Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Sechster Artikel. Nach der Konsekration bleibt nicht die substantiale Wesensform des Brotes.
a) Dieselbe bleibt. Denn: I. Die Accidentien bleiben. Da aber das Brot etwas von menschlicher Kunstfertigkeit Hergestelltes ist, so ist auch seine Wesensform ein Accidens, etwas nämlich zum natürlichen Wesen Hinzutretendes; wie zur Leinwand die Form des Gemäldes tritt. Also bleibt sie. II. Die Form des Leibes Christi ist die Seele. Es kann aber nicht gesagt werden, daß die Form des Leibes zu Christi Seele werde. Also bleibt sie. III. Eine eigene Thätigkeit entspricht der substantialen Form. Was aber übrig bleibt in diesem Sakramente nährt; und es wirkt Alles, was sonst das Brot wirkt. Also bleibt die substantiale Wesensform des Brotes. Auf der anderen Seite gehört die substantiale Wesensform zur Substanz des Brotes. Diese aber wird zu Christi Leib.
b) Ich antworte, die substantiale Wesensform des Brotes könne nicht zugleich mit den Accidentien bleiben: Denn 1. würde dann der bloße bestimmbare Stoff des Brotes in Christi Leib verwandelt werden; und so würde er nicht verwandelt in Christi Leib, sondern in den bestimmbaren Stoff von Christi Leib; was gegen die Form ist: „Das ist mein Leib.“ 2. Bliebe die substantiale Wesensform des Brotes, so würde sie im Stoffe des Brotes verbleiben oder getrennt von selbem. Das Erstere ist nicht möglich, da in diesem Falle eben die ganze Substanz des Brotes die nämliche bleiben würde, insofern jede Form nur in dem ihr eigens entsprechenden Stoffe sich findet. Das Zweite ist gegen die Vernunft, da jede vom Stoffe gelöste Form Gegenstand des vernünftigen Erkennens ist und auch selber vernünftig erkennt. 3. Die Accidentien bleiben in diesem Sakramente, damit unter ihnen Christus gesehen werde; nicht aber unter der eigenen Gestalt.
c) I. Nichts steht dem entgegen, daß durch die Kunstfertigkeit etwas hergestellt werde, deffen Wesensform nicht ein Accidens, sondern natürliche substantiale Wesensform ist; wie durch Kunst hergestellt werden können Frösche und Schlangen (vgl. Moses im Exodus mit den Magiern). Denn eine solche Form wird von der Kunst nicht durch eigene Kraft hervorgebracht, sondern durch die Kraft der natürlichen Principien (des Samens). Und so bringt die Kunst hervor die substantiale Form des Brotes; indem durch die Kraft des natürlichen Feuers gekocht wird der aus Mehl und Wasser bestehende Stoff. II. Die Seele ist die Wesensform des Körpers, indem sie ihm alles thatsächliche Sein giebt, nämlich das Körpersein, das Sinnbegabtsein etc. Die Wesensform des Brotes also geht über in die Wesensform des Leibes Christi, insoweit sie verleiht das bloße Körpersein; nicht insoweit sie verleiht das Sinnbegabtsein oder Lebendigsein. III. Manche Wirksamkeiten der Accidentien finden sich nach der Konsekration, wie z. B. die Eindrücke auf den Sinn, welche auf Grund der Accidentien selber geschehen. Manche andere aber folgen den Accidentien auf Grund des vorhandenen Stoffes wie: sich verwandeln in etwas Anderes; oder auf Grund der substantialen Wesensform, wie daß das Brot festige das Herz des Menschen. Und dergleichen Wirksamkeiten werden den Accidentien in diesem Sakramente wunderbarerweise (vgl. unten Kap. 77.).
Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 6
IIIª q. 75 a. 6 arg. 1
Ad sextum sic proceditur. Videtur quod, facta consecratione, remaneat in hoc sacramento forma substantialis panis. Dictum est enim quod, facta consecratione, remaneant accidentia. Sed, cum panis sit quiddam artificiale, etiam forma eius est accidens. Ergo remanet, facta consecratione.
IIIª q. 75 a. 6 arg. 2
Praeterea, forma corporis Christi est anima, dicitur enim in II de anima, quod anima est actus corporis physici potentia vitam habentis. Sed non potest dici quod forma substantialis panis convertatur in animam. Ergo videtur quod remaneat, facta consecratione.
IIIª q. 75 a. 6 arg. 3
Praeterea, propria operatio rei sequitur formam substantialem eius. Sed illud quod remanet in hoc sacramento, nutrit, et omnem operationem facit quam faceret panis existens. Ergo forma substantialis panis remanet in hoc sacramento, facta consecratione.
IIIª q. 75 a. 6 s. c.
Sed contra, forma substantialis panis est de substantia panis. Sed substantia panis convertitur in corpus Christi, sicut dictum est. Ergo forma substantialis panis non manet.
IIIª q. 75 a. 6 co.
Respondeo dicendum quod quidam posuerunt quod, facta consecratione, non solum remanent accidentia panis, sed etiam forma substantialis eius. Sed hoc esse non potest. Primo quidem quia, si forma substantialis remaneret, nihil de pane converteretur in corpus Christi nisi sola materia. Et ita sequeretur quod non converteretur in corpus Christi totum, sed in eius materiam. Quod repugnat formae sacramenti, qua dicitur, hoc est corpus meum. Secundo quia, si forma substantialis panis remaneret, aut remaneret in materia, aut a materia separata. Primum autem esse non potest. Quia, si remaneret in materia panis, tunc tota substantia panis remaneret, quod est contra praedicta. In alia autem materia remanere non posset, quia propria forma non est nisi in propria materia. Si autem remaneret a materia separata, iam esset forma intelligibilis actu, et etiam intellectus, nam omnes formae a materia separatae sunt tales. Tertio, esset inconveniens huic sacramento. Nam accidentia panis in hoc sacramento remanent ut sub eis videatur corpus Christi, non autem sub propria specie, sicut supra dictum est. Et ideo dicendum est quod forma substantialis panis non manet.
IIIª q. 75 a. 6 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod nihil prohibet arte fieri aliquid cuius forma non est accidens, sed forma substantialis, sicut arte possunt produci ranae et serpentes. Talem enim formam non producit ars virtute propria, sed virtute naturalium principiorum. Et hoc modo producit formam substantialem panis, virtute ignis decoquentis materiam ex farina et aqua confectam.
IIIª q. 75 a. 6 ad 2
Ad secundum dicendum quod anima est forma corporis dans ei totum ordinem esse perfecti, scilicet esse, et esse corporeum, et esse animatum, et sic de aliis. Convertitur igitur forma panis in formam corporis Christi secundum quod dat esse corporeum, non autem secundum quod dat esse animatum tali anima.
IIIª q. 75 a. 6 ad 3
Ad tertium dicendum quod operationum panis quaedam consequuntur ipsum ratione accidentium, sicut immutare sensum. Et tales operationes inveniuntur in speciebus panis post consecrationem, propter ipsa accidentia, quae remanent. Quaedam autem operationes consequuntur panem vel ratione materiae, sicut quod convertitur in aliquid; vel ratione formae substantialis, sicut est operatio consequens speciem eius, puta quod confirmat cor hominis. Et tales operationes inveniuntur in hoc sacramento, non propter formam vel materiam quae remaneat, sed quia miraculose conferuntur ipsis accidentibus, ut infra dicetur.