• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 4

Iª-IIae q. 48 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod ira non causet taciturnitatem. Taciturnitas enim locutioni opponitur. Sed per crementum irae usque ad locutionem pervenitur, ut patet per gradus irae quos dominus assignat, Matth. V, dicens, qui irascitur fratri suo; et, qui dixerit fratri suo, raca; et, qui dixerit fratri suo, fatue. Ergo ira non causat taciturnitatem.

Iª-IIae q. 48 a. 4 arg. 2

Praeterea, ex hoc quod custodia rationis deficit, contingit quod homo prorumpat ad verba inordinata, unde dicitur Prov. XXV, sicut urbs patens et absque murorum ambitu, ita vir qui non potest cohibere in loquendo spiritum suum. Sed ira maxime impedit iudicium rationis, ut dictum est. Ergo facit maxime profluere in verba inordinata. Non ergo causat taciturnitatem.

Iª-IIae q. 48 a. 4 arg. 3

Praeterea, Matth. XII dicitur, ex abundantia cordis os loquitur. Sed per iram cor maxime perturbatur, ut dictum est. Ergo maxime causat locutionem. Non ergo causat taciturnitatem.

Iª-IIae q. 48 a. 4 s. c.

Sed contra est quod Gregorius dicit, in V Moral., quod ira per silentium clausa, intra mentem vehementius aestuat.

Iª-IIae q. 48 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod ira, sicut iam dictum est, et cum ratione est, et impedit rationem. Et ex utraque parte, potest taciturnitatem causare. Ex parte quidem rationis, quando iudicium rationis intantum viget quod, etsi non cohibeat affectum ab inordinato appetitu vindictae, cohibet tamen linguam ab inordinata locutione. Unde Gregorius, in V Moral., dicit, aliquando ira perturbato animo, quasi ex iudicio, silentium indicit. Ex parte vero impedimenti rationis, quia, sicut dictum est, perturbatio irae usque ad exteriora membra perducitur; et maxime ad illa membra in quibus expressius relucet vestigium cordis, sicut in oculis et in facie et in lingua; unde, sicut dictum est, lingua se praepedit, facies ignescit, exasperantur oculi. Potest ergo esse tanta perturbatio irae, quod omnino impediatur lingua ab usu loquendi. Et tunc sequitur taciturnitas.

Iª-IIae q. 48 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod augmentum irae quandoque est usque ad impediendum rationem a cohibitione linguae. Quandoque autem ultra procedit, usque ad impediendum motum linguae, et aliorum membrorum exteriorum.

Iª-IIae q. 48 a. 4 ad 2

Et per hoc etiam patet solutio ad secundum.

Iª-IIae q. 48 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod perturbatio cordis quandoque potest superabundare usque ad hoc, quod per inordinatum motum cordis impediatur motus exteriorum membrorum. Et tunc causatur taciturnitas, et immobilitas exteriorum membrorum, et quandoque etiam mors. Si autem non fuerit tanta perturbatio, tunc ex abundantia perturbationis cordis, sequitur oris locutio.

Translation Hide
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Der Zorn im höchsten Grade verursacht Schweigen.

a) Dagegen: I. Das Anwachsen des Zornes ist das Mittel, um zum Sprechen zu gelangen; wie das aus dem, was der Herr Matth. 5, 22. sagt, hervorgeht. Also ist es dem Zorne nicht eigen, daß er Schweigen verbreite. II. Wo die Vernunft nicht wacht, bricht der Mensch in ungeregelte Worte aus, wie Prov. 25. gesagt wird: „Wie eine offene Stadt, die nicht von Mauern umgeben ist, so der Mann, der beim Sprechen seinen Geist nicht zusammenhalten kann.“ Der Zorn aber hindert im höchsten Grade das Urteil der Vernunft. Also stießen im Zorne am meisten ungeregelte Worte. III. Matth. 12. heißt es: „Wovon das Herz voll ist, dessen läuft der Mund über.“ Der Zorn aber füllt in höchstem Grade das Herz mit Wärme und Lebensgeistern an. Also verursacht er am meisten das Sprechen und nicht das Stillschweigen. Auf der anderen Seite sagt Gregor der Große (moral. 5, 30.): „Der Zorn, eingeschlossen durch Stillschweigen innerhalb des Geistes, brennt um so mächtiger.“

b) Ich antworte, der Zorn sei mit der Vernunft sowohl als auch hindere er die Vernunft; und von beiden Seiten kann er Stillschweigen verursachen: 1. Von seiten der begleitenden Vernunft, wenn das Urteil der Vernunft so viel Kraft hat, daß, obgleich es nicht das Begehren hindert, ungeregelt nach Rache zu streben, doch die Zunge bindet, damit sie nicht Ungeordnetes spreche; wie Gregor der Große sagt (l. c.): „Bisweilen legt der Zorn, obgleich der Geist verwirrt ist, gleichsam infolge des vernünftigen Urteils Stillschweigen auf der Zunge.“ 2. Von seiten der Behinderung der Vernunft; denn die Verwirrung, welche der Zorn verursacht, dringt durch bis zu den äußerlichen Gliedern und zumal bis zu denen, in welchen ausdrücklicher die Spur des Herzens durchleuchtet, wie in den Augen, dem Antlitze und in der Zunge. Die Verwirrung kann also in dem Maße groß sein, daß die Zunge durchaus den Gebrauch des Sprechens verliert; und das ist dann Stillschweigen.

c) I. Die Erhöhung des Zornes geht zuweilen soweit, daß er die Vernunft abhält, die Zunge zu binden; — bisweilen aber noch weiter, so daß er jede Bewegung der Zunge und der anderen äußeren Glieder hindert. II. Ist damit beantwortet. III. Die Verwirrung des Herzens kann so übervoll werden, daß durch diese ungeordnete Bewegung die der äußeren Glieder gehindert wird; und dann wird verursacht Stillschweigen und Unbeweglichkeit der äußeren Glieder und bisweilen der Tod. Ist die Verwirrung nicht so groß, so folgt aus der Fülle des Herzens die (ungeordnete) Rede.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy