• Start
  • Werke
  • Einführung Anleitung Mitarbeit Sponsoren / Mitarbeiter Copyrights Kontakt Impressum
Bibliothek der Kirchenväter
Suche
DE EN FR
Werke Thomas von Aquin (1225-1274) Summa Theologiae

Übersetzung ausblenden
Summe der Theologie

Zehnter Artikel. Das Wachstum in der heiligen Liebe schließt nicht ein das Minderwerden der Furcht.

a) Das Gegenteil wird behauptet von: I. Augustin: „Je mehr die heilige Liebe wächst, desto mehr nimmt ab die Furcht.“ (l. c.) II. Wächst die Hoffnung, so wird minder die Furcht. Die Hoffnung aber wächst mit der Liebe. III. Die Liebe eint, die Furcht trennt. Wächst also die Einigung, so wird minder die Trennung. Auf der anderen Seite sagt Augustin (83 Qq. 36.): „Die Furcht Gottes vollendet die Weisheit, welche an erster Stelle Gott den Herrn liebt und den Nächsten wie sich selbst.“

b) Ich antworte, die kindliche Furcht, welche fürchtet den Vater zu beleidigen und sich von Ihm zu trennen, müsse wachsen mit der heiligen Liebe, wie die Wirkung wächst mit dem Wachsen der Ursache. Denn je mehr jemand seinen Vater liebt, desto mehr hat er Furcht, ihn zu beleidigen. Die knechtische Furcht aber, welche nur auf die Strafe sich richtet, schwindet beim Eintreten der heiligen Liebe ganz, soweit es das rein Knechtische anbelangt; — sie bleibt allerdings der Substanz nach, jedoch mindert sich ihr Akt oder ihre thatsächliche Äußerung um so mehr als die heilige Liebe wächst. Denn je mehr jemand Gott liebt, desto weniger hat er acht auf die Strafe; weil er einerseits weniger achtet auf das ihm eigens gehörige Gute und weil er andererseits fester ist im Hoffen auf den ewigen Lohn und somit an die Strafe wenig denkt.

c) I. Augustin spricht von der Furcht vor der Strafe. II. Die Furcht vor Strafe wird minder mit dem Wachsen der Hoffnung, welche uns zuverlässiger die Erreichung des Guten kraft des göttlichen Beistandes erwarten läßt und so vor Gott mehr Ehrfurcht einflößt. III. Die kindliche Furcht schließt kein Trennen ein, sondern vielmehr eine gewisse Unterwürfigkeit unter Gott. Nur insofern besagt sie Trennung, als sie immer weniger es wagt, sich Gott gleich zu dünken und sich Ihm zu entziehen. Dasselbe findet sich in der Liebe, so daß das Wachstum der Liebe diese Furcht vermehrt.

Edition ausblenden
Summa theologiae

Articulus 10

IIª-IIae q. 19 a. 10 arg. 1

Ad decimum sic proceditur. Videtur quod crescente caritate diminuatur timor. Dicit enim Augustinus, super Prim. Canonic. Ioan., quantum caritas crescit, tantum timor decrescit.

IIª-IIae q. 19 a. 10 arg. 2

Praeterea, crescente spe diminuitur timor. Sed crescente caritate crescit spes, ut supra habitum est. Ergo crescente caritate diminuitur timor.

IIª-IIae q. 19 a. 10 arg. 3

Praeterea, amor importat unionem, timor autem separationem. Sed crescente unione diminuitur separatio. Ergo crescente amore caritatis diminuitur timor.

IIª-IIae q. 19 a. 10 s. c.

Sed contra est quod dicit Augustinus, in libro octoginta trium quaest., quod Dei timor non solum inchoat, sed etiam perficit sapientiam, idest quae summe diligit Deum et proximum tanquam seipsum.

IIª-IIae q. 19 a. 10 co.

Respondeo dicendum quod duplex est timor Dei, sicut dictum est, unus quidem filialis, quo quis timet offensam ipsius vel separationem ab ipso; alius autem servilis, quo quis timet poenam. Timor autem filialis necesse est quod crescat crescente caritate, sicut effectus crescit crescente causa, quanto enim aliquis magis diligit aliquem, tanto magis timet eum offendere et ab eo separari. Sed timor servilis, quantum ad servilitatem, totaliter tollitur caritate adveniente, remanet tamen secundum substantiam timor poenae, ut dictum est. Et iste timor diminuitur caritate crescente, maxime quantum ad actum, quia quanto aliquis magis diligit Deum, tanto minus timet poenam. Primo quidem, quia minus attendit ad proprium bonum, cui contrariatur poena. Secundo, quia firmius inhaerens magis confidit de praemio, et per consequens minus timet de poena.

IIª-IIae q. 19 a. 10 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod Augustinus loquitur de timore poenae.

IIª-IIae q. 19 a. 10 ad 2

Ad secundum dicendum quod timor poenae est qui diminuitur crescente spe. Sed ea crescente crescit timor filialis, quia quanto aliquis certius expectat alicuius boni consecutionem per auxilium alterius, tanto magis veretur eum offendere vel ab eo separari.

IIª-IIae q. 19 a. 10 ad 3

Ad tertium dicendum quod timor filialis non importat separationem sed magis subiectionem ad ipsum, separationem autem refugit a subiectione ipsius. Sed quodammodo separationem importat per hoc quod non praesumit se ei adaequare, sed ei se subiicit. Quae etiam separatio invenitur in caritate, inquantum diligit Deum supra se et supra omnia. Unde amor caritatis augmentatus reverentiam timoris non minuit, sed auget.

  Drucken   Fehler melden
  • Text anzeigen
  • Bibliographische Angabe
  • Scans dieser Version
Editionen dieses Werks
Summa theologiae
Übersetzungen dieses Werks
Summe der Theologie

Inhaltsangabe

Theologische Fakultät, Patristik und Geschichte der alten Kirche
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Impressum
Datenschutzerklärung