Edition
Hide
Summa theologiae
Articulus 2
IIª-IIae, q. 149 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod sobrietas non sit per se quaedam specialis virtus. Abstinentia enim attenditur et circa cibos et potus. Sed circa cibos specialiter non est aliqua specialis virtus. Ergo nec sobrietas, quae est circa potus, est specialis virtus.
IIª-IIae, q. 149 a. 2 arg. 2
Praeterea, abstinentia et gula sunt circa delectationes tactus inquantum est sensus alimenti. Sed cibus et potus simul cedunt in alimentum, simul enim indiget animal nutriri humido et sicco. Ergo sobrietas, quae est circa potum, non est specialis virtus.
IIª-IIae, q. 149 a. 2 arg. 3
Praeterea, sicut in his quae ad nutritionem pertinent distinguitur potus a cibo, ita etiam distinguuntur diversa genera ciborum et diversa genera potuum. Si ergo sobrietas esset per se quaedam specialis virtus, videtur quod circa quamlibet differentiam potus vel cibi sit quaedam specialis virtus, quod est inconveniens. Non ergo videtur quod sobrietas sit specialis virtus.
IIª-IIae, q. 149 a. 2 s. c.
Sed contra est quod Macrobius ponit sobrietatem specialem partem temperantiae.
IIª-IIae, q. 149 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, ad virtutem moralem pertinet conservare bonum rationis contra ea quibus potest impediri, et ideo, ubi invenitur speciale impedimentum rationis, ibi necesse est esse specialem virtutem ad illud removendum. Potus autem inebrians habet specialem rationem impediendi rationis usum, inquantum scilicet perturbat cerebrum sua fumositate. Et ideo, ad removendum hoc impedimentum rationis, requiritur specialis virtus, quae est sobrietas.
IIª-IIae, q. 149 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod cibus et potus communiter impedire possunt bonum rationis absorbendo eam per immoderantiam delectationis. Et quantum ad hoc, communiter circa cibum et potum est abstinentia. Sed potus inebriare valens impedit speciali ratione, ut dictum est. Et ideo requirit specialem virtutem.
IIª-IIae, q. 149 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod virtus abstinentiae non est circa cibos et potus inquantum sunt nutritiva, sed inquantum impediunt rationem. Et ideo non oportet quod specialitas virtutis attendatur secundum rationem nutritionis.
IIª-IIae, q. 149 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod in omnibus potibus inebriare valentibus est una et eadem ratio impediendi usum rationis. Et sic illa potuum diversitas per accidens se habet ad virtutem. Et propter hoc, secundum huiusmodi diversitatem virtutes non diversificantur. Et eadem ratio est de diversitate ciborum.
Translation
Hide
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. Die Nüchternheit an sich ist eine specielle Tugend.
a) Dem scheint nicht so. Denn: I. Die Abstinenz beschäftigt sich mit Speise und Trank. Für die Speise aber giebt es keine besondere Tugend; also auch nicht für den Trank. II. Die Abstinenz und die Gaumenlust berücksichtigen die Ergötzungen des Tastsinnes, insoweit derselbe die Nahrung empfindet. Speise und Trank aber dienen gleichmäßig zur Nahrung; denn das sinnbegabte Wesen bedarf zugleich des Trockenen und des Feuchten. Also ist die Nüchternheit als Richtschnur für den Trank keine eigene Tugend. III. Wie mit Bezug auf die Nahrung Speise und Trank im allgemeinen unterschieden, so sind dies auch verschiedene Arten von Speisen untereinander und ebenso verschiedene Arten von Getränken untereinander. Wäre also die Nüchternheit eine besondere Tugend, so müßte für jede verschiedene Art Speise und für jede verschiedene Art Getränk eine eigene Tugend sich finden; — was unzulässig ist. Auf der anderen Seite betrachtet Macrobius die Nüchternheit als eine besondere Tugend.
b) Ich antworte, die moralische Tugend solle das vernunftgemäße Gute gegen Hindernisse festhalten. Wo also ein besonderes Hindernis für die Einwirkung der Vernunft sich findet, da bedarf es einer besonderen Tugend zu dessen Entfernung. Nun hat das berauschende Getränk eine besondere Art und Weise, den Gebrauch der Vernunft zu hindern; insoweit es durch seine Ausdünstungen das Gehirn verwirrt. Zur Entfernung dieses Hindernisses also bedarf es einer eigenen Tugend.
c) I. Speise und Trank haben eine gemeinsame Art, den Einfluß der Vernunft zu hindern, insoweit sie infolge ungeregelten Ergötzens die Vernunft vernachlässigen; und mit Bezug darauf besteht die eine einige Tugend der Abstinenz. Insbesondere aber hindert noch in eigener Weise das Getränk, welches berauscht; und dafür ist die Nüchternheit. II. Nicht weil Speise und Trank nähren, besteht für sie die Richtschnur der Abstinenz, sondern weil sie die Vernunft hindern. Also bedarf die verschiedenartige Nährkraft in den Speisen und Getränken keiner besonderen Verschiedenheit in den Tugenden. III. In allen berauschenden Getränken besteht der nämliche Gesichtspunkt, daß sie durch diese ihre Eigenschaft den Gebrauch der Vernunft hindern.