh. 19.: „Der es gesehen, hat Zeugnis abgelegt.“ Wird aber Wasser nicht in großer Quantität zugemischt, so ist es nicht sinnlich merkbar. II. Eine geringe Quantität Wasser vielem Weine zugemischt vergeht. Dasselbe also wäre es in diesem Falle, gar nichts zuzumischen; was nicht erlaubt ist. III. Dürfte man eine geringe Quantität beimischen, so genügte es, einen Tropfen Wasser in ein Faß Wein zu gießen; was lächerlich wäre. Also muß man Wasser in großer Quantität zusetzen. Auf der anderen Seite heißt es extra, de celebr. miss. c. 15.: „Ein verderblicher Mißbrauch herrscht in deiner Gegend; nämlich daß mehr Wasser als Wein aufgeopfert wird, da doch gemäß der vernunftgemäßen Gewohnheit der Kirche umgekehrt mehr an Wein da sein muß wie an Wasser.“

b) Ich antworte, mit Rücksicht auf das zum Weine gemischte Wasser bestehe nach Innocenz III. (c. Cum Marthae, de celebr. miss.) eine dreifache Meinung: 1. Einige sagen, das Wasser bleibe an und für sich bestehen und der Wein werde in Blut verwandelt. Doch dies ist offenbar falsch. Denn im Altarssakramente ist nach der Konsekration nichts da wie der Leib und das Blut Christi. Deshalb sagt Ambrosius (de offic. c. 9.): „Vor der Konsekration besteht der Name der äußeren Gestalt; nach der Konsekration ist es der Leib Christi.“ 2. Andere meinten deshalb, wie der Wein in das Blut Christi verwandelt werde, so das Wasser in jenes Wasser, welches aus der Seite Christi floß. Aber auch dies ist gegen die Vernunft. Denn da würde das Wasser getrennt vom Weine konsekriert werden, wie der Wein getrennt vom Brote. 3. Die Meinung der letzten ist sonach wahrscheinlicher, wie Innocenz sagt, daß nämlich das Wasser zuvor in den Wein verwandelt werde und der Wein dann in Blut. Dies aber könnte nicht stattfinden, wenn nicht in so geringer Quantität Wasser hinzugemischt würde, daß es in den Wein übergeht. Deshalb ist es geraten, höchst wenig Wasser hinzuzuthun; damit nicht, zumal wenn der Wein schwach ist, der Wesenscharakter des Weines schwinde und so das Sakrament nicht zustande gebracht werden könne. Deshalb tadelt Julius I. einige, „die da Leinen, was in Most getaucht worden war, das ganze Jahr hindurch aufbewahren, indem sie zur Zeit des heiligen Opfers einen Teil des Stückes Leinen im Wasser waschen und so nun opfern.“

c) I. Es genügt, daß das Wasser sinnlich wahrnehmbar sei, wenn es beigemischt wird; es braucht nicht nach der Mischung durch den Geschmack unterschieden zu werden. II. Würde gar kein Wasser hinzugemischt, so wäre das damit Bezeichnete ausgeschlossen. Wird aber das Wasser in Wein verwandelt, so drückt dies aus, das Volk werde Christo eingegliedert. III. Das Wasser muß zum Weine zugemischt werden bei der Feier selbst des Opfers; sonst fehlt der Zweck, nämlich daß damit etwas bezeichnet werden soll.

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 8

IIIª q. 74 a. 8 arg. 1

Ad octavum sic proceditur. Videtur quod debeat aqua in magna quantitate apponi. Sicut enim sanguis de latere Christi sensibiliter fluxit, ita et aqua, unde dicitur Ioan. XIX, qui vidit, testimonium perhibuit. Sed aqua non posset sensibiliter esse in hoc sacramento nisi in magna quantitate poneretur. Ergo videtur quod aqua debeat apponi in magna quantitate.

IIIª q. 74 a. 8 arg. 2

Praeterea, parva aqua multo vino admixta corrumpitur. Quod autem corruptum est, non est. Ergo idem est apponere parum de aqua in hoc sacramento, et nihil apponere. Sed non licet nihil apponere. Ergo non licet parum apponere.

IIIª q. 74 a. 8 arg. 3

Praeterea, si sufficeret parum apponere, per consequens esset sufficiens quod gutta aquae in totum dolium proiiceretur. Sed hoc videtur ridiculum. Ergo non sufficit quod parva quantitas ponatur.

IIIª q. 74 a. 8 s. c.

Sed contra est quod extra, de Celebrat. Missar., dicitur, perniciosus in tuis partibus inolevit abusus, videlicet quod in maiori quantitate de aqua ponitur in sacrificio quam de vino, cum, secundum rationabilem consuetudinem Ecclesiae generalis, plus in ipso sit de vino quam de aqua ponendum.

IIIª q. 74 a. 8 co.

Respondeo dicendum quod circa aquam adiunctam vino, ut Innocentius III dicit, in quadam decretali, triplex est opinio. Quidam enim dicunt quod aqua adiuncta vino per se manet, vino converso in sanguinem. Sed haec opinio omnino stare non potest. Quia in sacramento altaris, post consecrationem, nihil est nisi corpus et sanguis Christi, sicut Ambrosius dicit, in libro de officiis, ante benedictionem alia species nominatur, post benedictionem corpus significatur. Alioquin non adoraretur veneratione latriae. Et ideo alii dixerunt quod, sicut vinum convertitur in sanguinem, ita aqua convertitur in aquam quae de latere Christi fluxit. Sed hoc non rationabiliter dici potest. Quia secundum hoc, aqua seorsum consecraretur a vino, sicut vinum a pane. Et ideo, sicut ipse dicit, aliorum opinio probabilior est, qui dicunt aquam converti in vinum, et vinum in sanguinem. Hoc autem fieri non posset nisi adeo modicum apponeretur de aqua quod converteretur in vinum. Et ideo semper tutius est parum de aqua apponere, et praecipue si vinum sit debile, quia, si tanta fieret appositio aquae quod solveretur species vini, non posset perfici sacramentum. Unde Iulius Papa reprehendit quosdam qui pannum lineum musto intinctum per totum annum servant, et in tempore sacrificii aqua partem eius lavant, et sic offerunt.

IIIª q. 74 a. 8 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod sufficit ad significationem huius sacramenti quod sentiatur aqua dum apponitur vino, non autem oportet quod sit sensibilis post mixtionem.

IIIª q. 74 a. 8 ad 2

Ad secundum dicendum quod, si aqua omnino non apponeretur, totaliter excluderetur significatio, sed, cum aqua in vinum convertitur, significatur quod populus Christo incorporatur.

IIIª q. 74 a. 8 ad 3

Ad tertium dicendum quod, si aqua apponeretur dolio, non sufficeret ad significationem huius sacramenti, sed oportet aquam vino apponi circa ipsam celebrationem sacramenti.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité