• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 2

IIª-IIae, q. 156 a. 2 arg. 1

Ad secundum sic proceditur. Videtur quod incontinentia non sit peccatum. Quia, ut Augustinus dicit, in libro de Lib. Arbit., nullus peccat in eo quod vitare non potest. Sed incontinentiam nullus potest ex seipso vitare, secundum illud Sap. VIII, scio quod non possum esse continens nisi Deus det. Ergo incontinentia non est peccatum.

IIª-IIae, q. 156 a. 2 arg. 2

Praeterea, omne peccatum in ratione videtur consistere. Sed in eo qui est incontinens, vincitur iudicium rationis. Ergo incontinentia non est peccatum.

IIª-IIae, q. 156 a. 2 arg. 3

Praeterea, nullus peccat ex eo quod vehementer Deum amat. Sed ex vehementia divini amoris aliquis fit incontinens, dicit enim Dionysius, IV cap. de Div. Nom., quod Paulus per incontinentiam divini amoris dixit, vivo ego, iam non ego. Ergo incontinentia non est peccatum.

IIª-IIae, q. 156 a. 2 s. c.

Sed contra est quod connumeratur aliis peccatis, II ad Tim. III, ubi dicitur, criminatores, incontinentes, immites, et cetera. Ergo incontinentia est peccatum.

IIª-IIae, q. 156 a. 2 co.

Respondeo dicendum quod incontinentia potest attendi circa aliquid tripliciter. Uno modo, proprie et simpliciter. Et sic incontinentia attenditur circa concupiscentias delectationum tactus, sicut et intemperantia, ut supra dictum est de continentia. Et hoc modo incontinentia est peccatum, duplici ratione, uno modo, ex eo quod incontinens recedit ab eo quod est secundum rationem; alio modo, ex eo quod se immergit quibusdam turpibus delectationibus. Et ideo philosophus dicit, in VII Ethic., quod incontinentia vituperatur non solum sicut peccatum, quod scilicet est per recessum a ratione, sed sicut malitia quaedam, inquantum scilicet pravas concupiscentias sequitur. Alio modo incontinentia dicitur circa aliquid, proprie quidem, inquantum homo recedit ab eo quod est secundum rationem, sed non simpliciter, puta cum aliquis non servat modum rationis in concupiscentia honoris, divitiarum et aliorum huiusmodi, quae secundum se videntur esse bona; circa quae non est incontinentia simpliciter, sed secundum quid, sicut supra de continentia dictum est. Et sic incontinentia est peccatum, non ex eo quod aliquis ingerat se pravis concupiscentiis, sed eo quod non servat modum debitum rationis, etiam in concupiscentia rerum per se appetendarum. Tertio modo incontinentia dicitur esse circa aliquid non proprie, sed secundum similitudinem, puta circa concupiscentias eorum quibus non potest aliquis male uti, puta circa concupiscentias virtutum. Circa quas potest dici aliquis esse incontinens per similitudinem, quia sicut ille qui est incontinens totaliter ducitur per concupiscentiam malam, ita aliquis totaliter ducitur per concupiscentiam bonam, quae est secundum rationem. Et talis incontinentia non est peccatum, sed pertinet ad perfectionem virtutis.

IIª-IIae, q. 156 a. 2 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod homo potest vitare peccatum et facere bonum, non tamen sine divino auxilio, secundum illud Ioan. XV, sine me nihil potestis facere. Unde per hoc quod homo indiget divino auxilio ad hoc quod sit continens, non excluditur quin incontinentia sit peccatum, quia, ut dicitur in III Ethic., quae per amicos possumus, aliqualiter per nos possumus.

IIª-IIae, q. 156 a. 2 ad 2

Ad secundum dicendum quod in eo qui est incontinens vincitur iudicium rationis, non quidem ex necessitate, quod auferret rationem peccati, sed ex negligentia quadam hominis non firmiter intendentis ad resistendum passioni per iudicium rationis quod habet.

IIª-IIae, q. 156 a. 2 ad 3

Ad tertium dicendum quod ratio illa procedit de incontinentia per similitudinem dicta, et non proprie.

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Zweiter Artikel. Die Unenthaltsamkeit ist Sünde.

a) Dies scheint nicht. Denn: I. „Niemand sündigt in dem, was er nicht vermeiden kann.“ (Aug. 3. de. lib. arbitr. 18.) „Niemand kann aber enthaltsam sein; es sei denn daß Gott es gebe,“ heißt es Sap. 8. Also. II. Alle Sünde besteht im vernünftigen Urteil. Im unenthaltsamen aber wird dieses Urteil besiegt. Also ist die Unenthaltsamkeit keine Sünde. III. Niemand sündigt, weil er Gott gewaltig liebt. Infolge der Gewalt der göttlichen Liebe aber wird mancher unenthaltsam, wie Dionysius sagt (3. de div. nom.): „Paulus sagte in der Unenthaltsamkeit, welche von der Liebe Gottes in ihm verursacht war: Ich lebe, aber bereits nicht mehr ich.“ (Gal. 2.) Auf der anderen Seite zählt Paulus 2. Tim. 3. die Unenthaltsamkeit neben anderen Sünden auf.

b) Ich antworte, die Unenthaltsamkeit werde 1. genommen im eigentlichen Sinne und schlechthin, insoweit sie sich mit den Ergötzlichkeiten des Tastsinnes beschäftigt, wie auch die Mäßigkeit. Und so aufgefaßt ist sie immer Sünde,

a) weil der unenthaltsame von der Richtschnur der Vernunft abweicht;

b) weil er sich schändlichen Ergotzlichkeiten überläßt. Darum sagt Aristoteles (7 Ethic. 8.): „Die Unenthaltsamkeit wird getadelt nicht nur als Sünde (weil sie von der Vernunft sich entfernt), sondern auch als Bosheit“ (weil sie schlechten Begierlichkeiten folgt). 2. Die Unenthaltsamkeit wird manchmal danach im allgemeinen bemessen, daß jemand von dem, was gemäß der Vernunft ist, abweicht. Es ist dann nicht von ihr schlechthin die Rede. So kann man unenthaltsam sein mit Rücksicht auf Reichtum und Ehre, wie oben von der Enthaltsamkeit gesagt worden ist. Und dann ist Sünde die Unenthaltsamkeit, nur deshalb weil einer das Maß der Vernunft im Streben nach etwas nicht einhält; nicht weil er an sich schlechten Begierden folgt. 3. Die Unenthaltsamkeit wird manchmal ausgesagt nach Weise des Ähnlichen und nicht im eigentlichen Sinne; so von der Begierde nach dem, wovon man nicht schlechten Gebrauch machen kann, wie von der Begierde nach Tugenden. Denn wie der wahrhaft unenthaltsame durchaus und vollauf geführt wird durch die schlechte Begierde, so wird der in dieser Weise nach Tugenden strebende durchaus und ohne weitere Rücksicht geführt durch die gute Begierde. Eine solche Unenthaltsamkeit ist keine Sünde, sondern Tugend und zwar vollendete Tugend.

c) I. Der Mensch kann das Böse nicht meiden und das Gute nicht thun ohne göttlichen Gnadenbeistand, nach Joh. 15.: „Ohne mich könnt ihr nichts thun.“ Dadurch wird also nicht ausgeschlossen, daß die Unenthaltsamkeit Sünde ist; denn „was wir durch Freunde können, das können wir selbst.“ (3 Ethic. 3.) II. Daß im unenthaltsamen das Urteil der Vernunft besiegt wird, kommt von der Schwäche des Widerstandes her. III. Das ist die Unenthaltsamkeit im letzterwähnten Sinne; auf Grund nämlich einer Ähnlichkeit.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung