Übersetzung
ausblenden
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. In Christo war außer im vernünftigen Teile auch im sinnlichen ein etwelcher Wille.
a) Ein solches Wollen war nicht im sinnlichen Teile. Denn: I. Der Wille ist in der Vernunft, nach 3. de anima; im sinnlichen Teile ist nur die Begehr- und die Abwehrkraft. Die Sinnlichkeit aber will sagen das sinnliche Begehren. Also war im sinnlichen Teile Christi kein Wollen. II. Nach Augustin (12. de Trin. 13.) wird durch die Schlange der sinnliche Teil bezeichnet. In Christo aber ist nichts Schlangenartiges. Er hatte wohl einigermaßen Ähnlichkeit mit diesem giftigen Tiere, aber ohne Gift in sich zu haben, nach Augustin (1. de peccator. merit. et rem. c. 32.) zu Joh. 3.) zu: „Wie Moses erhöht hat die Schlange in der Wüste.“ III. Der Wille folgt der Natur. In Christo aber war außer der göttlichen nur eine Natur. Also war da nur ein menschlicher Wille. Auf der anderen Seite sagt Ambrosius (2. ad Grat. de fide 3.): „Mein ist der Wille, den Er den seinigen nennt; weil Er als Mensch meine Trauer angenommen hat.“ Daraus geht hervor, daß die Trauer zum menschlichen Willen in Christo gehört. Nun gehört aber die Trauer zum sinnlichen Teile (I., II. Kap. 23, Art. 1 und 3.). Also giebt es in Christo einen dem sinnlichen Teile angehörigen Willen außer jenem, welcher der Vernunft zugehört.
b) Ich antworte; der Sohn Gottes nahm die menschliche Natur als eine vollständige an. Nun wird in der menschlichen Natur eingeschlossen der sinnliche Teil, wie die „Art“ eingeschlossen ist in der Gattung. Also hat der Sohn Gottes angenommen das, was zur Vervollständigung des sinnlichen Teiles gehört; und somit war in Christo sinnliches Begehren. Nun nimmt das sinnliche Begehren, insofern es von Natur geeignet ist, der Vernunft zu gehorchen, teil an der Vernunft (1 Ethic. ult.). Wie also der Wille in der Vernunft ist und danach als teilnehmend an der Vernunft bezeichnet werden kann, so darf man aus gleichem Grunde sagen, das sinnliche Begehren sei etwas, was am Willen teilnimmt, ein Wille kraft Mitteilung.
c) I. Dieser Einwurf beschäftigt sich mit dem Willen, der seinem Wesen nach so genannt wird, der da nur ist im vernünftigen Teile. DerWille kraft Teilnahme aber kann sein im sinnlichen Teile, insofern dieser der Vernunft gehorcht. II. Der sinnliche Teil wird nicht in seiner Natur durch die Schlange versinnbildet; sondern wegen des darin liegenden Fleischesstachels, den Christus nicht angenommen. III. Wo Eines ist auf Grund des Anderen, da scheint nur Eines zu sein; wie die Oberfläche, welche sichtbar ist auf Grund der Farbe, ein einiges Sichtbares ist zusammen mit der Farbe. Weil also die Sinnlichkeit Wille genannt wird einzig auf Grund der Teilnahme am vernünftigen Willen, so wird, wie eine Natur in Christo, so auch ein menschlicher Wille in Christo angenommen.
Edition
ausblenden
Summa theologiae
Articulus 2
IIIª q. 18 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod in Christo non fuerit aliqua voluntas sensualitatis, praeter rationis voluntatem. Dicit enim philosophus, in III de anima, quod voluntas in ratione est, in sensitivo autem appetitu est irascibilis et concupiscibilis. Sed sensualitas significat appetitum sensitivum. Ergo non fuit in Christo voluntas sensualitatis.
IIIª q. 18 a. 2 arg. 2
Praeterea, secundum Augustinum, XII de Trin., sensualitas significatur per serpentem. Sed nihil serpentinum fuit in Christo, habuit enim similitudinem animalis venenosi sine veneno, ut dicit Augustinus, super illud Ioan. III, sicut exaltavit Moyses serpentem in deserto. Ergo in Christo non fuit voluntas sensualitatis.
IIIª q. 18 a. 2 arg. 3
Praeterea, voluntas sequitur naturam, ut dictum est. Sed in Christo non fuit nisi una natura praeter divinam. Ergo in Christo non fuit nisi una voluntas humana.
IIIª q. 18 a. 2 s. c.
Sed contra est quod Ambrosius dicit, in II ad Gratianum imperatorem, mea est voluntas quam suam dixit, quia, ut homo, suscepit tristitiam meam, ex quo datur intelligi quod tristitia pertineat ad humanam voluntatem in Christo. Sed tristitia pertinet ad sensualitatem, ut in secunda parte habitum est. Ergo videtur quod in Christo sit voluntas sensualitatis, praeter voluntatem rationis.
IIIª q. 18 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, filius Dei humanam naturam assumpsit cum omnibus quae pertinent ad perfectionem ipsius naturae. In humana autem natura includitur etiam natura animalis, sicut in specie includitur genus. Unde oportet quod filius Dei cum humana natura assumpserit etiam ea quae pertinent ad perfectionem naturae animalis. Inter quae est appetitus sensitivus, qui sensualitas dicitur. Et ideo oportet dicere quod in Christo fuit sensualis appetitus, sive sensualitas. Sciendum est autem quod sensualitas, sive sensualis appetitus, inquantum est natus obedire rationi, dicitur rationale per participationem, ut patet per philosophum, in I Ethic. Et quia voluntas est in ratione, ut dictum est, pari ratione potest dici quod sensualitas sit voluntas per participationem.
IIIª q. 18 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod ratio illa procedit de voluntate essentialiter dicta, quae non est nisi in parte intellectiva. Sed voluntas participative dicta potest esse in parte sensitiva, inquantum obedit rationi.
IIIª q. 18 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod sensualitas significatur per serpentem, non quantum ad naturam sensualitatis, quam Christus assumpsit, sed quantum ad corruptionem fomitis, quae in Christo non fuit.
IIIª q. 18 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod, ubi est unum propter alterum, ibi tantum unum esse videtur, sicut superficies, quae est visibilis per colorem, est unum visibile cum colore. Et similiter, quia sensualitas non dicitur voluntas nisi quia participat voluntatem rationis, sicut est una natura humana in Christo, ita etiam ponitur una voluntas humana in Christo.