Edition
ausblenden
Summa theologiae
Articulus 1
IIª-IIae, q. 134 a. 1 arg. 1
Ad primum sic proceditur. Videtur quod magnificentia non sit virtus. Qui enim habet unam virtutem, habet omnes, ut supra habitum est. Sed aliquis potest habere alias virtutes sine magnificentia, dicit enim philosophus, in IV Ethic., quod non omnis liberalis est magnificus. Ergo magnificentia non est virtus.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 arg. 2
Praeterea, virtus moralis consistit in medio, ut in II Ethic. dicitur. Sed magnificentia non videtur consistere in medio. Superexcellit enim liberalitatem magnitudine. Magnum autem opponitur parvo sicut extremum, quorum medium est aequale, ut dicitur X Metaphys. Et sic magnificentia non est in medio, sed in extremo. Ergo non est virtus.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 arg. 3
Praeterea, nulla virtus contrariatur inclinationi naturali, sed magis perficit ipsam, ut supra habitum est. Sed sicut philosophus dicit, in IV Ethic., magnificus non est sumptuosus in seipsum, quod est contra inclinationem naturalem, per quam aliquis maxime providet sibi. Ergo magnificentia non est virtus.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 arg. 4
Praeterea, secundum philosophum, in VI Ethic., ars est recta ratio factibilium. Sed magnificentia est circa factibilia, ut ex ipso nomine apparet. Ergo magis est ars quam virtus.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 s. c.
Sed contra, virtus humana est participatio quaedam virtutis divinae. Sed magnificentia pertinet ad virtutem divinam, secundum illud Psalmi, magnificentia eius et virtus eius in nubibus. Ergo magnificentia est virtus.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 co.
Respondeo dicendum quod, sicut dicitur in I de caelo, virtus dicitur per comparationem ad ultimum in quod potentia potest, non quidem ad ultimum ex parte defectus; sed ex parte excessus, cuius ratio consistit in magnitudine. Et ideo operari aliquid magnum, ex quo sumitur nomen magnificentiae, proprie pertinet ad rationem virtutis. Unde magnificentia nominat virtutem.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod non omnis liberalis est magnificus quantum ad actum, quia desunt sibi ea quibus uti necesse est ad actum magnificum. Tamen omnis liberalis habet habitum magnificentiae, vel actu vel in propinqua dispositione, ut supra dictum est, cum de connexione virtutum ageretur.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 ad 2
Ad secundum dicendum quod magnificentia consistit quidem in extremo, considerata quantitate eius quod facit. Sed tamen in medio consistit, considerata regula rationis, a qua non deficit nec eam excedit, sicut et de magnanimitate dictum est.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 ad 3
Ad tertium dicendum quod ad magnificentiam pertinet facere aliquid magnum. Quod autem pertinet ad personam uniuscuiusque, est aliquid parvum in comparatione ad id quod convenit rebus divinis vel rebus communibus. Et ideo magnificus non principaliter intendit sumptus facere in his quae pertinent ad personam propriam, non quia bonum suum non quaerat, sed quia non est magnum. Si quid tamen in his quae ad ipsum pertinent magnitudinem habeat, hoc etiam magnifice magnificus prosequitur, sicut ea quae semel fiunt, ut nuptiae vel aliquid aliud huiusmodi; vel etiam ea quae permanentia sunt, sicut ad magnificum pertinet praeparare convenientem habitationem, ut dicitur in IV Ethic.
IIª-IIae, q. 134 a. 1 ad 4
Ad quartum dicendum quod, sicut philosophus dicit, in VI Ethic., oportet artis esse quandam virtutem, scilicet moralem, per quam scilicet appetitus inclinetur ad recte utendum ratione artis. Et hoc pertinet ad magnificentiam. Unde non est ars, sed virtus.
Übersetzung
ausblenden
Summe der Theologie
Erster Artikel. Die Prachtliebe ist eine Tugend.
a) Das scheint nicht. Denn: I. Wer eine Tugend hat, besitzt alle auf Grund der Verknüpfung der Tugenden untereinander. „Es giebt aber manchen freigebigen,“ heißt es 2 Ethic. 4., „der nicht prachtliebend ist.“ II. Die moralische Tugend besteht in der rechten Mitte. Die Prachtliebe aber geht hinaus über die Freigebigkeit in der Größe des Gegenstandes. Das Große nun steht im Gegensatze zum Kleinen wie zwei äußerste Punkte einander entgegengesetzt sind. Da ist also die rechte Mitte das Gleiche. Und so ist die Prachtliebe nicht in der rechten Mitte. III. Keine Tugend geht gegen die Hinneigung der Natur an. „Der prachtliebende aber macht keine großen Ausgaben gegenüber der eigenen Person“ (4 Ethic 2.); was gegen die natürliche Neigung sich richtet, da gemäß derselben man in erster Liebe für sich sorgt. IV. Nach 6 Ethic. 4. ist „die Kunst die rechte Richtschnur für das äußere Werk.“ Die Prachtliebe aber hat zum Gegenstande äußere Werke. Also ist sie eine Kunst und keine Tugend. Auf der anderen Seite ist die menschliche Tugend eine Teilnahme oder Nachahmung göttlicher Kraft. Von Gott aber heißt es Ps. 67.: „Seine Pracht und seine Kraft in den Wolken.“ Also ist die Prachtliebe eine Tugend.
b) Ich antworte, „Tugend werde ausgesagt mit Rücksicht auf das Äußerste, bis wohin ein Vermögen reichen kann“ (1. de coelo); und zwar nicht ist gemeint das Äußerste im Mangel, sondern das Äußerste in der Größe und Kraft. Wirken also etwas Großartiges oder Prachtvolles, woher der Name der Prachtliebe kommt, gehört recht eigentlich zum Wesenscharakter der Tugend. Somit ist die Prachtliebe eine Tugend.
c) I. Jeder freigebige hat den Zustand der Prachtliebe in sich oder die nächste Vorbereitung dazu; wenn er auch nicht den Akt oder die Thätigkeit der Prachtliebe besitzt. II. Die Prachtliebe ist in der rechten Mitte mit Rücksicht auf die Regel der Vernunft, von der sie nicht abgeht. III. Die Prachtliebe will Großartiges machen. Was aber nur auf die eigene Person sich bezieht, das ist etwas Geringes im Vergleich zu dem, was den göttlichen Dingen gebührt und dem Gemeinwesen. Und sonach richtet der prachtliebende nicht seine Absicht auf die eigene Person; nicht als ob er nicht sein eigenes Gute d. h. seine Vollendung suchte, sondern weil er Großartiges wirken will. Aber eintretenden Falles ist der prachtliebende großartig, auch mit Rücksicht auf die eigene Person; wie bei dem, was nur einmal vorkommt, bei der Hochzeit z. B., oder bei dem, was bleibt, der Wohnung z. B. (l. c.). IV. „Der Kunst selber muß eine moralische Tugend entsprechen“ (6 Ethic. 5.); durch welche nämlich das Begehren hingeneigt wird, um die Kunst recht zu gebrauchen; und das ist die Prachtliebe.