• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 1

IIª-IIae q. 19 a. 1 arg. 1

Ad primum sic proceditur. Videtur quod Deus timeri non possit. Obiectum enim timoris est malum futurum, ut supra habitum est. Sed Deus est expers omnis mali, cum sit ipsa bonitas. Ergo Deus timeri non potest.

IIª-IIae q. 19 a. 1 arg. 2

Praeterea, timor spei opponitur. Sed spem habemus de Deo. Ergo non possumus etiam simul eum timere.

IIª-IIae q. 19 a. 1 arg. 3

Praeterea, sicut philosophus dicit, in II Rhet., illa timemus ex quibus nobis mala proveniunt. Sed mala non proveniunt nobis a Deo, sed ex nobis ipsis, secundum illud Osee XIII, perditio tua, Israel, ex me auxilium tuum. Ergo Deus timeri non debet.

IIª-IIae q. 19 a. 1 s. c.

Sed contra est quod dicitur Ierem. X, quis non timebit te, o rex gentium? Et Malach. I, si ego dominus, ubi timor meus?

IIª-IIae q. 19 a. 1 co.

Respondeo dicendum quod sicut spes habet duplex obiectum, quorum unum est ipsum bonum futurum cuius adeptionem quis expectat, aliud autem est auxilium alicuius per quem expectat se adipisci quod sperat; ita etiam et timor duplex obiectum habere potest, quorum unum est ipsum malum quod homo refugit, aliud autem est illud a quo malum provenire potest. Primo igitur modo Deus, qui est ipsa bonitas, obiectum timoris esse non potest. Sed secundo modo potest esse obiectum timoris, inquantum scilicet ab ipso, vel per comparationem ad ipsum, nobis potest aliquod malum imminere. Ab ipso quidem potest nobis imminere malum poenae, quod non est simpliciter malum, sed secundum quid, bonum autem simpliciter. Cum enim bonum dicatur in ordine ad finem, malum autem importat huius ordinis privationem; illud est malum simpliciter quod excludit ordinem a fine ultimo, quod est malum culpae. Malum autem poenae est quidem malum, inquantum privat aliquod particulare bonum, est tamen bonum simpliciter, inquantum dependet ab ordine finis ultimi. Per comparationem autem ad Deum potest nobis malum culpae provenire, si ab eo separemur. Et per hunc modum Deus potest et debet timeri.

IIª-IIae q. 19 a. 1 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ratio illa procedit secundum quod malum est timoris obiectum.

IIª-IIae q. 19 a. 1 ad 2

Ad secundum dicendum quod in Deo est considerare et iustitiam, secundum quam peccantes punit; et misericordiam, secundum quam nos liberat. Secundum igitur considerationem iustitiae ipsius, insurgit in nobis timor, secundum autem considerationem misericordiae, consurgit in nobis spes. Et ita secundum diversas rationes Deus est obiectum spei et timoris.

IIª-IIae q. 19 a. 1 ad 3

Ad tertium dicendum quod malum culpae non est a Deo sicut ab auctore, sed est a nobis ipsis, inquantum a Deo recedimus. Malum autem poenae est quidem a Deo auctore inquantum habet rationem boni, prout scilicet est iustum, sed quod iuste nobis poena infligatur, hoc primordialiter ex merito nostri peccati contingit. Secundum quem modum dicitur Sap. I, quod Deus mortem non fecit, sed impii manibus et verbis accersierunt illam.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Erster Artikel. Gott kann Gegenstand der Hurcht sein.

a) Dies scheint nicht. Denn: I. Denn Gegenstand der Furcht ist ein in der Zukunft drohendes Übel; Gott aber ist die Güte selbst. II. Die Furcht steht der Hoffnung entgegen. Wir haben aber mit Rücksicht auf Gott Hoffnung. III. „Wir fürchten das, von woher uns Übel droht,“ heißt es (2 Rhet. c. 5.) bei Aristoteles. Kein Übel aber kommt von Gott, sondern nur von uns selber, nach Osea 13.: „Dein Verderben ist von dir, Israel: von mir allein kommt dein Beistand.“ Auf der anderen Seite sagt Jerem. 10.: „Wer wird Dich nicht fürchten, König der Völker;“ und Malach. 1.: „Wenn ich der Herr, wo ist die Furcht vor mir?“

b) Ich antworte, ähnlich wie die Hoffnung zum Gegenstande hat: 1. das Gute, was wir hoffen; und 2. den Beistand desjenigen, durch den man dieses Gute erreichen kann; — so habe die Furcht zum Gegenstande: 1. das Übel selbst; und 2. denjenigen, von dem das Übel kommen kann. Nur in der zweiten Weise kann Gott gefürchtet werden, denn von Ihm oder mit Rücksicht auf Ihn kann uns ein Übel kommen; Er selber ist ja nach keiner Seite hin ein Übel, sondern die reinste Güte. Von Ihm kann nun kommen das Übel der Strafe, das ja kein Übel schlechthin ist, sondern nur nach einer gewissen Seite hin; vielmehr ist die Strafe schlechthin betrachtet ein Gut. Denn Übel an sich ist nur, was vom Guten an sich, vom letzten Endzwecke, ausschließt; und das ist das Übel der Schuld. Die Strafe jedoch hängt ab von der Beziehung zum letzten Endzwecke, obgleich sie nach einer gewissen Seite hin eines beschränkten besonderen Gutes beraubt. Mit Rücksicht auf Gott aber kann uns das Übel der Schuld kommen; nicht von Ihm kann es ausgehen, insofern nämlich wir dadurch von Ihm getrennt werden. So kann also Gott Gegenstand der Furcht sein und muß es sein.

c) I. Gott ist nicht Gegenstand der Furcht, insoweit diese ein Übel flieht. II. In Gott ist Gerechtigkeit, womit Er die Sünder straft; es ist in Ihm Barmherzigkeit, kraft deren Er die Guten belohnt. Gemäß dem ersten Gesichtspunkte ersteht in uns die Furcht, gemäß dem zweiten die Hoffnung. III. Das Übel der Schuld ist nicht von Gott, sondern besteht viel mehr in uns, soweit wir von Gott uns entfernen. Das Übel der Strafe ist von Gott; aber soweit es etwas Gutes, nämlich die Wirkung der Gerechtigkeit ist; — als Strafe also, als Übel ist sie verdient durch unsere Sünden. Deshalb sagt Sap. 1.: „Gott hat den Tod nicht gemacht… sondern die Gottlosen haben den Tod mit ihren Worten und mit den Händen sich geholt.“

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung