Edition
ausblenden
Summa theologiae
Articulus 8
IIª-IIae, q. 129 a. 8 arg. 1
Ad octavum sic proceditur. Videtur quod bona fortunae non conferant ad magnanimitatem. Quia ut Seneca dicit, in libro de ira, virtus sibi sufficiens est. Sed magnanimitas facit omnes virtutes magnas, ut dictum est. Ergo bona fortunae non conferunt ad magnanimitatem.
IIª-IIae, q. 129 a. 8 arg. 2
Praeterea, nullus virtuosus contemnit ea quibus iuvatur. Sed magnanimus contemnit ea quae pertinent ad exteriorem fortunam, dicit enim Tullius, in I de Offic., quod magnus animus in externarum rerum despicientia commendatur. Ergo magnanimitas non adiuvatur a bonis fortunae.
IIª-IIae, q. 129 a. 8 arg. 3
Praeterea, ibidem Tullius subdit quod ad magnum animum pertinet ea quae videntur acerba ita ferre ut nihil a statu naturae discedat, nihil a dignitate sapientis. Et Aristoteles dicit, in IV Ethic., quod magnanimus in infortuniis non est tristis. Sed acerba et infortunia opponuntur bonis fortunae, quilibet autem tristatur de subtractione eorum quibus iuvatur. Ergo exteriora bona fortunae non conferunt ad magnanimitatem.
IIª-IIae, q. 129 a. 8 s. c.
Sed contra est quod philosophus dicit, in IV Ethic., quod bonae fortunae videntur conferre ad magnanimitatem.
IIª-IIae, q. 129 a. 8 co.
Respondeo dicendum quod, sicut ex supra dictis patet, magnanimitas ad duo respicit, ad honorem quidem sicut ad materiam; sed ad aliquid magnum operandum sicut ad finem. Ad utrumque autem istorum bona fortunae cooperantur. Quia enim honor virtuosis non solum a sapientibus, sed etiam a multitudine exhibetur, quae maxima reputat huiusmodi exteriora bona fortunae; fit ex consequenti ut ab eis maior honor exhibeatur his quibus adsunt exteriora bona fortunae. Similiter etiam ad actus virtutum organice bona fortunae deserviunt, quia per divitias et potentiam et amicos datur nobis facultas operandi. Et ideo manifestum est quod bona fortunae conferunt ad magnanimitatem.
IIª-IIae, q. 129 a. 8 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod virtus sibi sufficiens esse dicitur, quia sine his etiam exterioribus bonis esse potest. Indiget tamen his exterioribus bonis ad hoc quod expeditius operetur.
IIª-IIae, q. 129 a. 8 ad 2
Ad secundum dicendum quod magnanimus exteriora bona contemnit, inquantum non reputat ea magna bona, pro quibus debeat aliquid indecens facere. Non tamen quantum ad hoc contemnit ea, quin reputet ea utilia ad opus virtutis exequendum.
IIª-IIae, q. 129 a. 8 ad 3
Ad tertium dicendum quod quicumque non reputat aliquid magnum, neque multum gaudet si illud obtineat, neque multum tristatur si illud amittat. Et ideo, quia magnanimus non aestimat exteriora bona fortunae quasi aliqua magna, inde est quod nec de eis multum extollitur si adsint, neque in eorum amissione multum deiicitur.
Übersetzung
ausblenden
Summe der Theologie
Achter Artikel. Glücksgüter tragen bei zur Tugend der Hochherzigkeit.
a) Dies scheint nicht. Denn: I. „Die Tugend genügt sich selbst.“ (Seneca l. de ira 9.) Die Hochherzigkeit macht aber groß alle Tugenden. Also tragen Glücksgüter nicht zu ihr bei. II. Kein tugendhafter verachtet das, was ihm hilft. „Der hochherzige aber wird gelobt, weil seine Seele die äußeren Dinge verachtet;“ sagt Cice (1. de offic.) III. „Der hochherzige,“ so wieder Cicero, „soll das, was im Leben Bitteres kommt, in der Weise ertragen, daß er in nichts der Würde seiner Natur, der Würde des Weisen etwas vergiebt.“ Und Aristoteles (4 Ethic. 5 „Der hochherzige trauert nicht in Unglücksfällen.“ Jeder aber trauert über die Entziehung dessen, was ihm hilft. Also helfen die Glücksgüter in nichts dem hochherzigen. Auf der anderen Seite sagt Aristoteles (l. c.): „Die Glücksgüter sind nützlich dem hochherzigen.“
b) Ich antworte, die Hochherzigkeit richte sich einerseits auf die Ehre als auf ihren Gegenstand, und andererseits auf etwas Großes wie auf den Zweck, den sie erreichen will. Und nach beiden Seiten hin tragen die Glücksgüter zur Hochherzigkeit bei. Denn weil den tugendhaften nicht nur von seiten der Weisen, sondern auch von seiten der Menge Ehre dargebracht wird; so folgt daraus, insofern die Menge solche äußere Güter sehr hoch schätzt, daß denen man mehr Ehre darbringt, welche mehr äußere Glücksgüter besitzen. Ebenso dienen letztere den Thätigkeiten der Tugenden und dem dadurch Bezweckten in der Art von Werkzeugen; denn durch Reichtum, Macht, Freunde ersteht für uns eine gewisse Leichtigkeit, Gutes wirken zu können.
c) I. Die Tugend genügt sich selbst, weil sie auch ohne solche äußere Güter sein kann. Sie bedarf aber deren, damit ihr Thätigsein leichter von statten gehe. II. Der hochherzige verachtet die äußeren Güter, weil er sie nicht für so groß hält, daß er dafür etwas Ungeziemendes machen möchte; er benützt sie aber, um leichter und schneller seinen Zweck zu erreichen. III. Wer etwas nicht für wichtig hält, freut sich nicht viel, wenn er es erlangt; und trauert nicht tief, wenn er dessen entbehrt. Weil also der hochherzige die äußeren Glücksgüter nicht für etwas Großes hält, erhebt er sich nicht über sich selbst, wenn er sie hat; und ist nicht sehr betrübt, wenn er deren entbehrt.