Edition
Hide
Summa theologiae
Articulus 1
IIª-IIae q. 90 a. 1 arg. 1
Ad primum sic proceditur. Videtur quod non liceat hominem adiurare. Dicit enim Origenes, super Matth., aestimo quoniam non oportet ut vir qui vult secundum Evangelium vivere, adiuret alterum. Si enim iurare non licet, quantum ad evangelicum Christi mandatum, notum est quia nec adiurare alterum licet. Propterea manifestum est quoniam princeps sacerdotum Iesum illicite adiuravit per Deum vivum.
IIª-IIae q. 90 a. 1 arg. 2
Praeterea, quicumque adiurat aliquem, quodammodo ipsum compellit. Sed non licet alium invitum cogere. Ergo videtur quod nec liceat aliquem adiurare.
IIª-IIae q. 90 a. 1 arg. 3
Praeterea, adiurare est aliquem ad iurandum inducere. Sed inducere aliquem ad iurandum est superiorum, qui inferioribus iuramenta imponunt. Ergo inferiores superiores suos non possunt adiurare.
IIª-IIae q. 90 a. 1 s. c.
Sed contra est quod etiam Deum obsecramus per aliqua sacra eum obtestantes. Apostolus etiam fideles obsecrat per misericordia Dei, ut patet Rom. XII, quod videtur ad quandam adiurationem pertinere. Ergo licitum est alios adiurare.
IIª-IIae q. 90 a. 1 co.
Respondeo dicendum quod ille qui iurat iuramento promissorio, per reverentiam divini nominis, quod ad confirmationem suae promissionis inducit, seipsum obligat ad faciendum quod promittit, quod est seipsum immobiliter ordinare ad aliquid agendum. Sicut autem homo seipsum ordinare potest ad aliquid agendum, ita etiam et alios, superiores quidem deprecando, inferiores autem imperando, ut ex supradictis patet. Cum igitur utraque ordinatio per aliquod divinum confirmatur, est adiuratio. In hoc tamen differt, quod homo est suorum actuum dominus, non autem est dominus eorum quae sunt ab alio agenda. Et ideo sibi ipsi potest necessitatem imponere per divini nominis invocationem, non autem hanc necessitatem potest aliis imponere, nisi subditis, quos potest ex debito praestiti iuramenti compellere. Si igitur aliquis per invocationem divini nominis, vel cuiuscumque rei sacrae, alicui non sibi subdito adiurando necessitatem agendi aliquid imponere intendat, sicut imponit sibi ipsi iurando, talis adiuratio illicita est, quia usurpat potestatem in alium quam non habet. Tamen propter aliquam necessitatem superiores suos inferiores tali genere adiurationis constringere possunt. Si vero intendat solummodo per reverentiam divini nominis, vel alicuius rei sacrae, aliquid ab alio obtinere absque necessitatis impositione, talis adiuratio licita est respectu quorumlibet.
IIª-IIae q. 90 a. 1 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod Origenes loquitur de adiuratione qua aliquis alicui necessitatem imponere intendit, sicut imponit sibi ipsi iurando, sic enim princeps sacerdotum praesumpsit dominum Iesum Christum adiurare.
IIª-IIae q. 90 a. 1 ad 2
Ad secundum dicendum quod illa ratio procedit de adiuratione quae necessitatem imponit.
IIª-IIae q. 90 a. 1 ad 3
Ad tertium dicendum quod adiurare non est aliquem ad iurandum inducere, sed per quandam similitudinem iuramenti a se inducti, alium ad aliquid agendum provocare. Aliter tamen adiuratione utimur ad hominem, et aliter ad Deum. Nam adiurando hominis voluntatem per reverentiam rei sacrae immutare intendimus, quod quidem non intendimus circa Deum, cuius voluntas est immutabilis; sed quod a Deo per aeternam eius voluntatem aliquid obtineamus, non est ex meritis nostris, sed ex eius bonitate.
Translation
Hide
Summe der Theologie
Erster Artikel. Es ist gestattet, einen Menschen zu beschwören.
a) Dies scheint nicht gestattet zu sein. Denn: I. Origenes (sup. Matth. tract. 55.) schreibt: „Ich erachte, ein Mann, der nach dem Evangelium leben will, dürfe nicht einen anderen beschwören. Denn ist es gemäß der evangelischen Vorschrift nicht erlaubt zu schwören, so folgt ohne Zweifel daraus, daß man auch niemanden beschwören darf. Und somit war es auch unerlaubt, daß der Hohepriester Jesum beim lebendigen Gotte beschwor.“ II. Wer jemanden beschwört, übt auf diesen gewissermaßen einen Zwang aus; was unerlaubt ist. III. Beschwören heißt jemanden zum Schwören veranlassen. Das kommt aber nur den Vorgesetzten zu, welche den untergebenen einen Eid auflegen können. Auf der anderen Seite beschwören wir Gott bei manchen heiligen Dingen. Der Apostel auch beschwört (Röm. 12.) die Gläubigen bei der Barmherzigkeit Gottes.
b) Ich antworte, wer da etwas eidlich verspricht, verpflichte sich selbst durch die Ehrfurcht vor dem göttlichen Namen, den er zur Bestätigung seines Versprechens gebraucht, um etwas zu thun; und er leitet sich auf diese Weise selber in unverrückbarer Weise dazu hin, daß er das Versprochene thue. Wie aber jemand sich selbst in dieser Weise hinleiten kann zu etwas, so kann er andere auch zu etwas hin bestimmen; die Oberen durch Gebet, die untergebenen durch Befehl. Wenn nun diese beiderseitige Hinleitung anderer zu etwas durch etwas Göttliches gekräftigt oder bestätigt wird, so nennt man dies: Beschwören. Schwören ist demgemäß unterschieden davon in der Art der auferlegten Verpflichtung, daß der Mensch wohl sich selber Notwendigkeit auferlegen kann, um etwas zu thun, denn er ist Herr seiner Handlungen; nicht aber kann er dies anderen gegenüber, denn er ist nicht Herr dessen, was andere aus freiem Willen thun; — höchstens kann er seinen untergebenen durch die Anrufung des göttlichen Namens Notwendigkeit auferlegen, denen er auch auflegen kann, einen Eid zu leisten. Will also jemand den anderen, der nicht sein untergebener ist, durch das Beschwören mit dem göttlichen Namen zu etwas zwingen, wie er sich selber durch den Eid zu etwas wahrhaft verpflichten kann, so ist dies unerlaubt; denn er maßt sich eine Gewalt an, die er nicht besitzt. Will er aber durch die Ehrfurcht vor dem Namen Gottes nur etwas vom anderen erhalten, so ist solches Beschwören mit Rücksicht auf alle beliebigen Personen gestattet.
c) I. Der Hohepriester maßte sich an, Jesum zu beschwören, damit er Ihn zur Aussage zwinge, als ob er Gewalt über Ihn hätte; und dies ist unerlaubt. II. Dies betrifft jenes Beschwören, was da Notwendigkeit auflegen oder verpflichten will. III. Wer beschwört, will nicht, daß der andere schwört; sondern er will mit der Ähnlichkeit des Schwörens jemanden dazu anleiten, daß er etwas thue oder unterlasse. Beschwören wir nun einen Menschen, so wollen wir durch die Achtung vor Heiligem seinen Willen ändern. Beschwören wir Gott, so wollen wir uns selber an seine Güte oder an seine Werke erinnern und so unser Vertrauen auf Ihn stärken.