• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 8

Iª-IIae q. 113 a. 8 arg. 1

Ad octavum sic proceditur. Videtur quod gratiae infusio non sit prima ordine naturae inter ea quae requiruntur ad iustificationem impii. Prius enim est recedere a malo quam accedere ad bonum; secundum illud Psalmi XXXVI, declina a malo, et fac bonum. Sed remissio culpae pertinet ad recessum a malo, infusio autem gratiae pertinet ad prosecutionem boni. Ergo naturaliter prius est remissio culpae quam infusio gratiae.

Iª-IIae q. 113 a. 8 arg. 2

Praeterea, dispositio praecedit naturaliter formam ad quam disponit. Sed motus liberi arbitrii est quaedam dispositio ad susceptionem gratiae. Ergo naturaliter praecedit infusionem gratiae.

Iª-IIae q. 113 a. 8 arg. 3

Praeterea, peccatum impedit animam ne libere tendat in Deum. Sed prius est removere id quod prohibet motum, quam motus sequatur. Ergo prius est naturaliter remissio culpae et motus liberi arbitrii in peccatum, quam motus liberi arbitrii in Deum, et quam infusio gratiae.

Iª-IIae q. 113 a. 8 s. c.

Sed contra, causa naturaliter est prior effectu. Sed gratiae infusio causa est omnium aliorum quae requiruntur ad iustificationem impii, ut supra dictum est. Ergo est naturaliter prior.

Iª-IIae q. 113 a. 8 co.

Respondeo dicendum quod praedicta quatuor quae requiruntur ad iustificationem impii, tempore quidem sunt simul, quia iustificatio impii non est successiva, ut dictum est, sed ordine naturae unum eorum est prius altero. Et inter ea naturali ordine primum est gratiae infusio; secundum, motus liberi arbitrii in Deum; tertium est motus liberi arbitrii in peccatum; quartum vero est remissio culpae. Cuius ratio est quia in quolibet motu naturaliter primum est motio ipsius moventis; secundum autem est dispositio materiae, sive motus ipsius mobilis; ultimum vero est finis vel terminus motus, ad quem terminatur motio moventis. Ipsa igitur Dei moventis motio est gratiae infusio, ut dictum est supra; motus autem vel dispositio mobilis est duplex motus liberi arbitrii; terminus autem vel finis motus est remissio culpae, ut ex supradictis patet. Et ideo naturali ordine primum in iustificatione impii est gratiae infusio; secundum est motus liberi arbitrii in Deum; tertium vero est motus liberi arbitrii in peccatum (propter hoc enim ille qui iustificatur, detestatur peccatum, quia est contra Deum, unde motus liberi arbitrii in Deum, praecedit naturaliter motum liberi arbitrii in peccatum, cum sit causa et ratio eius); quartum vero et ultimum est remissio culpae, ad quam tota ista transmutatio ordinatur sicut ad finem, ut dictum est.

Iª-IIae q. 113 a. 8 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod recessus a termino et accessus ad terminum dupliciter considerari possunt. Uno modo, ex parte mobilis. Et sic naturaliter recessus a termino praecedit accessum ad terminum, prius enim est in subiecto mobili oppositum quod abiicitur, et postmodum est id quod per motum assequitur mobile. Sed ex parte agentis, est e converso. Agens enim per formam quae in eo praeexistit, agit ad removendum contrarium, sicut sol per suam lucem agit ad removendum tenebras. Et ideo ex parte solis, prius est illuminare quam tenebras removere; ex parte autem aeris illuminandi, prius est purgari a tenebris quam consequi lumen, ordine naturae; licet utrumque sit simul tempore. Et quia infusio gratiae et remissio culpae dicuntur ex parte Dei iustificantis, ideo ordine naturae prior est gratiae infusio quam culpae remissio. Sed si sumantur ea quae sunt ex parte hominis iustificati, est e converso, nam prius est naturae ordine liberatio a culpa, quam consecutio gratiae iustificantis. Vel potest dici quod termini iustificationis sunt culpa sicut a quo, et iustitia sicut ad quem, gratia vero est causa remissionis culpae, et adeptionis iustitiae.

Iª-IIae q. 113 a. 8 ad 2

Ad secundum dicendum quod dispositio subiecti praecedit susceptionem formae ordine naturae, sequitur tamen actionem agentis, per quam etiam ipsum subiectum disponitur. Et ideo motus liberi arbitrii naturae ordine praecedit consecutionem gratiae, sequitur autem gratiae infusionem.

Iª-IIae q. 113 a. 8 ad 3

Ad tertium dicendum quod, sicut philosophus dicit, in II Physic., in motibus animi omnino praecedit motus in principium speculationis, vel in finem actionis, sed in exterioribus motibus remotio impedimenti praecedit assecutionem finis. Et quia motus liberi arbitrii est motus animi, prius naturae ordine movetur in Deum sicut in finem, quam ad removendum impedimentum peccati.

Translation Hide
Summe der Theologie

Achter Artikel. Das Eingießen der Gnade ist der Ordnung der Natur gemäß das Erste, was zur Rechtfertigung erfordert wird.

a) Dagegen richten sich folgende Gründe: I. Zuerst kommt das Abstehen vom Übel und dann das Hervortreten zum Guten, nach Ps. 33.: „Stehe ab vom Übel und thue das Gute.“ Zuerst also kommt der Nachlaß der Sünde und dann die Gnade. II. Die Vorbereitung geht der Natur nach vorher der Form, welche vorbereitet wird. Die freie Willensbewegung aber ist eine gewisse Vorbereitung für den Empfang der Gnade. III. Die Sünde hindert den Geist, daß er nicht frei auf Gott sich richte. Also kommt zuerst der Nachlaß der Sünde, dann die freie Willensbewegung und schließlich das Eingießen der Gnade. Auf der anderen Seite ist die Ursache früher als die Wirkung. Das Eingießen der Gnade aber ist die Ursache alles Übrigen in der Rechtfertigung.

b) Ich antworte, der Zeit nach sei Alles zugleich, was zur Rechtfertigung erfordert wird; der Ordnung der Natur d. h. der Begründung nach aber sei zuerst das Eingießen der Gnade, dann die freie Willensbewegung zu Gott hin, ferner die freie Willensbewegung gegen die Sünde, endlich der Nachlaß der letzteren. Denn in jeder Bewegung kommt zuerst der Anstoß zur Bewegung, der vom Bewegenden ausgeht; dann die Vorbereitung oder die Bewegung im Beweglichen; und endlich der Abschluß der Bewegung. Also der Ordnung der Natur nach ist zuerst der Anstoß für die Thätigkeit des freien Willens, nämlich das Eingießen der Gnade; dann die freie Willensbewegung zu Gott hin und an dritter Stelle die gegen die Sünde. Die freie Willensbewegung zu Gott hin ist nämlich der Grund für den Abscheu gegen die Sünde; deshalb verabscheut der Mensch die Sünde, weil er Gott sich nähert; schließlich ist der Nachlaß der Sünde.

c) I. Von seiten des Beweglichen ist früher das Abstehen vom Bösen; denn früher ist da das Gegenteil, welches abgeworfen wird, wie das durch die Bewegung Erreichte. Von seiten des Bewegenden ist es umgekehrt. Denn kraft der Form, auf welche der Einwirkende sich richtet und die in ihm vorherbesteht, ist er thätig, um deren Gegenteil zu entfernen. So ist von seiten der Sonne zuerst das Licht und dann die Entfernung der Finsternis; von seiten der Luft aber ist zuerst die Finsternis und dann die Erreichung des Lichtes der Natur nach, wenn auch der Zeit nach Beides zugleich sich findet. Und weil das Eingießen der Gnade und der Nachlaß der Sünde aufgefaßt werden von seiten Gottes, der da rechtfertigt, her, so ist schlechthin der Ordnung der Natur nach eher die Eingießung der Gnade wie der Nachlaß der Sünde. Oder man kann sagen, die beiden Endpunkte der Rechtfertigung sind die Schuld als Ausgangspunkt und die Gnade als Zielpunkt. Die Gnade aber ist die Ursache für den Nachlaß der Schuld und für die Erlangung der Gerechtigkeit. II. Im Subjekte geht die Vorbereitung vorher der Aufnahme der Form; sie folgt aber dem Einwirken der wirkenden Ursache, wodurch das Subjekt vorbereitet wird. Und so folgt der Gnadenzustand der freien Willensbewegung im Menschen nach; letztere aber folgt dem Anstoße oder dem Eingießen der Gnade. III. „In den Bewegungen der Seele geht durchaus vorher, die Bewegung zum Princip des Nachdenkens oder zum Zwecke des Handelnden,“ heißt es 2 Physic. In den stofflichen äußeren Bewegungen aber geht die Entfernung des Hindernisses vorher der Erreichung des Zielpunktes. Die freie Willensbewegung aber ist eine Thätigkeit der Seele. Also zielt diese Bewegung zuerst auf Gott hin als auf den Zweck; und dann auf die Entfernung des Hindernisses, das in der Sünde besteht.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy