• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 7

Iª-IIae q. 77 a. 7 arg. 1

Ad septimum sic proceditur. Videtur quod passio totaliter excuset a peccato. Quidquid enim causat involuntarium, excusat totaliter a peccato. Sed concupiscentia carnis, quae est quaedam passio, causat involuntarium, secundum illud Gal. V, caro concupiscit adversus spiritum, ut non quaecumque vultis, illa faciatis. Ergo passio totaliter excusat a peccato.

Iª-IIae q. 77 a. 7 arg. 2

Praeterea, passio causat ignorantiam quandam in particulari, ut dictum est. Sed ignorantia particularis totaliter excusat a peccato, sicut supra habitum est. Ergo passio totaliter excusat a peccato.

Iª-IIae q. 77 a. 7 arg. 3

Praeterea, infirmitas animae gravior est quam infirmitas corporis. Sed infirmitas corporis totaliter excusat a peccato, ut patet in phreneticis. Ergo multo magis passio, quae est infirmitas animae.

Iª-IIae q. 77 a. 7 s. c.

Sed contra est quod apostolus, Rom. VII, vocat passiones peccatorum, non nisi quia peccata causant. Quod non esset, si a peccato totaliter excusarent. Ergo passiones non totaliter a peccato excusant.

Iª-IIae q. 77 a. 7 co.

Respondeo dicendum quod secundum hoc solum actus aliquis qui de genere suo est malus, totaliter a peccato excusatur, quod totaliter involuntarius redditur. Unde si sit talis passio quae totaliter involuntarium reddat actum sequentem, totaliter a peccato excusat, alioquin, non totaliter. Circa quod duo consideranda videntur. Primo quidem, quod aliquid potest esse voluntarium vel secundum se, sicut quando voluntas directe in ipsum fertur, vel secundum suam causam, quando voluntas fertur in causam et non in effectum, ut patet in eo qui voluntarie inebriatur; ex hoc enim quasi voluntarium ei imputatur quod per ebrietatem committit. Secundo considerandum est quod aliquid dicitur voluntarium directe, vel indirecte, directe quidem, id in quod voluntas fertur; indirecte autem, illud quod voluntas potuit prohibere, sed non prohibet. Secundum hoc igitur distinguendum est. Quia passio quandoque quidem est tanta quod totaliter aufert usum rationis, sicut patet in his qui propter amorem vel iram insaniunt. Et tunc si talis passio a principio fuit voluntaria, imputatur actus ad peccatum, quia est voluntarius in sua causa, sicut etiam de ebrietate dictum est. Si vero causa non fuit voluntaria, sed naturalis, puta cum aliquis ex aegritudine, vel aliqua huiusmodi causa, incidit in talem passionem quae totaliter aufert usum rationis; actus omnino redditur involuntarius, et per consequens totaliter a peccato excusatur. Quandoque vero passio non est tanta quod totaliter intercipiat usum rationis. Et tunc ratio potest passionem excludere, divertendo ad alias cogitationes; vel impedire ne suum consequatur effectum, quia membra non applicantur operi nisi per consensum rationis, ut supra dictum est. Unde talis passio non totaliter excusat a peccato.

Iª-IIae q. 77 a. 7 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod hoc quod dicitur, ut non quaecumque vultis, illa faciatis, non est referendum ad ea quae fiunt per exteriorem actum, sed ad interiorem concupiscentiae motum, vellet enim homo nunquam concupiscere malum. Sicut etiam exponitur id quod dicitur Rom. VII, quod odi malum, illud facio. Vel potest referri ad voluntatem praecedentem passionem, ut patet in continentibus qui contra suum propositum agunt propter suam concupiscentiam.

Iª-IIae q. 77 a. 7 ad 2

Ad secundum dicendum quod ignorantia particularis quae totaliter excusat, est ignorantia circumstantiae quam quidem quis scire non potest, debita diligentia adhibita. Sed passio causat ignorantiam iuris in particulari, dum impedit applicationem communis scientiae ad particularem actum. Quam quidem passionem ratio repellere potest, ut dictum est.

Iª-IIae q. 77 a. 7 ad 3

Ad tertium dicendum quod infirmitas corporis est involuntaria. Esset autem simile, si esset voluntaria, sicut de ebrietate dictum est, quae est quaedam corporalis infirmitas.

Translation Hide
Summe der Theologie

Siebenter Artikel. Die Leidenschaft entschuldigt nicht ganz und gar von der Sünde.

a) Das Gegenteil wird so dargelegt: I. Was die Ursache des Unfreiwilligen ist, das entschuldigt von der Sünde. Gal. 5. aber heißt es: „Das Fleisch begehrt gegen den Geist, daß ihr nicht das thuet, was ihr wollt.“ Also verursacht die Begierlichkeit das Unfreiwillige. II. Die Leidenschaft verursacht Unkenntnis für den besonderen Fall. Diese aber (nach Kap. 76, Art. 3) entschuldigt ganz und gar von Sünde. III. Die Schwäche der Seele hat mehr Bedeutung wie die des Körpers. Letztere aber entschuldigt ganz und gar von Sünde, wie bei den Wahnsinnigen zu sehen ist. Auf der anderen Seite nennt Paulus (Röm. 7.) „Leidenschaften der Sünden“ die Leidenschaften nur deshalb, weil sie Ursache der Sünde sind. Also entschuldigen sie nicht ganz und gar von Sünde.

b) Ich antworte; nimmt die Leidenschaft ganz und gar das Freiwillige fort, so nimmt sie auch den Charakter der Sünde ganz und gar hinweg. Dabei ist zweierlei zu erwägen: 1. Daß etwas an sich freiwillig ist, wenn der Wille unmittelbar sich darauf richtet; daß es aber nur gemäß der Ursache freiwillig ist, wenn der Wille nur auf die Ursache sich richtet und nicht auf die Wirkung, wie z. B. wenn jemand freiwillig sich betrinkt; denn dann wird ihm gewissermaßen als freiwillig angerechnet, was er vermöge der Trunkenheit begeht; — 2. daß etwas direkt freiwillig ist, insofern der Wille darauf selber sich richtet; und daß es indirekt freiwillig ist, insofern der Wille verhindern konnte, aber nicht hindert. Demgemäß nun muß man so sagen. Ist die Leidenschaft so groß, daß sie ganz den Gebrauch der Vernunft entfernt; so wird der kraft ihrer begangene Akt als Sünde angerechnet, insofern die Leidenschaft selber im Anfange gewollt war und somitt der betreffende Akt in seiner Ursache freiwillig ist, wie eben von der Trunkenheit gesagt worden. Insofern aber die Leidenschaft nicht freiwillig d. h. nicht gewollt war, ist auch der entsprechende Akt vollständig schuldfrei. Hebt jedoch die Leidenschaft nicht gänzlich den Gebrauch der Vernunft auf, so kann letztere die Leidenschaft entweder ganz ausschließen, indem sie an Anderes denkt, oder es wenigstens hindern, daß sie ihre Wirkung habe; denn die Glieder werden erst der Thätigkeit zugewandt durch die Zustimmung der Vernunft. Solche Leidenschaft also entschuldigt nicht ganz von Sünde.

c) I. Das kann bezogen werden auf die äußere Thätigkeit oder auf die innere Bewegung der Begierlichkeit; denn der Mensch will niemals begehren das Übel als solches, wie ähnlich erklärt wird das: „Was ich hasse, das Übel, das thue ich.“ Oder es kann bezogen werden auf den der Leidenschaft vorhergehenden Willen; denn der Unkeusche handelt gegen seinen früheren Vorsatz. II. Die Unkenntnis im besonderen Falle, welche entschuldigt, ist jene, die einen Umstand betrifft, den man, auch bei angewandter Sorgfalt, nicht wissen konnte. Die Leidenschaft aber verursacht die Unkenntnis des leitenden Princips des Rechts; insofern sie hindert die Anwendung des allgemeinen Princips, welches man weiß, auf den einzelnen Fall. III. Die Schwäche des Körpers ist unfreiwillig. Der Fall wäre aber ein ähnlicher, wenn die körperliche Schwäche freiwillig wäre, wie oben bei der Trunkenheit gesagt worden.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy