• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 4

IIª-IIae, q. 137 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod perseverantia non indigeat auxilio gratiae. Perseverantia enim est quaedam virtus, ut dictum est. Sed virtus, ut Tullius dicit, in sua rhetorica, agit in modum naturae. Ergo sola inclinatio virtutis sufficit ad perseverandum. Non ergo ad hoc requiritur aliud auxilium gratiae.

IIª-IIae, q. 137 a. 4 arg. 2

Praeterea, donum gratiae Christi est maius quam nocumentum quod Adam intulit, ut patet Rom. V. Sed ante peccatum homo sic conditus fuit ut posset perseverare per id quod acceperat, sicut Augustinus dicit, in libro de Corrept. et gratia. Ergo multo magis homo per gratiam Christi reparatus, potest perseverare absque auxilio novae gratiae.

IIª-IIae, q. 137 a. 4 arg. 3

Praeterea, opera peccati quandoque sunt difficiliora quam opera virtutis, unde ex persona impiorum dicitur Sap. V, ambulavimus vias difficiles. Sed aliqui perseverant in operibus peccati absque alterius auxilio. Ergo etiam in operibus virtutum potest homo perseverare absque auxilio gratiae.

IIª-IIae, q. 137 a. 4 s. c.

Sed contra est quod Augustinus dicit, in libro de perseverantia, asserimus donum Dei esse perseverantiam, qua usque in finem perseveratur in Christo.

IIª-IIae, q. 137 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod, sicut ex dictis patet, perseverantia dupliciter dicitur. Uno modo, pro ipso habitu perseverantiae, secundum quod est virtus. Et hoc modo indiget dono habitualis gratiae, sicut et ceterae virtutes infusae. Alio modo potest accipi pro actu perseverantiae durante usque ad mortem. Et secundum hoc indiget non solum gratia habituali, sed etiam gratuito Dei auxilio conservantis hominem in bono usque ad finem vitae, sicut supra dictum est, cum de gratia ageretur. Quia cum liberum arbitrium de se sit vertibile, et hoc ei non tollatur per habitualem gratiam praesentis vitae; non subest potestati liberi arbitrii, etiam per gratiam reparati, ut se immobiliter in bono statuat, licet sit in potestate eius quod hoc eligat, plerumque enim cadit in potestate nostra electio, non autem executio.

IIª-IIae, q. 137 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod virtus perseverantiae, quantum est de se, inclinat ad perseverandum. Quia tamen habitus est quo quis utitur cum voluerit, non est necessarium quod habens habitum virtutis immobiliter utatur eo usque ad mortem.

IIª-IIae, q. 137 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod, sicut Augustinus dicit, in libro de Corrept. et gratia, primo homini datum est, non ut perseveraret, sed ut perseverare posset, per liberum arbitrium, quia nulla corruptio tunc erat in natura humana quae perseverandi difficultatem praeberet. Sed nunc praedestinatis per gratiam Christi non solum datur ut perseverare possint, sed ut perseverent. Unde primus homo, nullo terrente, contra Dei terrentis imperium libero usus arbitrio, non stetit in tanta felicitate, cum tanta non peccandi facilitate. Isti autem, saeviente mundo ne starent, steterunt in fide.

IIª-IIae, q. 137 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod homo per se potest cadere in peccatum, sed non potest per se resurgere a peccato sine auxilio gratiae. Et ideo ex hoc ipso quod homo cadit in peccatum, inquantum est de se, facit se in peccato perseverantem, nisi gratia Dei liberetur. Non autem ex hoc quod facit bonum facit se perseverantem in bono, quia de se potens est peccare. Et ideo ad hoc indiget auxilio gratiae.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Die Beharrlichkeit bedarf des Gnadenbeistandes.

a) Dagegen spricht: I. Die Beharrlichkeit ist eine Tugend. Die Tugend aber ist thätig nach der Weise der Natur. (Cicero 2. de Inv.) Also genügt die natürliche Neigung, um zu beharren. II. Die Gnade Christi gilt mehr wie der von Adam verursachte Nachteil, nach Röm. 5. Vor der Sünde aber „konnte der Mensch verharren auf Grund dessen, was er empfangen hatte.“ (Aug. de corr. et Gratia cap. 11.) Also kann der Mensch um so mehr infolge der Gnade Christi verharren ohne neuen Gnadenbeistand. III. Die Werke der Sünde sind manchmal schwerer (Sap. 5.) wie die der Tugend. In diesen aber verharren die Menschen ohne weiteren Beistand. Also kann dies auch bei den Tugendwerken der Fall sein. Auf der anderen Seite schreibt Augustin (de persev. 1.): „Wir halten fest, es sei eine Gabe Gottes die Beharrlichkeit, kraft deren man bis zum Ende in Christo verharrt.“

b) Ich antworte, soweit es auf den Zustand der Beharrlichkeit ankommt, bedürfe der Mensch nur der heiligmachenden Gnade, wie dies auch für die übrigen Tugendzustände gilt. Wird aber die Tugendthätigkeit erwogen, insoweit sie bis zum Ende des Lebens dauert, so bedarf der Mensch nicht allein der zuständlichen, heiligmachenden Gnade, sondern auch eines besonderen Gnadenbeistandes Gottes, der den Menschen im Guten behütet bis ans Ende, nach I., II. Kap. 109, Art. 10. Denn da der freie Wille sich ändern kann und dies ihm nicht genommen wird durch die heiligmachende Gnade; so unterliegt es nicht der Macht des freien Willens, auch insoweit derselbe durch die Gnade wieder aufgerichtet ist, unbeweglich am Guten festzuhalten, obgleich es in seiner Macht steht, dies zu erwählen. Denn oft ist es in unserer Macht, zu erwählen; aber nicht, das Betreffende auszuführen.

c) I. Die Tugend der Beharrlichkeit an sich betrachtet neigt dazu hin, zu beharren. Aber da jede Tugend nur ein Zustand ist, dessen man sich bedient, wann man will; so ist damit nicht gegeben, daß wer den Tugendzustand hat auch unverrückbar desselben sich bedient bis zum Tode. II. Augustin schreibt so I. c.: „Dem ersten Menschen ist verliehen worden, nicht daß er thatsächlich verharre, sondern daß er vermöge seines freien Willens verharren könne; denn damals war kein Verderbnis in der menschlichen Natur, das da etwa der Beharrlichkeit Schwierigkeiten entgegengestellt hätte. Jetzt aber wird den vorherbestimmten verliehen nicht allein, daß sie verharren können, sondern daß sie kraft der Gnade Christi thatsächlich verharren bis ans Ende. Der erste Mensch also, obgleich kein Feind schreckte, stand trotz des Gebotes Gottes, das abschreckte, nicht fest inmitten so großen Glückes bei so vieler Leichtigkeit, die er hatte, nicht zu sündigen; er gebrauchte zu seinem Verderben seinen freien Willen; — diese aber, die vorherbestimmten Christi, stehen fest im Glauben, wenn auch die ganze Welt gegen sie wütet.“ III. Der Mensch kann von sich aus in Sünden fallen; aber er kann nicht von sich aus wieder aufstehen ohne den Beistand der Gnade. Fällt also der Mensch in eine Sünde, so bewirkt er dadurch selbst ohne alles Weitere, daß er in der Sünde verbleibt; wenn ihn die Gnade Gottes nicht befreit. Thut er aber Gutes, so bewirkt er damit nicht, daß er im Guten verharrt, weil er stets sündigen kann; und sonach bedarf er des göttlichen Gnadenbeistandes.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung