• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 5

Iª q. 42 a. 5 arg. 1

Ad quintum sic proceditur. Videtur quod filius non sit in patre, et e converso. Philosophus enim, in IV Physic., ponit octo modos essendi aliquid in aliquo; et secundum nullum horum filius est in patre, aut e converso, ut patet discurrenti per singulos modos. Ergo filius non est in patre, nec e converso.

Iª q. 42 a. 5 arg. 2

Praeterea, nihil quod exivit ab aliquo, est in eo. Sed filius ab aeterno exivit a patre, secundum illud Micheae V, egressus eius ab initio, a diebus aeternitatis. Ergo filius non est in patre.

Iª q. 42 a. 5 arg. 3

Praeterea, unum oppositorum non est in altero. Sed filius et pater opponuntur relative. Ergo unus non potest esse in alio.

Iª q. 42 a. 5 s. c.

Sed contra est quod dicitur Ioan. XIV, ego in patre, et pater in me est.

Iª q. 42 a. 5 co.

Respondeo dicendum quod in patre et filio tria est considerare, scilicet essentiam, relationem et originem; et secundum quodlibet istorum filius est in patre, et e converso. Secundum essentiam enim pater est in filio, quia pater est sua essentia, et communicat suam essentiam filio, non per aliquam suam transmutationem, unde sequitur quod, cum essentia patris sit in filio, quod in filio sit pater. Et similiter, cum filius sit sua essentia, sequitur quod sit in patre, in quo est eius essentia. Et hoc est quod Hilarius dicit, V de Trin., naturam suam, ut ita dicam, sequitur immutabilis Deus, immutabilem gignens Deum. Subsistentem ergo in eo Dei naturam intelligimus, cum in Deo Deus insit. Secundum etiam relationes, manifestum est quod unum oppositorum relative est in altero secundum intellectum. Secundum originem etiam manifestum est quod processio verbi intelligibilis non est ad extra, sed manet in dicente. Id etiam quod verbo dicitur, in verbo continetur. Et eadem ratio est de spiritu sancto.

Iª q. 42 a. 5 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ea quae in creaturis sunt, non sufficienter repraesentant ea quae Dei sunt. Et ideo secundum nullum eorum modorum quos philosophus enumerat, filius est in patre, aut e converso. Accedit tamen magis ad hoc modus ille, secundum quem aliquid dicitur esse in principio originante, nisi quod deest unitas essentiae, in rebus creatis, inter principium et id quod est a principio.

Iª q. 42 a. 5 ad 2

Ad secundum dicendum quod exitus filii a patre est secundum modum processionis interioris, prout verbum exit a corde, et manet in eo. Unde exitus iste in divinis est secundum solam distinctionem relationum, non secundum essentialem aliquam distantiam.

Iª q. 42 a. 5 ad 3

Ad tertium dicendum quod pater et filius opponuntur secundum relationes, non autem secundum essentiam. Et tamen oppositorum relative unum est in altero, ut dictum est.

Translation Hide
Summe der Theologie

Fünfter Artikel. Der Vater ist im Sohne und der Sohn im Vater.

a) Dagegen spricht: I. Acht Weisen giebt Aristoteles (4 Phys.) an, nach denen etwas
im anderen ist; nach keiner dieser Weisen ist der Vater im Sohne und umgekehrt. II. Was von einem ausgeht, ist nicht in diesem. Der Sohn aber geht in Ewigkeit vom Vater aus; wie der Prophet (Mich. 5, 2.) sagt: „Sein Ausgehen ist von Anfang, von den Tagen der Ewigkeit an.“ III. Eines von zwei Gegenüberstehenden ist nicht im anderen. Vater und Sohn aber stehen im relativen Gegensatze. Also ist der Eine nicht im anderen. Auf der anderen Seite sagt der Herr (Joh. 14.): „Ich bin im Vater und der Vater ist in mir.“

b) Ich antworte, es seien in Vater und Sohn drei Momente zu unterscheiden: 1. Das Wesen; 2. die Relation; 3. der Ursprung. Und nach jedem derselben ist der Vater im Sohne und umgekehrt. 1. Nach dem Wesen ist der Vater im Sohne. Denn der Vater ist sein Wesen; und Er teilt mit dieses sein Wesen dem Sohne und zwar nicht vermittelst einer Veränderung Seiner selbst. Da also das Wesen des Vaters im Sohne ist und umgekehrt, so folgt, daß der Vater im Sohne ist dem Wesen nach und umgekehrt. Darauf deutet Hilarius (5. de Trin.) hin mit den Worten: „Der unveränderliche Gott folgt seiner Natur, wenn ich mich so ausdrücken soll; Er erzeugt den unveränderlichen für sich bestehenden Gott Sohn. Also verstehen wir, daß im Sohne die Natur Gottes sei, weil in Gott Gott ist.“ 2. Nach den Relationen ist es offenbar, daß der eine relative Gegensatz im anderen ist; da der eine im Verständnisse des anderen, der „Sohn“ im Begriff „Vaters“ eingeschlossen ist. 3. “Auch nach dem Ursprünge ist das Nämliche offenbar; da das „Wort“ im Sprechenden bleibt, und was mit dem Worte gesprochen wird, das ist enthalten im Worte. Dasselbe gilt vom heiligen Geiste.

c) I. Die Kreaturen können nur unvollkommen das Göttliche zur Darstellung bringen; deshalb ist keine der von Aristoteles angegebenen Weisen anwendbar. Am meisten eignet sich jene Weise, wo etwas bezeichnet wird als im Princip befindlich, von dem es kommt; nur fehlt da die Einheit des Wesens im Geschöpflichen zwischen dem Princip und dem davon Abgeleiteten. II. Das „Ausgehen“ des Sohnes vom Vater ist nach Weise des vernünftigen geistigen Wortes, das vom Herzen ausgeht und im Herzen bleibt. Also ist in Gott nur der Unterschied der Relationen, nicht des Wesens. III. Der Gegensatz von Vater und Sohn ist nicht gemäß dem Wesen; sondern gemäß den Relationen, bei denen der eine Gegensatz im Begriffe des anderen enthalten ist: Der „Sohn“ im Begriffe des „Vaters“ und umgekehrt.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy