• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 3

Iª q. 42 a. 3 arg. 1

Ad tertium sic proceditur. Videtur quod in divinis personis non sit ordo naturae. Quidquid enim in divinis est, vel est essentia vel persona vel notio. Sed ordo naturae non significat essentiam, neque est aliqua personarum aut notionum. Ergo ordo naturae non est in divinis.

Iª q. 42 a. 3 arg. 2

Praeterea, in quibuscumque est ordo naturae, unum est prius altero, saltem secundum naturam et intellectum. Sed in divinis personis nihil est prius et posterius, ut Athanasius dicit. Ergo in divinis personis non est ordo naturae.

Iª q. 42 a. 3 arg. 3

Praeterea, quidquid ordinatur, distinguitur. Sed natura in divinis non distinguitur. Ergo non ordinatur. Ergo non est ibi ordo naturae.

Iª q. 42 a. 3 arg. 4

Praeterea, natura divina est eius essentia. Sed non dicitur in divinis ordo essentiae. Ergo neque ordo naturae.

Iª q. 42 a. 3 s. c.

Sed contra, ubicumque est pluralitas sine ordine, ibi est confusio. Sed in divinis personis non est confusio, ut Athanasius dicit. Ergo est ibi ordo.

Iª q. 42 a. 3 co.

Respondeo dicendum quod ordo semper dicitur per comparationem ad aliquod principium. Unde sicut dicitur principium multipliciter, scilicet secundum situm, ut punctus, secundum intellectum, ut principium demonstrationis, et secundum causas singulas; ita etiam dicitur ordo. In divinis autem dicitur principium secundum originem, absque prioritate, ut supra dictum est. Unde oportet ibi esse ordinem secundum originem, absque prioritate. Et hic vocatur ordo naturae, secundum Augustinum, non quo alter sit prius altero, sed quo alter est ex altero.

Iª q. 42 a. 3 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ordo naturae significat notionem originis in communi, non autem in speciali.

Iª q. 42 a. 3 ad 2

Ad secundum dicendum quod in rebus creatis, etiam cum id quod est a principio sit suo principio coaevum secundum durationem, tamen principium est prius secundum naturam et intellectum, si consideretur id quod est principium. Sed si considerentur ipsae relationes causae et causati, et principii et principiati, manifestum est quod relativa sunt simul natura et intellectu, inquantum unum est in definitione alterius. Sed in divinis ipsae relationes sunt subsistentes personae in una natura. Unde neque ex parte naturae, neque ex parte relationum, una persona potest esse prior alia, neque etiam secundum naturam et intellectum.

Iª q. 42 a. 3 ad 3

Ad tertium dicendum quod ordo naturae dicitur, non quod ipsa natura ordinetur, sed quod ordo in divinis personis attenditur secundum naturalem originem.

Iª q. 42 a. 3 ad 4

Ad quartum dicendum quod natura quodammodo importat rationem principii, non autem essentia. Et ideo ordo originis melius nominatur ordo naturae, quam ordo essentiae.

Translation Hide
Summe der Theologie

Dritter Artikel. In den göttlichen Personen besteht kraft der Natur eine Ordnung.

a) Das scheint nicht zuzutreffen. Denn: I. Was in Gott ist, das ist Wesen oder Person. Eine solche Rangordnung aber geht weder auf die Natur noch auf eine der Personen oder der Notionen. II. Wo eine solche Ordnung ist, da ist ein „vor“ und „nach“ entweder der wirklichen Natur gemäß oder im Verständnisse. In Gott aber ist gar kein „vor“ und „nach“, wie Athanasius im Symbolum sagt. III. Was in sich geordnet ist, hat Verschiedenheit in sich. In Gott aber ist keine Verschiedenheit. IV. Die göttliche Natur ist das Wesen Gottes. Aber im Göttlichen ist keine Ordnung in der Natur. Auf der anderen Seite besteht da, wo Mehrheit ohne Ordnung ist, Verwirrung. Im Göttlichen ist aber keine Verwirrung, wie Athanasius sagt.

b) Ich antworte, daß „Ordnung“ immer ausgesagt wird mit Rücksicht auf das Verhältnis zum Princip. Wie also in verschiedener Weise etwas Princip sein kann, z. B. nach der Lage, wie der Punkt oder nach der Vernunft, wie die allgemeinen Grundsätze; so auch besteht in verschiedener Weise Ordnung. In Gott aber besteht das Principsein ohne ein „vor“ und „nach“. Also muß auch in demselben Sinne in Ihm Ordnung sein. Und dies heißt: „Ordnung der Natur,“ wonach (Augustin. cont. Maxim. c. 4.) „nicht der eine irgendwie vor dem anderen ist, sondern der eine aus dem anderen“.

c) I. „Ordnung der Natur“ bezeichnet in Gott die Notion des Ursprunges im allgemeinen; nicht Wesen oder Person im besonderen. II. Im Bereiche des Geschaffenen, wenn auch das, was vom Princip ist, mit seinem Princip der Dauer nach gleichewig wäre, so wäre doch das Princip „vorher“ sowohl der Natur als auch dem Verständnisse nach; wir meinen das, was Princip ist. Wird aber nur die Beziehung berücksichtigt zwischen der Ursache und dem Verursachten, so ist beides offenbar zugleich; denn eines ist im Begriffe des anderen enthalten als Bezogenes, Relatives. Nun sind aber in Gott eben die Beziehungen, die Relationen für sich bestehende Personen. Also ist da nach keiner Seite hin ein „vor“ und „nach“, weder der Natur noch dem Verständnisse nach. „Ordnung der Natur“ wird nicht dahin verstanden, daß die Natur selber zu etwas hingeordnet sei; sondern eine solche Ordnung besteht gemäß dem Ursprünge. IV. Im Worte „Natur“ liegt eingeschlossen der Charakter des Princips, nicht aber der des Wesens; und deshalb wird die Ordnung nach dem Ursprünge besser „Ordnung der Natur“ genannt, wie Ordnung des Wesens.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy